Πώς ο πόλεμος της Ουκρανίας αποκάλυψε την επιλεκτική ευαισθησία της Ευρώπης απέναντι στους πρόσφυγες

Μέσα από το αυτό το τεράστιο τσουνάμι ενσυναίσθησης, ωστόσο, αναδεικνύονται οι τεράστιες αντιθέσεις στον τρόπο που η Ευρώπη χειρίζεται τους Ουκρανούς πρόσφυγες, σε σχέση με εκείνους που συρρέουν από τις εμπόλεμες ζώνες του νότου.

Η προσφυγική κρίση στην Ουκρανία καθημερινά γιγαντώνεται. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών για τους πρόσφυγε, περισσότεροι από 3 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει τη χώρα τις τελευταίες 20 μέρες. Για να καταλάβει κανείς το μέγεθος, χρειάστηκαν έξι μήνες για να εγκαταλείψουν τη Συρία περίπου ένα εκατομμύριο πρόσφυγες το 2013, σχεδόν δύο χρόνια αφότου είχε ξεκινήσει ο εμφύλιος πόλεμος στην περιοχή.

Οι δύο πόλεμοι συνέβησαν σε διαφορετικές χρονικές περιόδους και σε διαφορετικές ηπείρους, ωστόσο σε αντίθεση με τους Σύρους που έφυγαν από την εμπόλεμη ζώνη, οι Ουκρανοί βρίσκουν πολύ πιο θερμή υποδοχή στην Ευρώπη.

Ο Μάρτιν Γκρίφιθς, συντονιστής Ανθρωπιστικών Υποθέσεων και Έκτακτης Βοήθειας των Ηνωμένων Εθνών, είπε στην Κριστίν Αμανπούρ του CNNi αυτή την εβδομάδα ότι υπάρχει ένα «σοκαριστικό σύνολο προτεραιοτήτων για τους ανθρώπους», αλλά πρόσθεσε ότι δεν είναι ασυνήθιστο οι γειτονικές χώρες να απορροφούν μεγάλο αριθμό προσφύγων , αναφέροντας ως παραδείγματα τους Σύρους που κατέφυγαν στην Τουρκία και τους Αφγανούς στο Πακιστάν.

Η Δανία είναι γνωστό ότι έχει ορισμένες από τις αυστηρότερες αντιμεταναστευτικές πολιτικές στην Ευρώπη. Η κυβέρνηση υποδέχτηκε τους Ουκρανούς πρόσφυγες με ανοιχτές αγκάλες και, ενώ υποστηρίζει ότι όλοι οι πρόσφυγες αντιμετωπίζονται το ίδιο, προτρέπει ορισμένους Σύρους πρόσφυγες που ζουν εκεί να επιστρέψουν στα σπίτια τους, παρά τη συνεχιζόμενη σύγκρουση στη χώρα τους.

Τέτοια παραδείγματα υπάρχουν πολλά σε όλη την Ευρώπη.

Στη Γαλλία, ο ακροδεξιός υποψήφιος για την προεδρία Eric Zemmour είπε στο BFM TV στις 8 Μαρτίου ότι θα ήταν αποδεκτό να υπάρχουν διαφορετικοί κανόνες για τους πρόσφυγες που προέρχονται από την Ευρώπη και τους πρόσφυγες από αραβικές μουσουλμανικές χώρες.

«Όλοι γνωρίζουν ότι η μετανάστευση των Αράβων ή των Μουσουλμάνων είναι πολύ μακριά από εμάς και είναι πιο δύσκολο να τους ενσωματώσουμε και να αφομοιώσουμε. Άρα, είμαστε πιο κοντά στους Ευρωπαίους Χριστιανούς», είπε.

Λίγες μέρες μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, όταν ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας Μπόικο Μπορίσοφ ρωτήθηκε για τη δυνατότητα υποδοχής προσφύγων, είπε ότι καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν φοβάται το μεταναστευτικό κύμα που πρόκειται να έρθει.

«Αυτοί οι άνθρωποι είναι Ευρωπαίοι, επομένως εμείς και όλες οι άλλες χώρες είμαστε έτοιμες να τους υποδεχτούμε», είπε. «Με άλλα λόγια, αυτό δεν είναι το προσφυγικό κύμα που έχουμε συνηθίσει, όπου δεν ξέρουμε τι να κάνουμε, άνθρωποι με αβέβαιο παρελθόν — είναι τρομοκράτες [ή όχι];»

Δύο μέτρα - δύο σταθμά

Η ανισότητα στη μεταχείριση των προσφύγων μπορεί να οφείλεται στην εγγύτητα της Ουκρανίας με τις χώρες υποδοχής και στην εκτίμηση στη Δύση ότι η Ρωσία απειλεί την ασφάλεια της Ευρώπης μέσω του πολέμου, λέει ο H.A.Hellyier, από το Ίδρυμα Carnegie για τη Διεθνή Ειρήνη που εδρεύει στην Ουάσιγκτον.

«Αλλά δεν μπορούμε να υποτιμήσουμε μια πολύ πιο ωμή και φυλετική ερμηνεία, ότι πάρα πολλοί από εμάς στην Ευρώπη απλώς είδαμε πρόσφυγες κοιτάζοντας τους Ουκρανούς, επειδή ήταν λευκοί και χριστιανοί».

Η Τζούντιθ Σάντερλαντ, αναπληρώτρια διευθύντρια του τμήματος Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, είπε στο CNNi ότι «η ενσυναίσθηση και η αλληλεγγύη πρέπει να επεκταθούν σε όλους όσοι την έχουν ανάγκη, όχι μόνο στους ανθρώπους που μπορεί να μοιάζουν και να προσεύχονται σαν εμάς».

«Η Ευρώπη κάνει το σωστό αυτή τη φορά, κρατώντας τα σύνορά της ανοιχτά σε όλους και κινείται γρήγορα για να παράσχει προσωρινή προστασία στους Ουκρανούς, στέλνοντας πολύ ισχυρά μηνύματα ενσυναίσθησης και αλληλεγγύης», είπε.

«Αλλά αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις πολιτικές και τις πρακτικές που συνεχίζουμε να βλέπουμε σε σχέση με τους μετανάστες και τους πρόσφυγες από άλλα μέρη του κόσμου, οι περισσότεροι σκουρόχρωμοι και μαύροι».

Σύμφωνα με μια έκθεση του ΟΗΕ του 2021 -- από τα σχεδόν 7 εκατομμύρια Σύρους που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα τους, περίπου 1 εκατομμύριο ζουν στην Ευρώπη, με το 70% από αυτούς να φιλοξενούνται από δύο χώρες: τη Γερμανία και τη Σουηδία.

Το 2018, στο αποκορύφωμα της μεταναστευτικής κρίσης στην Ευρώπη, οι χώρες της Κεντρικής Ευρώπης αποφάσισαν να παραλείψουν μια σύνοδο κορυφής της ΕΕ για τη μετανάστευση, με τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν να λέει ότι το θέμα θα γίνει «πανευρωπαϊκή φρενίτιδα». Οι χώρες είχαν νωρίτερα απορρίψει προτάσεις άλλων ευρωπαϊκών χωρών να επιτρέψουν σε συγκεκριμένο αριθμό προσφύγων να εισέλθουν στις χώρες τους. Τώρα, χώρες της Κεντρικής Ευρώπης όπως η Ουγγαρία και η Σλοβακία δέχονται εκατοντάδες χιλιάδες Ουκρανούς πρόσφυγες.

«Για μια ήπειρο που προσπαθεί να υπερηφανεύεται για την ανωτερότητα του πλουραλισμού έναντι του φανατισμού, μετά τις φρικτές εμπειρίες του Ολοκαυτώματος, της γενοκτονίας της Βοσνίας και των αγώνων για τα πολιτικά δικαιώματα σε όλη την ήπειρο και γενικότερα στη Δύση», λέει ο Hellyer, «είναι ένα θλιβερή υπενθύμιση ότι πάρα πολλοί από εμάς συνεχίζουμε να είμαστε εξαιρετικά φυλετικοί και ρατσιστές».

Τρία εκατομμύρια πρόσφυγες έχουν γίνει αποδέκτες ενός άνευ όρων ασύλου και προστασίας σε γειτονικές χώρες σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, ανέφερε η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες σε δήλωση στο CNNi.

«Η ελπίδα μας είναι ότι η ίδια αλληλεγγύη, συμπόνια και υποστήριξη μπορούν να επεκταθούν στoυς 84 εκατομμύρια άλλους ανθρώπους που αναγκάστηκαν να φύγουν σε όλο τον κόσμο».

LIVE BLOG Ουκρανία: Νέος πύραυλος κατά πολυκατοικίας στο Κίεβο – Συνεχίζεται το διπλωματικό θρίλερ