«Απροσδόκητη» ανακάλυψη στον Άρη: Ίχνη λάβας εντόπισε το Perseverance

Σύμφωνα με το τελευταίο του εύρημα, το βραχώδες υπόστρωμα πάνω στο οποίο κάνει τις βόλτες του σχηματίστηκε κάποτε από ηφαιστειακές ροές λάβας, ένας εύρημα «εντελώς απροσδόκητο», σύμφωνα με τους επιστήμονες της αποστολής, καθώς μέχρι τώρα θεωρούσαν ότι οι πολυεπίπεδοι βράχοι τους οποίους φωτογράφιζε το Perseverance ήταν ιζηματογενείς.

Τα πετρώματα τα οποία έχει δειγματίσει μέχρι στιγμής το Perseverance αποκάλυψαν επίσης ότι έχουν αλληλεπιδράσει με το νερό πολλές φορές και μερικά από αυτά περιλαμβάνουν οργανικά μόρια.

Αυτές οι ανακαλύψεις μπορεί να βοηθήσουν τους επιστήμονες να δημιουργήσουν ένα ακριβές χρονοδιάγραμμα των γεγονότων που έχουν λάβει χώρα στον κρατήρα Jezero, εκεί όπου βρισκόταν μια αρχαία λίμνη, ώστε να κατανοήσουν καλύτερα τον Άρη.

Η παρουσία οργανικών μορίων, πάντως, δεν ισοδυναμεί απαραίτητα με σημάδια προηγούμενης ζωής ή βιουπογραφές. Τα οργανικά μπορούν να δημιουργηθούν βιολογικά ή αβιοτικά -- μια φυσική διαδικασία που δεν περιλαμβάνει ζωντανούς οργανισμούς.

Τα ευρήματα ανακοινώθηκαν την Τετάρτη.

Για χρόνια, υπήρχε επιστημονική διχογνωμία για το εάν το πέτρωμα σε αυτόν τον κρατήρα ήταν ιζηματογενές, αποτελούμενο από στρώματα υλικού που εναποτίθεται από έναν αρχαίο ποταμό, ή πυριγενές πέτρωμα, που σχηματίζεται όταν η λάβα ρέει δροσερή.

Με ηφαιστειακό παρελθόν αλλά ανενεργός ο Άρης

Εδώ και καιρό οι επιστήμονες θεωρούν ότι βρήκαν ενδείξεις για μία ηφαιστειακή έκρηξη που έγινε ίσως πριν 53.000 χρόνια. Ο πλανήτης Άρης θεωρείται ότι είναι προ πολλού ηφαιστειακά ανενεργός. Άλλοι επιστήμονες στις ΗΠΑ βρήκαν στοιχεία ότι πριν περίπου τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια υπήρξε μία τεράστια πλημμύρα με θεόρατα κύματα στον γειτονικό πλανήτη.

Ο «κόκκινος» πλανήτης κάποτε είχε ποτάμια, λίμνες, θάλασσες, ωκεανούς και ίσως ζωή. Όμως, εδώ και πάρα πολύ καιρό ξεράθηκε και η ατμόσφαιρά του διέφυγε στο διάστημα, ενώ και η τεκτονική δραστηριότητά του σταμάτησε. Σήμερα είναι ένας νεκρός πλανήτης ή τουλάχιστον έτσι δείχνει εκ πρώτης όψεως.

Οι τελευταίες ενδείξεις για ηφαιστειακές εκρήξεις χρονολογούνται πριν από δυόμισι εκατομμύρια χρόνια. Όμως, μία νέα μελέτη από επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Αριζόνα του Ινστιτούτου Σμιθσόνιαν της Ουάσινγκτον, η οποία θα δημοσιευθεί στο περιοδικό «Icarus», σύμφωνα με τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης», εκτιμά βασιζόμενη σε δορυφορικές εικόνες ότι μία έκρηξη ηφαιστείου συνέβη στην περιοχή Cerberus Fossae πριν 53.000 (το νωρίτερο) έως 210.000 χρόνια (το αργότερο), χρονικό διάστημα μικρό για τα γεωλογικά δεδομένα.

Αν αυτό όντως ισχύει, τότε πρόκειται για την πιο πρόσφατη γνωστή έκρηξη στον πλανήτη, η οποία ενισχύει την άποψη ότι κάτω από την επιφάνειά του υπάρχουν γιγάντια ηφαίστεια που μένουν σιωπηλά, αλλά κατά καιρούς εκρήγνυνται.

Η περιοχή Cerberus Fossae βρίσκεται κοντά στο μεγάλο ανενεργό ηφαίστειο Elysium Mons και σε μεγάλη απόσταση, περίπου 1.600 χιλιομέτρων, από τη σημερινή θέση του στατικού ρομποτικού γεωλόγου InSight της NASA.

Η «καπνισμένη κάνη» που παραπέμπει σε ηφαίστειο, όπως φαίνεται από ψηλά, είναι μία μεγάλη ρωγμή, από όπου έχουν βγει στην επιφάνεια ηφαιστειακή τέφρα και σκόνη. Η όλη εικόνα θυμίζει τις πυροκλαστικές ροές ηφαιστειακής προέλευσης που υπάρχουν στη Γη.

Προερχόμενη από μάγμα βαθιά στα έγκατα, η έκρηξη μπορεί να έφθασε σε ύψος αρκετών χιλιομέτρων, πριν τα ηφαιστειακά υλικά πέσουν στο έδαφος. Η ποσότητα αυτών των υλικών εκτιμάται πως είναι 100 φορές μεγαλύτερη από εκείνη που εκτινάχθηκε κατά την έκρηξη του ηφαιστείου της Αγίας Ελένης στις ΗΠΑ το 1980.

Perseverance rover makes 'completely unexpected' volcanic discovery on Mars, by Ashley Strickland, CNN