12 ώρες στο "Δωμάτιο του Σέξπιρ"

Μέσα στο “Δωμάτιο του Σέξπιρ”, το ειδικά διαμορφωμένο κοντέινερ που φτιάχτηκε γι αυτό το σκοπό με τη συνδρομή του Δήμου Αθηναίων, για 12 ολόκληρες ώρες 40 ηθόποιοι ζωντάνεψαν αποσπάσματα από 13 σεξπιρικά έργα σε μεταφράσεις 12 διαφορετικών μεταφραστών. Η αφορμή δεν ήταν άλλη από τη συμπλήρωση 400 χρόνων από το θάνατο του μεγάλου δραματουργού, η οποία γιορτάστηκε με λαμπρότητα σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.

Οι παραστάσεις τσέπης διαρκούσαν κάτι λιγότερο από μισή ώρα και οι θεατές προμηθεύονταν τα εισιτήριά τους από το παρακείμενο κιόσκι μέχρι μία ώρα νωρίτερα. Η είσοδος ήταν φυσικά ελεύθερη.

Σωτήριες παρεμβάσεις στη δύσκολη καθημερινότητα

Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου, Στάθης Λιβαθινός, υιοθέτησε με ενθουσιασμό την πρωτότυπη ιδέα της θεατρολόγου και κριτικού θεάτρου, Λουίζας Αρκουμανέα, και μας ανέλυσε το σκεπτικό πίσω από αυτό το ξεχωριστό δρώμενο.

“Σαν Εθνικό Θέατρο θέλουμε να παρεμβαίνουμε με κάθε τρόπο στη δύσκολη αυτή καθημερινότητά μας. Όχι μόνο με τις παραστάσεις μας αλλά και με διάφορα άλλα πρωτότυπα και ασυνήθιστα -και για μας, που τώρα τα δοκιμάζουμε- καλλιτεχνικά έργα που μπορεί να έχουν μια μικρή παρουσία σε σχέση με όλη τη χρονιά, αλλά τελικά αποδεικνύονται πολύ σημαντικά για την καθημερινότητα των συνανθρώπων μας”, μας είπε. “Εδώ είναι γεμάτο μετανάστες, Αθηναίους, περαστικούς, ανέργους, άστεγους, αλλά και κανονικό κοινό που περνά από εδώ για να έρθει στις παραστάσεις μας ή πάει να ψωνίσει και όλοι σταματάν ...για να ακούσουν λίγο Σέξπιρ. Είναι κάτι που μας ενθουσιάζει, μας αρέσει και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε”, συνέχισε δίνοντας μια υπόσχεση που μας γεμίζει με αισιοδοξία.

Πώς είναι να ερμηνεύεις Σέξπιρ μέσα σε ένα κοντέινερ;

Όμως και οι ηθοποιοί του Εθνικού Θεάτρου αγκάλιασαν με θέρμη την ιδέα, καθώς χωρίς την εθελοντική τους συμμετοχή τίποτα από όλα αυτά δεν θα ήταν εφικτό, και έσπευσαν να δοκιμάσουν αυτή την πρωτόγνωρη και για τους ίδιους εμπειρία. Σε δυάδες, τριάδες, ακόμη και πεντάδες μπήκαν στον κοντέινερ κάθισαν στο μεγάλο τραπέζι δίπλα-δίπλα με το κοινό τους, χωρίς την “ασφάλεια” που τους παρέχει η σκηνική απόσταση, και διάβασαν εν είδει θεατρικού αναλογίου γνωστά αποσπάσματα από 13 σεξπιρικά αριστουργήματα.

Ο Δημήτρης Λιγνάδης ερμήνευσε Άμλετ στην κλασική μετάφραση του Βικέλα, κάτι που, όπως μας είπε, ήθελα για χρόνια να κάνει. Τον ρωτήσαμε, λοιπόν, πώς είναι να ερμηνεύει κανείς Σέξπιρ μέσα σε ένα κοντέινερ. “Μοναδική εμπειρία, συναρπαστικό και πολύ δύσκολο”, μας εξομολογήθηκε. “Πιστεύω όμως ότι ο κόσμος το απόλαυσε αρκετά.”

Η Αντωνία Χαραλάμπους, που ερμήνευσε τη Δυσδαιμόνα σε ένα άρτια παρουσιασμένο απόσπασμα από τον Οθέλλο, μας μίλησε για το πώς είναι να έχεις το κοινό σε απόσταση αναπνοής. “Είναι ωραία να έχεις τον κόσμο κοντά σου. Μπορείς να αντιληφθείς πιο εύκολα πώς νιώθουν και τι σκέφτονται, είτε αυτό είναι καλό είτε είναι κακό, και ανάλογα να το διαχειριστείς. Είναι ένα παιχνίδι και ένα ρίσκο όταν συμβαίνει αυτό στον ηθοποιό, όμως σε βάζει κι εσένα στη διαδικασία να προσπαθείς ακόμη περισσότερο να τους κερδίσεις”, μας είπε, περιγράφοντας την πρόκληση της βραδιάς.

H Βρετανίδα που συνάντησε τον Σέξπιρ ...στην Ομόνοια

Μέσα στο ετερόκλητο κοινό μπορούσε να διακρίνει κανείς απορημένους περαστικούς, πιστούς θεατρόφιλους, διστακτικούς μετανάστες, αεικίνητους φιλότεχνους. Ανάμεσά τους μια κλασική βρετανική φιγούρα ξεχώριζε. Η Laura McVeigh κατάγεται από τη Νότια Αγγλία και βρίσκεται αυτή την περίοδο φιλοξενούμενη στην Αθήνα. Έφτασε από νωρίς στην Ομόνοια κρατώντας μια ομπρέλα για να προστατευτεί από το δυνατό ήλιο και πήρε εισιτήρια όχι για μία, αλλά για τρεις παραστάσεις.

Τη ρωτήσαμε αρχικά πώς έμαθε για αυτό το δρώμενο. «Όταν το πρωτοάκουσα δεν μπορούσα να το πιστέψω», μας είπε με παιδικό ενθουσιασμό. «Η φίλη μου η Σοφία μού είπε “ξέρεις στην Ομόνοια θα διαβάζουν Σέξπιρ για 12 ώρες”. “12 ώρες;!” τη ρώτησα, οπότε είπα “πρέπει να έρθω”. Ένιωσα μεγάλη περηφάνια που τιμάτε τον Σέξπιρ» Στη συνέχεια μας άφησε για να παρακολουθήσει μέσα στο “Δωμάτιο του Σέξπιρ” ένα απόσπασμα από την Τρικυμία, όμως επέστρεψε για να μας διηγηθεί τις εντυπώσεις της. “Μέσα έκανε πολλή ζέστη, αλλά η ατμόσφαιρα ήταν ηλεκτρισμένη. Προφανώς δεν καταλάβαινα τα ελληνικά, αλλά ο τρόπος που μιλούσαν μεταξύ τους ήταν πολύ παθιασμένος, ήταν μια πολύ όμορφη εμπειρία.”

Μια μοναδική εμπειρία για το κοινό

Και πράγματι, μέσα στο Δωμάτιο του Σέξπιρ η ατμόσφαιρα ήταν φορτισμένη, ο αέρας πηχτός, παλλόμενος, μεστός από συναίσθημα και λέξεις που με ασυνήθιστη δύναμη αντηχούσαν στους μεταλλικούς τοίχους. Το κοινό σιωπηλό, μπορούσε, χάρη στο στενό χώρο και την ασυνήθιστη εγγύτητα με τους ηθοποιούς, να νιώσει κάθε διακύμανση στη διάθεση, στη φωνή και στην ανάσα των σεξπιρικών ηρώων, αποκομίζοντας μια εμπειρία τόσο έντονη που αντιστάθμιζε την έλλειψη σκηνικής δράσης.

Μια κάψουλα πολιτισμού που ήρθε για να μείνει;

Φιλοδοξία της σκηνοθέτη Έφης Θεοδώρου, που με χαρά ανέλαβε και έφερε μέσα σε μόλις 15 ημέρες εις πέρας την δύσκολη ειδική αποστολή του “Δωματίου του Σέξπιρ” είναι το δρώμενο αυτό να είναι μόνο η αρχή.

“Νομίζω ότι είναι εξαιρετική ιδέα και μάλιστα θα εισηγηθώ στον καλλιτεχνικό διευθυντή αυτό εδώ το μικρό κοντέινερ να παραμείνει εδώ, να οργανώνουμε αναγνώσεις καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς και ηθοποιοί, που είναι ενταγμένοι στο δυναμικό του Εθνικού και κάνουν κέφι -και από τη σημερινή προσέλευση όπου όλοι έσπευσαν, βλέπω ότι κάνουν πολλοί κέφι-, να διαβάζουν τακτικά έργα, πάλι στην ίδια λογική ότι το κοινό με ελεύθερη είσοδο θα μπαίνει και θα ακούει. Να αισθανόμαστε ότι το θέατρο υπάρχει στο κέντρο της πόλης, ότι είναι η ζωή της πόλης, ο σφυγμός της”, μας είπε περιγράφοντας το όραμά της.

"Ένα θέατρο σοβαρό, όχι σοβαροφανές"

Άλλωστε αυτή φαίνεται πως προς αυτή την κατεύθυνση είναι και η ρώτα που ήδη έχει χαράξει και οραματίζεται για το Εθνικό και ο νέος του καλλιτεχνικός διευθυντής. “Το Εθνικό Θέατρο δεν είναι ένα σοβαροφανές θέατρο, είναι ένα θέατρο σοβαρό”, μας είπε ο Στάθης Λιβαθινός κάνοντας μια αυτονόητη, πλην κρίσιμη, διάκριση. “Που σημαίνει ότι δε φοβάται ούτε να εκτεθεί, ούτε να παρουσιάσει κάτι καινούργιο, ούτε να δοκιμαστεί, ούτε να κάνει παρεμβάσεις κοινωνικές εκεί που δεν το περιμένει κανείς. Άλλωστε νομίζω ότι αυτό θέλουν όλοι από το Εθνικό Θέατρο.”