Προγράμματα υποστήριξης ασθενών σε περιόδους κρίσεων και πανδημίας

του Πάρι Μποσκόπουλου

Σε περιόδους κρίσεων και πανδημίας και επιβάρυνσης του Εθνικού Συστήματος Υγείας της χώρας μας, οι ασθενείς με σπάνια και χρόνια νοσήματα είναι σίγουρα αυτοί που υποφέρουν περισσότερο και αυτοί που χρήζουν την μεγαλύτερη προστασία και φροντίδα.

Η δε απαιτούμενη φροντίδα θα πρέπει να είναι διαφορετική από την παραδοσιακή και η όποια προσπάθεια για την αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης πρέπει να έχει δυο συνιστώσες, η μία είναι αυτή που προβάλουν οι ίδιοι οι Σύλλογοι Ασθενών, δηλαδή όσα έχουν σχέση με την αντίληψη που έχει η Πολιτεία για τα σπάνια και χρόνια νοσήματα, τη χάραξη της πολιτικής της σε σχέση με αυτά και ειδικότερα για τη προμήθεια των φαρμάκων τους, τα ποσοστά ίδιας συμμετοχής τους και την απρόσκοπτη πρόσβαση τους στα απαιτούμενα για κάθε περίσταση φάρμακα, έστω και εάν νοούνται σαν ακριβά ή υψηλού κόστους.

Η άλλη συνιστώσα θα πρέπει να είναι η δυνατότητα παροχής υποστήριξης και εκπαίδευσης για την αντιμετώπιση της ασθένειας τους, είτε από τους ίδιους είτε με τη βοήθεια εκπαιδευμένων νοσηλευτών και με την καθοδήγηση των θεραπόντων γιατρών, που σύμφωνα με μελέτες και υποδείξεις ειδικών φαίνεται ότι είναι το πεδίο εκείνο στο οποίο μπορεί να αναμένεται βελτίωση της ποιότητας της παρεχόμενης φροντίδας αλλά και μείωσης του κόστους θεραπείας για τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης.

Είναι συνεπώς εμφανές ότι η αυξημένη ανάγκη από τα Συστήματα και Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης να παρέχουν θεραπεία και φάρμακα, απαιτεί την όλο και πιο συστηματική και προσεκτική χορήγηση των τελευταίων αλλά και την διασφάλιση και παρακολούθηση της αναμενόμενης αποτελεσματικότητα τους, λαμβάνοντας υπόψη ότι αναφερόμαστε κυρίως σε ειδικά φάρμακα με ανάγκες εξατομίκευσης, τιτλοποίησης ή τροποποίησης της θεραπείας ή και ιδιαίτερων χειρισμών-οδηγιών. Η εκπαίδευση λοιπ;oν των ασθενών για τη λήψη θεραπείας, τη χρήση του φαρμάκου στα πλαίσια των συνταγογραφούμενων οδηγιών, η εκπαίδευση στις καθιερωμένες οδηγίες σχετικά με τη διαχείριση της νόσου και η παροχή υπηρεσιών στα πλαίσια της συμμόρφωσης με τη θεραπεία, έχει σκοπό τη εκπαίδευση ώστε να υποστηριχθούν οι ασθενείς ή και το περιβάλλον τους και να έχουν αποτελεσματική ρύθμιση της νόσου τους.

Ειδικότερα η μη συμμόρφωση των ασθενών στη συνταγογραφούμενη θεραπεία έχει υψηλό κόστος. Η απόκλιση και αλλαγή στη συμμόρφωση των ασθενών προκαλεί σοβαρές αλλαγές σε διάφορα επίπεδα κόστους του Εθνικού Συστήματος Υγείας αλλά μπορεί να είναι και μια επιπλέον πηγή ανεπιθύμητων ενεργειών. Από κοινωνική άποψη, έχει αποδειχθεί ότι οι περισσότερες παρεμβάσεις που αποσκοπούν στην ενίσχυση της συμμόρφωσης των ασθενών οδηγούν σε εξοικονόμηση κόστους, λόγω της βελτίωσης της ποιότητας ζωής των ασθενών, της αποφυγής των έμμεσων δαπανών αλλά και της αύξησης της παραγωγικότητας.

Αναφερόμενοι δε και στο θέμα των ανεπιθύμητων ενεργειών, τα προγράμματα εκπαίδευσης ασθενών επιτρέπουν και τη συλλογή των απαιτούμενων πληροφοριών για τη συμμόρφωση με το νομοθετικό πλαίσιο για τη φαρμακοεπαγρύπνηση, που σχετίζεται με την αναγνώριση, την εκτίμηση και την κατανόηση των δεδομένων ασφαλείας των φαρμάκων και τη λήψη των κατάλληλων μέτρων για τη μείωση των κινδύνων από τη χρήση τους.

Λαμβάνοντας υπόψη και τις συγκυρίες είναι αυτονόητο ότι οι Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης αδυνατούν να παρέχουν υποστηρικτικές υπηρεσίες προς τον ασθενή, όπως και η οικονομική κατάσταση των ασθενών πολλές φορές δεν επιτρέπει τη χρήση ιδίων πόρων για την κάλυψη υποστηρικτικών της θεραπείας αναγκών. Επομένως θα πρέπει να αναζητηθεί η παροχή εκπαίδευσης και υποστήριξης από τρίτους φορείς, κατάλληλα δομημένους και εκπαιδευμένους, που εξυπηρετούν μια κοινωνική ανάγκη και παράλληλα εξασφαλίζουν την ορθή και ασφαλή θεραπεία των ασθενών. Τα Προγράμματα Υποστήριξης Ασθενών (ΠΥΑ) προσφέρουν την συνεχή πρόσβαση στη θεραπεία σε κάθε περίπτωση και θεωρούνται απαραίτητα ειδικότερα σε περιόδους κρίσης και πανδημίας.

Η αύξηση στη δημόσια εξωνοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη κυρίως από τη χρήση όλο και περισσότερων φαρμάκων υψηλού κόστους για τα χρόνια νοσήματα, επιβάλει την ανάγκη για έμπειρη υποστήριξη από τις εταιρείες παρόχους αυτών των υπηρεσιών. Ο πάροχος εκτέλεσης ΠΥΑ θα πρέπει να έχει συνδυασμό σωστά εκπαιδευμένων υποστηρικτικών συνεργατών και της κατάλληλης τεχνολογικής υποστήριξης. Εάν υπάρξει εξωτερική επίδραση δυσμενών συνθηκών, όπως π.χ. πανδημίας, ο πάροχος των υπηρεσιών θα πρέπει να έχει προβλέψει για την αντιμετώπιση των κινδύνων και τη συνέχιση της λειτουργίας τους.

Οι αναθέτοντες το έργο αυτό στους παρόχους εκτέλεσης ΠΥΑ, ζητούν από αυτούς να έχουν την κατάλληλη ευελιξία και ικανότητα να ανταποκριθούν με την φυσική παρουσία αλλά και την δέουσα υποδομή για την εκ του μακρόθεν υποστήριξη, θα πρέπει δε να συνεχίσει να παρέχει τις υπηρεσίες του σε όλη την επικράτεια, παρέχοντας στους συνεργάτες του τα κατάλληλα εργαλεία (ψηφιακά και μη) και εκπαίδευση. Είναι επίσης σημαντικό να έχει ένα εργασιακό περιβάλλον που αξιολογείται και εκτιμάται θετικά από τους συνεργάτες του.

Αναφερόμενοι στα κατάλληλα εργαλεία και εκπαίδευση, αυτά που σχετίζονται με την εκτίμηση του κινδύνου και τη συνέχιση της λειτουργίας παρέχουν ευελιξία και δυνατότητα γρήγορης ανταπόκρισης. Ο πάροχος θα πρέπει να είναι σε θέση να επιβάλει άμεσα όσα έχει κατά καιρούς σχεδιάσει για την αντιμετώπιση τέτοιων περιπτώσεων.

Απαραίτητη είναι και η εκπαίδευση των συνεργατών σε περιβάλλον ομαδικής συνεργασίας.

Στο μεταξύ θα πρέπει οι συνεργάτες, νοσηλευτές και μη, να είναι ασφαλείς, με την απολύμανση και καθαρισμό των χώρων εργασίας, την εκ περιτροπής κοινωνική απόσταση με το κεντρικό γραφείο, την πρόσβαση σε απολυμαντικά υλικά, μάσκες και γάντια, την διευκόλυνση της εξ αποστάσεως εργασίας και την άμεση δυνατότητα να μεταφερθεί η υποστήριξη σε εξ αποστάσεως περιβάλλον. Είναι επίσης σημαντική η συνέχιση της τήρησης των δεσμεύσεων και των χρονοδιαγραμμάτων του εκάστοτε ΠΥΑ.

Το ζητούμενο πάντα είναι ο Ασθενής να έχει πρόσβαση στη θεραπεία του και την αναμενόμενη υποστήριξη.

Ο Πάρις Μποσκόπουλος είναι φαρμακοποιός/σύμβουλος επιχειρήσεων