Έξι λόγοι που τα πλαστικά κατηγορούνται για την κλιματική αλλαγή (γράφημα)
Ποια είναι η σχέση ανάμεσα στα πλαστικά και τους τυφώνες Σάντι και Κατρίνα στις Ηνωμένες Πολιτείες, το λιώσιμο των παγετώνων στην Ανταρκτική, τους καλοκαιρινούς καύσωνες και τη διάβρωση των παράκτιων περιοχών στην Αυστραλία και άλλες φυσικές καταστροφές που μας χτυπούν με μεγαλύτερη συχνότητα;
Κατηγορούμε την κλιματική αλλαγή για αυτό. Ωστόσο, η συμβολή των πλαστικών απορριμμάτων και της βιομηχανίας πλαστικών στην κλιματική αλλαγή είναι συχνά λιγότερο γνωστή ή χειρότερα, αγνοείται.
Τα πλαστικά απόβλητα μας περιβάλλουν – βρίσκονται στον αέρα που αναπνέουμε, στους πάγους στο Έβερεστ, στο νερό που πίνουμε, στα ψάρια που τρώμε και μάλιστα πρόσφατα ανακαλύφθηκε στον ανθρώπινο πλακούντα, σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Τα πλαστικά έχουν επίσης έμμεσες αρνητικές επιπτώσεις σε όλο τον κύκλο ζωής τους, οι συνέπειες των οποίων δεν είναι ούτε ορατές ούτε προφανείς.
Yπάρχουν έξι γεγονότα που συνδέουν τον κύκλο ζωής των πλαστικών με την κλιματική αλλαγή που πρέπει να ληφθούν υπόψη:
1. Εξόρυξη και παραγωγή: Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν ότι τα πλαστικά προέρχονται από ορυκτά καύσιμα. Στην πραγματικότητα, η βιομηχανία πλαστικών αντιπροσωπεύει περίπου το 6% της παγκόσμιας κατανάλωσης πετρελαίου και αναμένεται να φτάσει το 20% έως το 2050. Ως αποτέλεσμα, λόγω των ενεργοβόρων διεργασιών που απαιτούνται για την εξόρυξη και την απόσταξη λαδιού, η παραγωγή πλαστικών παράγει τεράστιες ποσότητες εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (GHG).
2. Κατανάλωση: Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι όταν το πλαστικό απορρίπτεται στους κάδους ανακύκλωσης, φεύγει. Η αλήθεια είναι ότι μόνο το 9% ανακυκλώνεται παγκοσμίως και το υπόλοιπο απορρίπτεται στο φυσικό περιβάλλον. Στην πραγματικότητα, η Νότια Ασία είναι ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς πλαστικών απορριμμάτων, απορρίπτοντας περισσότερους από 26 εκατομμύρια τόνους πλαστικών κάθε μέρα. Η Νότια Ασία έχει επίσης ένα από τα υψηλότερα ποσοστά απορριμμάτων στον κόσμο που απορρίπτονται στη θάλασσα.
3. Τέλος ζωής: Όταν δεν ανακυκλώνονται ή απορρίπτονται με ελεγχόμενο τρόπο, τα απορριπτόμενα πλαστικά απόβλητα δημιουργούν εκπομπές GHG όταν εκτίθενται στην ηλιακή ακτινοβολία τόσο στον αέρα όσο και στο νερό. Περίπου 18 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών που προέρχονται από τη Νότια Ασία υποβάλλονται σε κακή διαχείριση και, κατά συνέπεια, καταλήγουν στον ωκεανό, όπου εκπέμπουν μεθάνιο και αιθυλένιο λόγω της έκθεσης στο ηλιακό φως. Το πολυαιθυλένιο είναι ο υψηλότερος εκπομπός και των δύο αερίων και είναι το συνθετικό πολυμερές που παράγεται και απορρίπτεται περισσότερο παγκοσμίως.
4. Ανακύκλωση: Παρόλο που η ανακύκλωση θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά τον αντίκτυπο της πλαστικής ρύπανσης στο περιβάλλον και τη συμβολή της στην κλιματική αλλαγή, μόνο το 5% των συνολικών απορριμμάτων που παράγεται στη Νότια Ασία ανακυκλώνεται. Οι αρχές της κυκλικής οικονομίας AIR (Avoid, Intercept, Redesign) που εφαρμόζονται στο τσιμέντο, το αλουμίνιο, τον χάλυβα και τα πλαστικά θα μπορούσαν να μειώσουν τις συνδυασμένες εκπομπές αυτών των βιομηχανιών κατά 40%.
5. Θαλάσσια απορρίμματα: Ένα απορριμματοφόρο ισοδύναμο πλαστικών απορριμμάτων πετιέται στον ωκεανό κάθε λεπτό. Η θαλάσσια πλαστική ρύπανση διασπάται σε μικροπλαστικά και συμβάλλει στην κλιματική αλλαγή τόσο μέσω των άμεσων εκπομπών GHG όσο και έμμεσα επηρεάζοντας αρνητικά τους οργανισμούς των ωκεανών. Το πλαγκτόν δεσμεύει το 30-50% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από ανθρωπογενείς δραστηριότητες, αλλά αφού καταπιεί μικροπλαστικά, η ικανότητα του πλαγκτόν να αφαιρεί το διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα μειώνεται.
6. Ανοιχτή καύση: Η ανοιχτή καύση είναι μια κοινή πρακτική επεξεργασίας απορριμμάτων στη Νότια Ασία και σε όλο τον αναπτυσσόμενο κόσμο. Η ποσότητα των απορριμμάτων που καίγονται στην Ινδία και το Νεπάλ μαζί αντιπροσωπεύει το 8,4% των απορριμμάτων που καίγονται παγκοσμίως. Η καύση των απορριμμάτων σε ανοιχτές φωτιές οδηγεί στην παραγωγή ενός σοβαρού ατμοσφαιρικού ρύπου, του μαύρου άνθρακα και ευθύνεται για το ήμισυ της ορατής αιθαλομίχλης σε πόλεις όπως το Νέο Δελχί. Το δυναμικό υπερθέρμανσης του πλανήτη του μαύρου άνθρακα είναι έως και 5.000 φορές μεγαλύτερο από αυτό του διοξειδίου του άνθρακα (CO2).
Οι επιπτώσεις των κακοδιαχειριζόμενων πλαστικών απορριμμάτων στο κλίμα, καθώς και στα μέσα διαβίωσης και στα οικοσυστήματα, αποτελούν επείγουσα αναπτυξιακή πρόκληση.
Αναπτυξιακή πρόκληση
Οι επιπτώσεις των κακοδιαχειριζόμενων πλαστικών απορριμμάτων στο κλίμα, καθώς και στα μέσα διαβίωσης και στα οικοσυστήματα, αποτελούν επείγουσα αναπτυξιακή πρόκληση. Για την επίλυση αυτού του προβλήματος απαιτούνται στοχευμένες, καινοτόμες προσεγγίσεις κυκλικής οικονομίας.
Μια προσέγγιση κυκλικής οικονομίας ξεκινά στο στάδιο του σχεδιασμού του προϊόντος και της επιλογής πρώτων υλών με στόχο την ανάπτυξη προϊόντων που είναι βελτιστοποιημένα για επαναχρησιμοποίηση, δημιουργώντας «ανανεώσιμους πόρους» και ελαχιστοποιώντας την ανάγκη τόσο για την τελική διάθεση των απορριμμάτων όσο και για την εξόρυξη παρθένων υλικών.
Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχει αυξανόμενος αριθμός παραδειγμάτων που εφαρμόζονται στη Νότια Ασία. Σε όλους τους σιδηροδρομικούς σταθμούς της Ινδίας, το τσάι θα σερβίρεται σύντομα σε τέλεια βιοδιασπώμενα και φιλικά προς το περιβάλλον πήλινα κύπελλα αντί για πλαστικά. Το φιλμ από μετάξι αράχνης και τα φύκια μπορούν να αντικαταστήσουν το πλαστικό σε διάφορες εφαρμογές, όπως φακελάκια μιας χρήσης, που αποτελούν έως και το 50 % όλων των οικιακών πλαστικών απορριμμάτων.