«Λευκός καπνός» βγήκε από τη Μόσχα: Η «Οδύσσεια» των εβραϊκών αρχείων

Γιατί δεν είναι λίγες οι φορές, που οι πολιτικοί αρέσκονται σε μεγάλα λόγια και την πρόκληση εντυπώσεων. Υπάρχουν, όμως, και εκείνοι που γνωρίζουν τα πράγματα από μέσα και οφείλουν να ανησυχούν μέχρι να πάρει η υπόθεση την τελευταία της στροφή.

Αναφέρομαι στη μεγάθυμη κίνηση Πούτιν να ευχαριστήσει τον Έλληνα πρωθυπουργό στη διάρκεια επίσκεψής του στη Μόσχα γεμίζοντάς τον -προφανώς γιατί δεν είχε κάτι πιο πρόχειρο να του δώσει- με πεντέμισι εκατοντάδες φακέλων που είναι τα αρχεία των ισραηλιτικών κοινοτήτων της χώρας μας.

Εκείνα που έκλεψαν οι Ναζί μεταφέροντάς τα στο Βερολίνο. Κι από εκεί, «ο κλέψας του κλέψαντος», τα αρχεία βρέθηκαν στη Μόσχα, αρχικά στα Αρχεία της KGB και στη συνέχεια στα Military Archives, κάπου στα περίχωρα της ρωσικής πρωτεύουσας.

Βρισκόμουν στη Διάσκεψη της Ουάσιγκτον το 1996, όταν με πλησίασε στέλεχος του Μουσείου Ολοκαυτώματος της πόλης για να μου αποκαλύψει το μυστικό που σιγά σιγά έβγαινε στο φως.

Προφανώς γιατί οι Αμερικανοί το γνώριζαν από χρόνια αφού, μπαίνοντας στο Βερολίνο το 1945 από διαφορετική μεριά της πόλης και ταυτόχρονα με τον Κόκκινο Στρατό πρόλαβαν και κατέσχεσαν ένα μικρό μέρος των αρχείων μας, με το μεγαλύτερο να περνάει στα χέρια των Ρώσων.

Και οι μεν πρώτοι, αντί να μας το επιστρέψουν εξαρχής, κράτησαν ένα μικρό μέρος του στη Νέα Υόρκη και δώρισαν το μεγαλύτερο στο Ισραήλ, οι δε Ρώσοι, κρυψίνοες πάντα, το αποσιώπησαν επί δεκαετίες.

Στο ΥΠΕΞ, επί υπουργίας Θεόδωρου Πάγκαλου, χτύπησε συναγερμός. Εστάλη ρηματική διακοίνωση στην εδώ ρωσική πρεσβεία και ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις που επαναλήφθηκαν πολλές φορές σε Αθήνα και Μόσχα.

Επιπλέον την άγουσα πήραν σε διαφορετικό χρόνο επιστολές πέντε Ελλήνων υπουργών: Πάγκαλου, Παπανδρέου, Μπακογιάννη, Μολυβιάτη και Καραμανλή προς τους Ρώσους ομολόγους τους. Και κάθε φορά γεννιόταν η ελπίδα και κάθε φορά έσβηνε με νέα τροποποίηση των νόμων που ψήφιζε η Ρωσική Δούμα. Λες και γινόταν σκόπιμα, για να μην πάρουμε πίσω τα αρχεία που μας ανήκαν και είχαν καταχωρηθεί ως Ελληνικά Αρχεία.

Ακόμα θυμάμαι την πικρή ανάμνηση του Προέδρου της Δημοκρατίας, Κωστή Στεφανόπουλου, που είχε πει για τον Πούτιν, όταν του ανταπέδωσε την επίσημη επίσκεψη στη Μόσχα ερχόμενος στην Αθήνα: «Μα, καλά, εγώ του παρέδωσα τόσο σημαντικά κειμήλια, δικά τους και χωρίς να τα ζητήσει, τα λάβαρα του στόλου τους, κι εκείνος δεν μου έφερε έστω έναν άδειο φάκελο»;

Το χειρότερο είναι πως είχαν ικανοποιηθεί λίγα μεν, αλλά πάντως αιτήματα χωρών που αποδείχτηκαν ένοχα στον πόλεμο, όπως η Αυστρία. Το δε επιχείρημα ότι η Ελλάδα -πολύ κακώς, θα συμφωνήσω- δεν είχε ικανοποιήσει κάποιο ανάλογο ρωσικό αίτημα, δεν ήταν αρκετό για να δικαιολογήσει τη ρωσική δυστοκία που εις άλλα οφειλόταν.

Κατά πρώτο λόγο, στο ενδεχόμενο να υποχρεωθεί να αποδώσει πλην αρχείων και άλλα πολιτιστικά αγαθά της Ευρώπης που βρέθηκαν στην κατοχή της με την ίδια πρακτική που ακολουθούν τα εμπόλεμα κράτη εν καιρώ συρράξεων, να αρπάζει δηλαδή το ένα από το άλλο τα κλοπιμαία.

Κατά δεύτερο λόγο, στη διπλωματική της πρακτική να κωλυσιεργεί περιμένοντας την κατάλληλη στιγμή. Και αποδείχτηκε πως της βγήκε σε καλό. Μη έχοντας άλλο τι να δώσει στον Έλληνα πρωθυπουργό… του έδωσε τα αρχεία μας και μάλιστα χωρίς καν να θίξει το ζήτημα της παράλογης αποζημίωσης που επεδίωκε για φύλακτρα! Ξέρεις τι είναι να πληρώνεις για κάτι που φρόντισαν να σου φυλάξουν χωρίς εσύ να το γνωρίζεις;

Λάθη κάναμε κι εμείς, όμως… Που ενώ ως κράτος διαπραγματευόμασταν την επιστροφή τους, ιδιώτες της κοινότητας διαπραγματεύονταν αντίγραφά τους που είχαν ήδη χρυσοπληρώσει και στείλει για έρευνα σε πανεπιστήμια του Ισραήλ.

Κι έπειτα υπήρχαν κάποιοι δικοί μας αργόσχολοι αριστερούληδες εδώ, που συμβούλευαν κατά παράβαση του Διεθνούς Δικαίου τους υπουργούς Παιδείας της προηγούμενης δεκαετίας να μην επιτρέψουν να επιστραφούν τα Αρχεία του Αυτοκρατορικού Ρωσικού Προξενείου Χανίων στη Μόσχα που τα ζητούσε επί ματαίω από τη δεκαετία του 1970.

Φαύλος κύκλος, που έσπασε διά μιας… Είναι να μην πιστεύει κανείς στα θαύματα; Μένει να πιστέψουμε και σε ένα ακόμα, θαύμα κι αυτό και δη μέγα: Ότι θα δεχθούν Ισραήλ και ΗΠΑ να επιστρέψουν στη χώρα μας, από σεβασμό στο ιστορικό της παρελθόν και τον πάλαι ποτέ ακμαίο βίο των ισραηλιτικών μας κοινοτήτων, τα αρχεία μας που παρανόμως κατέχουν. Έτσι, για να μην έχουν το προνόμιο μόνο οι Ρώσοι να κατέχουν τον ρόλο του κακού της υπόθεσης…