Ουκρανία: Οικογένειες σε αντίπαλα στρατόπεδα σε έναν πόλεμο που κανείς δεν θέλει

Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, οικογένειες χωρίστηκαν. Άλλοι έμειναν στην Ουκρανία, άλλοι πήγαν στη Ρωσία, στη Μολδαβία... Οι σχέσεις τους ήταν καλές, είχαν τακτική επικοινωνία, ενώ τα συχνά ταξίδευαν για να βρεθούν όλοι μαζί οικογενειακά.

Αυτό έχει αλλάξει εδώ και αρκετά χρόνια όμως και ιδίως τώρα που ο πόλεμος είναι ορατός περισσότερο από ποτέ.

Πολλοί Ουκρανοί σήμερα βλέπουν στο πρόσωπο της Μόσχας τον εχθρό και οι δε βλέπουν πως απειλούνται τα σύνορά τους από το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ που χειραγωγούν το Κίεβο.

Επικοινωνώντας με Ουκρανούς που μένουν στην πρωτεύουσα και σε χωριά, σε απόσταση ασφαλείας από τα σύνορα και τα πολεμικά μέτωπα της ανατολικής Ουκρανίας, μιλούν για το πώς βλέπουν την κατάσταση και πώς είναι η καθημερινότητά τους.

Το πρώτο που αντιλαμβανόμαστε είναι πως ο κόσμος φαίνεται αρκετά φοβισμένος στο να εκφράσει τις απόψεις του, αποφεύγει τις πολιτικές συζητήσεις, ενώ στο βαθμό που μιλάνε ζητούν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους.

Ακόμη, μια παρατήρηση είναι πως οι Ουκρανοί έχουν πλέον αποκηρύξει τη ρωσική γλώσσα σε όλες τις μορφές, τόσο στο γραπτό όσο και στον προφορικό λόγο παρ΄ότι για αρκετούς είναι η μητρική τους.

Σε ερώτηση για το «πώς βλέπεις την κατάσταση» μια γυναίκα από το Κίεβο μας απαντά:

«Πάλι τα ίδια, μας ενοχλούν οι Ρώσοι, δεν μας αφήνουν σε ησυχία. Είμαστε ήσυχος λαός, δεν έχουμε πειράξει κανέναν και μας προκαλούν συνέχεια».

Σε επικοινωνία με άλλον κάτοικο, αναφέρει πως ακόμα και γυναίκες είναι έτοιμες να πάρουν τα όπλα για να πολεμήσουν, εάν χρειαστεί, για να προστατέψουν την πατρίδα τους.

«Αδελφοκτονία»

Πάντως αυτό το οποίο μεταφέρουν οι άνθρωποι, είναι πως δεν θέλουν σε καμία περίπτωση ένα πόλεμο.

Εκτός από τις συνέπειες σε ανθρωπιστικό επίπεδο, οικονομικό, βιοτικό πεδίο που θα έχει μια τέτοια σύρραξη, θα αποκοπούν οι σχέσεις τους και μεταξύ των μελών ίδιων οικογενειών που έτυχε να βρίσκονται σε αντίθετο στρατόπεδο.

Επειδή οι οικογένειες έχουν χωριστεί και υπάρχουν πολλοί Ουκρανοί στη Ρωσία, ακόμη και σταρτιωτικοί, δεν θέλουν να πολεμήσουν με το ίδιο τους το αίμα.

«Πώς μπορεί ο αδερφός να σκοτώσει τον αδερφό του; Είναι ανήκουστο. Είμαστε οικογένεια», λέει μια γυναίκα που ζει στην Ουκρανία, αλλά ο αδελφός της είναι στρατιωτικός στην Ρωσία.

Η ίδια ελπίζει πως δεν θα γίνει πόλεμος. Ένας άλλος Ουκρανός πολίτης αναφέρει:

«Δεν πιστεύω πως ο Πούτιν θα μας χωρίσει. Θα είναι μια τραγωδία, αδελφοκτονία»….

Μιλώντας με μια γιατρό που εργάζεται σε μεγάλο νοσοκομείο της χώρας, την ρωτήσαμε πως είναι η καθημερινότητά της. Ο κόσμος ανησυχεί πολύ, ωστόσο δεν επικρατεί πανικός, αναφέρει. «Ήσυχοι ρυθμοί και σπίτι - δουλειά», λέει. Σίγουρα όμως έχει αλλάξει η καθημερινότητα.

«Είμαστε πεπεισμένοι ότι δεν θα γίνει πόλεμος», τονίζει.

Ο κόσμος ασφαλώς και δεν είναι σε θέση να βγει έξω, να διασκεδάσει όπως παλιά, ενώ σε περίπτωση πολέμου στο μέτωπο θα βρεθούν και οι υγειονομικοί για να φροντίσουν τους τραυματίες. Η συνομιλίτριά μας προετοιμάζεται για αυτό.

Για τον συνδυασμό της αεπειλής πολέμου με την πανδημία στη χώρα, η οποία έχει από τα χαμηλότερα ποσοστά εμβολιασμού στην Ευρώπη, λέει πως τον Ιανουάριο αυξήθηκαν τα κρούσματα και μάλιστα άρρωστα είναι πολλά παιδιά. Οι περισσότεροι από όσους εμβολιάστηκαν το έκαναν λόγω της υποχρεωτικότητας, καθώς δεν μπορούσαν να πάνε στη δουλειά του. Τα νοσοκομεία αντέχουν, δεν έχουν εξαντλήσει τις δυνατότητές τους λόγω της Covid 19.

Μαθήματα πολέμου

Πάντως, άντρες, γυναίκες όλων των ηλικιών καθώς και παιδιά ήδη κάνουν ασκήσεις και εκπαιδεύονται για το ενδεχόμενο πολέμου, με αληθινά και εικονικά όπλα Καλάσνικοφ, ενώ στα σπίτια τους έχουν ετοιμάσει τσάντα έκτακτης ανάγκης και διόδους διαφυγής.

Στα σχολεία γίνονται ειδικά μαθήματα επιβίωσης σε ενδεχόμενο εισβολής ή βομβαρδισμού.

Ρεπορτάζ για τα σημερινά μαθήματα έχει κάνει και η DW, στο οποίο εμφανίζονται στρατιωτικοί να δείχνουν στα παιδιά πολεμικά όπλα, πώς να τα αναγνωρίσουν και τι πρέπει να αποφεύγουν:

Τα εκπαιδευτικά προγράμματα διευθύνονται από την ουκρανική κυβέρνηση και από παραστρατιωτικές ομάδες, με στόχο οι συμμετέχοντες να αποκτήσουν τις απαραίτητες δεξιότητες μάχης και πολέμου για να προστατέψουν τις οικογένειές τους και τους ίδιους.

Ρωτώντας μια 48χρονη η οποία έλκει την καταγωγή της απότην Ουκρανία και έζησε τα παιδικά της χρόνια στη Μολδαβία επί Σοβιετικής Ένωσης σχετικά με το πρόγραμμα προετοιμασίας πολέμου, σχολιάζει πως πρόκειται για τεχνικές που εφαρμόζονταν χρόνια σε τέτοιες καταστάσεις σε όλη την πρώην ΕΣΣΔ και πως και η ίδια στα 14-15 της έτη πέρασε στο σχολείο με επιτυχία αντίστοιχα «σεμινάρια», γεγονός που αναγράφεται και στο απολυτήριο της. Σε περίπτωση πολέμου στην πόλη της, θα κληθεί να συνδράμει, όπως λέει.

Όπως σημειώνει, όμως, πρόκειται για μια ιδιαίτερα αγχωτική εμπειρία που ακόμα θυμάται.

«Μας έβαζαν να κρατάμε αληθινά Καλάσνικοφ, να πυροβολούμε στόχους με κλειστά μάτια. Σε αυτή την ηλικία έχεις μεγάλο στρες και άγχος όταν σου λένε πως απειλείσαι. Γιατί αν γίνει πόλεμος θα κληθείς να τα εφαρμόσεις στην πραγματικότητα». Όπως ανακαλεί στη μνήμη της, τους πήγαιναν σε σήραγγες και μάθαιναν μεθόδους επιβίωσης και εξόντωσης του εχθρού.

Το ίδιο επαναλαμβάνεται και σήμερα, ίσως με όχι τόσο σκληρούς μεθόδους όσο τότε, επί ΕΣΣΔ.

Σε πολλές περιοχές έχουν δημιουργηθεί αυτοσχέδια «πεδία μάχης» όπου κόσμος εκγυμνάζεται και εκπαιδεύεται, ενώ άνθρωποι πηγαίνουν με παιδιά τους για να μάθουν πως να χρησιμοποιούν τα όπλα και να προστατεύονται όπως οι στρατιωτικοί.

PHOTO 1 / 9

Photo 1/9

Photo 2/9

Photo 3/9

Photo 4/9

Photo 5/9

Photo 6/9

Photo 7/9

Photo 8/9

Photo 9/9

Ο στρατιωτικός με τις δύο πατρίδες

Στην άλλη πλευρά, τη ρωσική, είχαμε μία πολιτική συζήτηση με τον κ. Αλεξάντερ Τ., ο οποίος έχει ουκρανική υπηκοότητα και ήταν αξιωματικός της ρωσικής Πολεμικής Αεροπορίας.

Ο Αλεξάντερ εδώ και χρόνια ζει στη Ρωσία. Είχε πολεμήσει στο πρώτο μέτωπο στον σκληρή ένοπλη σύγκρουση της Ρωσίας με την Τσετσενία το 1999 για δύο χρόνια και γνωρίζει από πρώτο χέρι τι είναι ο πόλεμος και ποιες οι συνέπειες του.

Στην ερώτηση «πιστεύεις ότι συμφέρει τη Ρωσία να γίνει αυτή τη στιγμή πόλεμος καθώς όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στην Ουκρανία;» ο Αλεξάντερ απαντά:

«Δεν θεωρώ πως μπορεί να γίνει οποιοσδήποτε πόλεμος υπό αυτές τις συνθήκες. Η Ρωσία φοβάται για ενδεχόμενη επίθεση του ΝΑΤΟ στα σύνορά μας και αναγκάστηκε να συγκεντρώσει τις Ένοπλες Δυνάμεις για λόγους ασφαλείας, ώστε να μην επιχειρήσουν να εχθροπραξίες οι χώρες του ΝΑΤΟ και η Ουκρανία. Είναι μια ουδέτερη ζώνη και όφελος να υπάρξει σύγκρουση μεταξύ μας».

Ο πρώην στρατιωτικός, που έχει δύο πατρίδες στα πρόθυρα του μεταξύ τους πολέμου, βλέπει πως για το πολεμικό κλίμα φταίνε ΗΠΑ και ΝΑΤΟ, υποστηρίζοντας τη θέση της ρωσικής κυβέρνησης και, όπως λέει, της πλειονότητας των πολιτών της χώρας.

«Ο εφιάλτης της Αμερικής είναι η επιστροφή της ΕΣΣΔ. Γι' αυτό μας διχάζουν. Εάν οι λαοί μας μείνουν ενωμένοι, δεν θα μπορούν να κάνουν τίποτα. Θέλουν τους πολέμους για να πλουτίζουν», σχολιάζει.

Ρωτώντας τον για το εάν μπορεί να ταξιδέψει στην Ουκρανία, έχοντας και ουκρανικό διαβατήριο αναφέρει πως εδώ και χρόνια, περίπου μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, δεν του επιτρέπουν να πάει να δει τους συγγενείς του καθώς είναι πολίτης της Ρωσίας.

«Τώρα υπάρχει ως πρόφαση ο κορωνοϊός, αλλά και να επιχειρήσω να ταξιδέψω θα μου κάνουν τέτοιους εξευτελιστικούς ελέγχους στα σύνορα που θα χάσω την αξιοπρέπειά μου. Εκτός αυτού, έχουν δώσει όπλα σε πολλούς εθνικιστές και δεν ξέρεις τι μπορεί να κάνουν», λέει χαρακτηριστικά.

Για κάποιους πολίτες ένα μεγάλο πρόβλημα που οδήγησε τις δύο χώρες σε αυτή την κατάσταση είναι και η άνοδος του εθνικισμού, όπως λένε στη χώρα και σε τέτοιες ομάδες έχουν ενταχτεί και πολλοί νέοι σήμερα, μαθαίνοντας «να μισούν τους Ρώσους».

Σε άλλο σημείο της ομιλίας μας ο πρώην στρατιωτικός υποστηρίζει πως πολλοί Ουκρανοί δεν είναι ικανοποιημένοι με τους πολιτικούς της χώρας τους επειδή, κατά τον ίδιο, δεν έχουν τον έλεγχο της κατάστασης στα χέρια τους.

«Την Ουκρανία δεν διοικεί πλέον ο πρόεδρος της, αλλά οι ΗΠΑ. Διαδίδουν ψεύδη κατά των Ρώσων ώστε να τους βλέπουν ως εχθρούς και να τους αποσπάσουν από τα προβλήματα της χώρας, όπως τη φτώχεια», αναφέρει.

Για το εάν επικοινωνεί έστω τηλεφωνικά με συγγνείς του στην Ουκρανία απαντά: «Nαι, οι επικοινωνίες είναι ελεύθερες αλλά δεν συζητάμε για πολιτική. Μόνο για τα νέα μας και την καθημερινότητά μας».

Για τον τρόπο ενημέρωσής τους, ο κ. Αλεξάντερ αναφέρει πως δεν βλέπουν πολύ τηλεόραση «καθώς υπάρχει προπαγάνδα και από τις δύο πλευρές» και επιλέγουν ανεξάρτητους δημοσιογράφους και μη ελεγχόμενα από τις κυβερνήσεις ΜΜΕ.

Αυτό που τονίζει ο άνθρωπος που έχει δύο πατρίδες και ξέρει τι σημαίνει ένας πόλεμος είναι πως τα δύο κράτη είναι αδέρφια και οι Ρώσοι δεν βλέπουν τους πολίτες της διπλανής χώρας ως εχθρούς.

«Εάν σταματήσουν να παρεμβαίνουν ξένες χώρες και πολιτικοί θα επικρατήσει η ειρήνη και η ευημερία στην Ουκρανία, αλλιώς θα είμαστε σε αιώνια διαμάχη», καταλήγει.