Η Γερμανία γυρίζει σελίδα

Η νέα κυβέρνηση ξεκινά με μεγάλα λόγια και φιλόδοξα σχέδια: Τόλμη για περισσότερη πρόοδο.

Αυτό είναι το κεντρικό σύνθημα του συνασπισμού των τριών κομμάτων που θέλουν να κυβερνήσουν τη Γερμανία τα επόμενα χρόνια. Ονομάζουν τη συνεργασία τους «Συμμαχία για την Ελευθερία, τη Δικαιοσύνη και την Αειφορία». Οι όροι αντιπροσωπεύουν τις διαφορετικές πολιτικές ιδεολογίες που συγκεντρώνονται σε έναν κυβερνητικό συνασπισμό: Φιλελευθερισμός, Σοσιαλδημοκρατία και Οικολογία.

Η νέα κυβέρνηση απέδειξε απο νωρίς ότι καταλαβαίνει τους κανόνες της πολιτικής επικοινωνίας. Ενώ τα λόγια και η σταρατηγική χρήση της γλώσσας παίζουν σπουδαίο ρόλο, τελικά μόνο η πράξη θα δείξει αν και σε πιο βαθμό η αποδεικτική αρμονία των τελευταίων μηνών στο νέο συνασπισμό θα έχει διάρκεια και στην σκληρή καθημερινότητα της κυβερνητικής ζωής.

Σε 177 σελίδες, τα τρία κόμματα έχουν καθορίσει το κυβερνητικό πρόγραμμα για την επόμενη τετραετία. Σε σύγκριση με προηγούμενα κυβερνητικά προγράμματα μοιάζει με κείμενο από άλλο κόσμο. Το θέμα που κυριαρχεί είναι η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής - ενός κινδύνου που απειλεί την ανθρωπότητα. Οι σοσιαλδημοκράτες, οι φιλελεύθεροι και οι οικολόγοι της Γερμανίας συμφωνούν ότι ένας θεμελιώδης μετασχηματισμός της οικονομίας είναι απαραίτητος για τη διάσωση του πλανήτη μας. Πρόκειται για έναν ιστορικό συμβιβασμό.

Τις μέρες αυτές μια άλλη καταστροφή κυριαρχεί στην ατζέντα. Περισσότερο από ό,τι σε άλλες χώρες, η πανδημία επισκιάζει τη ζωή στη Γερμανία: το σύστημα υγείας βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης, η διαχείριση της κρίσης είναι χαοτική, το κράτος μοιάζει ανήμπορο. Πρόκειται για τραυματικές στιγμές για μια κοινωνία στην οποία η τάξη και η εμπιστοσύνη στο κράτος είναι κάτι το αυτονόητο.

Υπό κανονικές συνθήκες, θα εστίαζα στην ανάλυση και στον σχολιασμό της εξωτερικής πολιτικής. Θα περιέγραφα τι σημαίνει η νέα κυβέρνηση για την Ελλάδα. Αλλά οι καιροί που διανύουμε είναι εξαιρετικοί. Η εξωτερική πολιτική δεν έπαιξε ρόλο στην προεκλογική εκστρατεία. Για την Ελλάδα δεν εγινε καμία αναφορά. Ακόμα και αυτές τις μέρες τα διεθνή βρίσκονται στο περιθώριο.

Φυσικά, η νέα κυβέρνηση έχει πολύ συγκεκριμένες ιδέες για το πού πρέπει να κινηθεί η εξωτερική πολιτική. Σε γενικές γραμμές: Θα υπάρχουν νέα σήματα. Όμως, στην ουσία πολλά θα παραμείνουν ίδια, ακόμη και αν η νέα κυβέρνηση δεν μπορεί να το πει - στην αρχή.

Όσον αφορά τη επίσημη ρητορική, το ζήτημα του κλίματος αναμένεται να παίζει ρόλο σε όλες τις ομιλίες της νέας υπουργού Εξωτερικών. Η Ευρώπη παραμένει το επίκεντρο της γερμανικής εξωτερικής πολιτικής, η γαλλογερμανική συμμαχία ο στρατηγικός άξονας που συγκρατεί την Ένωση. Το Βερολίνο επιθυμεί να συνεργαστεί ακόμη στενότερα με τις ΗΠΑ. Αλλά πάνω απ' όλα - και σε αυτό το σημείο αναμένονται οι περισσότερες ενοχλήσεις στην αρχή: Αξίες όπως η δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου πρόκειται να διαδραματίσουν μεγαλύτερο ρόλο στη γερμανική διπλωματία. Στο στόχαστρο θα βρίσκονται η Ρωσία και η Κίνα, και σύντομα και η Τουρκία. Το μεγάλο ζήτημα θα είναι τι θα ακολουθήσει τις φραστικές επιθέσεις.

Δεν περιμένω ριζικές ρήξεις. Μετά από κάποιο διάστημα η νέα ρητορική θα συναντήσει τον κόσμο της πραγματικής πολιτικής. Τα οικονομικά συμφέροντα - και η σύνθεση της κυβέρνησης - θα φροντίσουν γι' αυτό. Μιλάμε για συνασπισμό τριών κομμάτων με διάφορες σε πολλά επι μέρους ζητήματα και με επικεφαλής τον Όλαφ Σολτς. Τελικά, αυτός θα έχει τον τελευταίο λόγο.

Ο νέος καγκελάριος διετέλεσε αντικαγκελάριος στην κυβέρνηση της Άνγκελα Μέρκελ. Ενσαρκώνει καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον τη συνέχεια στην εσωτερική αλλά και στην εξωτερική πολιτική.

Το μεγάλο ενδιαφέρον των ελληνικών μέσων ενημέρωσης ήταν και παραμένει να είναι στραμμένο προς τον Γερμανό υπουργό Οικονομικών. Υπάρχει ένας καλός λόγος γι' αυτό. Τα προηγούμενα χρόνια - δεν είναι πολύ μακρία - οι αποφάσεις ενός Γερμανού υπουργού είχαν αντίκτυπο στο πορτοφόλι κάθε Έλληνα καί κάθε Ελληνίδα - αρνητικό αντίκτυπο. Ο Κρίστιαν Λίντνερ, ο ηγέτης των Φιλελευθέρων, θεωρείται "γεράκι" στη δημοσιονομική πολιτική. Μιλάει ενάντια στο υψηλό χρέος και υπέρ των χαμηλών φόρων. Όμως οι καιροί δεν είναι κατάλληλοι για σκληρή πολιτική λιτότητας. Τα απρόβλεπτα της πανδημίας και οι αναγκαίες επενδύσεις κατά της κλιματικής αλλαγής απαιτούν ευέλικτη στάση. Ηδη ακούμε δηλώσεις απο το Βερολίνο που δείχνουν σημάδια ευελιξίας.

Εκτός από τη δημοσιονομική πολιτική δυο άλλα θέματα έχουν σταθερή θέση στην ελληνο-γερμανική ατζέντα: η αντιμετώπιση των εγκλημάτων της ναζιστικής κατοχής και το ζήτημα των αποζημιώσεων καθώς και η γερμανική στάση έναντι της Τουρκίας. Και στα δύο θέματα το Κόμμα των Πρασίνων προώθησε θέσεις κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας που μπορεί να χαρακτηριστούν πιο κοντά στις ελληνικές από εκείνες των κομμάτων του «κατεστημένου». Όμως, ούτε η απαγόρευση των εξαγωγών γερμανικών υποβρυχίων στην Τουρκία ούτε η αποζημίωση των θυμάτων της γερμανικής κατοχής βρηκαν τον δρομο στην κυβερνητική συμφωνία των 177 σελίδων.

Θα ερθει η μέρα που η κύρια Μπαερμποκ θα κληθεί να εξηγήσει την ασυνέπεια του κόμματός της. Το αργότερο κατά την πρώτη της συνάντηση με την ελληνική κυβέρνηση.

Ο Δρ. Ρόναλντ Μαινάρντους είναι Πολιτικός Αναλυτής, Σχολιαστής και Κύριος Ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ.