Τα άγνωστα έγγραφα του FBI για τον Ωνάση: «Playboy, αδίστακτος και ύποπτος για κατασκοπεία»

Για πολλούς ο μύθος παραμένει, σκεπάζοντας με τη ροζ πέπλο της χλιδής και του παραμυθιού όλα εκείνα που ο Ωνάσης έκανε στη ζωή του εις βάρος ανθρώπων που συχνά ήταν πολύ κοντινοί του. Η «κατάρα» παραμένει επίσης ζωντανή και αναμοχλεύεται κάθε φορά που η εγγονή του, ας πούμε, η Αθηνά Ωνάση, συλλαμβάνεται θλιμμένη από το φωτογραφικό φακό, κάτι όχι και τόσο σπάνιο.

Ο Ωνάσης παραμένει, παρόλα αυτά, μια εν πολλοίς μυστηριώδης προσωπικότητα. Πολύ μυστικοπαθής ο ίδιος, κανείς δεν ήξερε τις επόμενες κινήσεις του πέρα από τον ίδιον και συχνά με αυτές αιφνιδίαζε τόσο τους στενούς συνεργάτες του όσο και τα μέλη της οικογένειάς του, ή τις γυναίκες που υποτίθεται ότι μοιράζονταν τη ζωή του. Η Μαρία Κάλλας, για παράδειγμα, θα είχε πολλά να μας πει γι αυτό, εάν δεν είχε πεθάνει πρόωρα, παίρνοντας μαζί της την ερωτική και γενική απογοήτευση που έγινε τα τελευταία χρόνια η σχέση τους.

Τα στοιχεία που μπορούν να συνθέσουν τελικά την πραγματική προσωπικότητα αυτού του ανθρώπου είναι διάσπαρτα, συχνά αντιφατικά και σπάνια. Και κάθε ένα από αυτά προσθέτει μια διαφορετική πινελιά στον καμβά του «Αρίστου».

Όπως, τα όχι ευρέως γνωστά αρχεία του FBI, του αμερικανικού Γραφείου Ομοσπονδιακών Ερευνών, από τη μακρινή δεκαετία του '40, μια εποχή θολή στην ιστορία του Ωνάση, τότε που άρχισε να δημιουργεί την μετέπειτα τεράστια περιουσία του.

Ο Ωνάσης, που γεννήθηκε το 1900 στη Σμύρνη, μετανάστευσε το 1928, μετά από τη μεγάλη ρήξη με τον έμπορο πατέρα του, στην Αργεντινή. Εκεί, έκανε αυτό που ήξερε να κάνει καλύτερα σε όλη του τη ζωή, εκμεταλλεύθηκε ευκαιρίες και ανθρώπους και ξεκίνησε με τα ξαδέλφια του Νικόλαο και Κωνσταντίνο Κονιαλίδη, που ζούσαν μόνιμα στη Νότια Αμερική και ήταν ήδη επιτυχημένοι επιχειρηματίες, να χτίζει την περιουσία του.

Το 1938, έχοντας αντιληφθεί τη μελλοντική σημασία των τάνκερ, παρήγγηλε το πρώτο του, το «Άριστον» σε σουηδικά ναυπηγεία. Το 1942 μετακόμισε στη Νέα Υόρκη απ' όπου και διηύθυνε το στόλο του, από τάνκερ και εμπορικά πλοία που όλα έπλεαν υπό τις ουδέτερες σημαίες της Σουηδίας και του Παναμά.

Ο Χούβερ δίνει εντολή να τον παρακολουθούν

Την εποχή που ήταν στην Αργεντινή, ο πολύ κοινωνικός και πάντα στοχευμένος Ωνάσης, συναναστρεφόταν διάφορο κόσμο και κυρίως άτομα τα οποία δεν ήταν πολύ αρεστά στις αρχές των ΗΠΑ. Μόλις εμφανίστηκε στην Αμερική έγινε αμέσως «πρόσωπο ιδιαίτερου ενδιαφέροντος» για τις αρχές και ο ίδιος ο Έντγκαρ Χούβερ, Διευθυντής του νεοσύστατου και δικής του εμπνεύσεως FBI, έδωσε εντολή σε πράκτορες να τον παρακολουθούν στενά.

Στις εμπιστευτικές αναφορές του Χούβερ και των πρακτόρων του, ο Ωνάσης αναφέρεται ως «πρόσωπο με αντιπολεμικά και αντιαμερικανικά αισθήματα», ενώ στα ίδια αρχεία αναγράφεται και ως «φασιστικής ιδεολογίας».

Εάν τις διαβάσει κανείς προσεκτικά θα δει ότι αυτές οι αναφορές είναι γεμάτες από βιογραφικές ανακρίβειες για τον Ωνάση, αλλά και εκτιμήσεις που βασίζονται κατά πολύ στα κουτσομπολιά της αργεντίνικης και της αμερικανικής «καλής» κοινωνίας. Όχι μόνο, όμως...

Τα ψέματα του Ωνάση, η εμπλοκή της Ελλάδας

Για παράδειγμα, αναφέρεται ότι ο Ωνάσης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1906, λάθος για το οποίο δεν ευθύνεται το ίδιο το FBI, αλλά ο Ωνάσης, ο οποίος θεώρησε καλό να δώσει ψεύτικα στοιχεία στις αρχές όταν μπήκε στις ΗΠΑ και ζήτησε άδεια παραμονής.

Στις 27 Ιουλιου 1942, ο Χούβερ λαμβάνει την αναφορά υπ. αριθμ. 100-125834-1, σύμφωνα με την οποία:

«Ο ύποπτος είναι Έλληνας και είχε προγραμματίσει να πετάξει με την Panair από το Μπουένος Άιρες για τις ΗΠΑ, στις 18 Ιουνίου. Είναι εν μέρει ιδιοκτήτης δύο τάνκερ, του «Calliroy» και του «Antiope», τα οποία ελπίζει να πουλήσει στη Ναυτιλιακή Πολεμική Διοίκηση.

Η πρεσβεία μας στο Μπουένος Άιρες πήρε πληροφορίες από την εκεί Ελληνική πρεσβεία ότι ο ύποπτος έχει εκφραστεί εναντίον της πολεμικής προσπάθειας και πιστεύεται ότι πρέπει να είναι υπό διαρκή παρακολούθηση όσο βρίσκεται στις ΗΠΑ».

Η ίδια αναφορά βρίσκεται και στο φάκελο της αίτησης του Ωνάση για είσοδο και παραμονή στις ΗΠΑ.

Σε άλλα σημεία των εγγράφων χαρακτηρίζεται ως «ένας διεθνής playboy, που ζει ανάμεσα στη Νέα Υόρκη, το Σαν Φρανσίσκο και το Λος Άντζελες». Η υπηρεσία παρακολουθούσε στενά όλες τις ναυτιλιακές του κινήσεις και διασυνδέσεις και σε μια από τις αναφορές ο Ωνάσης αναφέρεται ως «πρόσωπο υπονομευτικό και αδίστακτο, όπως προκύπτει από τις δημόσιες και ιδιωτικές του συνομιλίες».

Ύποπτος για κατασκοπεία

Σε άλλο έγγραφο, το υπ. αριθμ. 65-4091/12-18-43, η αναφορά του FBI έρχεται από το Λος Άντζελες και ο τίτλος είναι «Character of case: Espionage-X», κατασκοπεία δηλαδή:

«...Ο ύποπτος μένει στο Beverly Hills Hotel. Ο πληροφοριοδότης μας, τον χαρακτήρισε ως playboy, που έχει εξφράσει κατ' επανάληψη αντιπολεμικά αισθήματα. Είναι πολίτης Αργεντινής, ελληνικής καταγωγής, 28-30 ετών και οι επιχειρηματικές του δραστηριότητες (σ.σ. αναφέρονται λεπτομερώς) αν και περίπλοκες δείχνουν να είναι νόμιμες».

Όταν το FBI ζήτησε πληροφορίες για τον Ωνάση από το υπουργείο Εσωτερικών, εκείνο απάντησε ότι «ο ύποπτος ζήτησε βίζα για τις Ηνωμένες Πολιτείες με το νόμιμο διαβατήριο Αργεντινής που έχει στην κατοχή του, το οποιο εκδόθηκε το 1942 από την αστυνομία του Μπουένος Άιρες. Ζητώντας πληροφορίες από την πρεσβεία μας στο Μπουένος Άιρες, ενημερωθήκαμε ότι ο ύποπτος είναι φασιστικής ιδεολογίας και θεωρείται αδίστακτος και χωρίς ηθικούς φραγμούς. Η κυβέρνηση της Αργεντινής μάς ενημέρωσε ότι δεν έχει καμία σχέση με το συγκεκριμένο άτομο, το οποίο πρέπει να θεωρείται ιδιώτης επισκέπτης και δεν απολαμβάνει καμίας προστασίας από τις αρχές της χώρας».

Το αλάτι στον καπνό και άλλες ιστορίες «επιχειρηματικού δαιμονίου»

Στις 20 Φεβρουαρίου 1943, ο ίδιος ο Χούβερ συντάσει τη σύνοψη του «βιογραφικού» του Ωνάση, στην οποία αναφέρεται μεταξύ πολλών άλλων ότι «πριν από 20 χρονια ο ύποπτος καυγάδισε με τον πατέρα του και έφυγε από την Ελλάδα για την Αργεντινή, όπου αρχικά εργάστηκε ως βοηθός σερβιτόρου σε εστιατόριο και αργότερα στη νυχτερινή βάρδια του ταχυδρομείου ως χαμηλόμισθος υπάλληλος. Έκανε την περιουσία του πουλώντας τούρκικο καπνό στην Αργεντινή, με τη διαμεσολάβηση μέλους της οικογένειάς του στην Ελλάδα.

»Ο καπνός ερχόταν μέσω της Γένοβας και φαίνεται ότι ο Ωνάσης συνέλαβε την ιδέα να ραντίζει τον καπνό με αλάτι όσο αυτός ήταν στις αποθήκες στη Γένοβα, ώστε να εισπράττει μετά τις αποζημιώσεις από τις ασφαλιστικές εταιρείες για δήθεν ζημιές από θαλασσινό νερό κατά τη διάρκεια της μεταφοράς.

»Ένας υπάλληλος της εταιρείας τον κατέδωσε στις ασφαλιστικές, εκείνες στις αρχές και ως συνέπεια αυτού, ο Νικόλαος Κονιαλίδης, συνέταιρος και συγγενής του Ωνάση πέρασε κάποιους μήνες στις ιταλικές φυλακές.

»Οι ιταλικές αρχές έστειλαν την αναφορά στην Ελλάδα, αλλά αυτή εξαφανίστηκε, λόγω της στενής σχέσης ανάμεσα στον Ωνάση και τον Μιχαλακόπουλο, υπουργό της ελληνικής κυβέρνησης εκείνη την περίοδο.

»Με τη βοήθεια του Μιχαλακόπουλου, ο Ωνάσης διορίστηκε πρόξενος της Ελλάδας στην Αργεντινή, μια πολύ ενδιαφέρουσα θέση, η οποία του επέτρεψε να αγοράζει μεγάλα ποσά συναλλάγματος στις επίσημες τιμές και να τα μεταπωλεί στη μαύρη αγορά, που εκείνη την εποχή άνθιζε.

»Όταν ο σημερινός υπουργός της ελληνικής κυβέρνησης, Νικόλαος Δενδραμής αφαίρεσε από τον Ωνάση τον τίτλο του προξένου, εκείνος θύμωσε πολύ και ξεκίνησε με πρωτοφανή μανία μια προσπάθεια δυσφήμισης του Δενδραμή, η οποία δεν είχε πολλά αποτελέσματα».

Το FBI σταμάτησε τις έρευνες για τον Ωνάση στο τέλος του πολέμου, το 1946, καθώς δεν προέκυψε καμία απόδειξη για «αντιαμερικανικές δραστηριότητες».

Τα υπόλοιπα, όπως λένε και οι Αμερικάνοι, είναι ιστορία.