92 χρόνια από το οικονομικό κραχ του 1929 και το κλείσιμο της Wall Street

Στα τέλη Σεπτέμβρη του 1929 το κλίμα ευφορίας στην αμερικανική κοινωνία ήταν έκδηλο αυτό οφειλόταν εν πολλοίς στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης που από το 1921 μέχρι και τις τελευταίες ημέρες του Σεπτέμβρη είχε προσφέρει συνολική απόδοση περίπου 400%.

Εκατομμύρια Αμερικανοί απολάμβαναν μια επίπλαστη ευημερία. Επιπλέον, διάσημοι οικονομολόγοι της εποχής τροφοδοτούσαν τις θετικές προσδοκίες επενδυτών και κερδοσκόπων με αισιόδοξες εκτιμήσεις.

Εντούτοις, στις αρχές Οκτώβρίου, οικονομικοί κύκλοι διαβλέποντας πως πρόκειται για «φούσκα» ξεκίνησαν να ρευστοποιούν τις μετοχές τους.

Το Σάββατο 19 Οκτωβρίου 1929 το Χρηματιστήριο έκανε βουτιά. Μέχρι το μεσημέρι περίπου 3,5 εκατομμύρια μετοχές είχαν αλλάξει χέρια. Ο αμερικανικός Τύπος ήταν γεμάτος από διαβεβαιώσεις ότι η πτώση ήταν κάτι παροδικό και πως η αγορά θα ανέκαμπτε πολύ σύντομα.

Την Πέμπτη, 24 Οκτωβρίου 1929, 13 εκατομμύρια μετοχές άλλαξαν χέρια, αριθμός ρεκόρ για τα χρηματιστηριακά χρονικά. Ο πανικός δεν άργησε να πάρει τη θέση της ευημερίας και να καταλαμβάνει τους επενδυτές και τους χρηματιστές.

Οι μεγάλοι «παίκτες» της Γουόλ Στριτ άρχισαν να αγοράζουν μαζικά τα καλά χαρτιά (blue chips), σε μια προσπάθεια να συγκρατήσουν την πτώση. Η τακτική αυτή είχε αποδώσει στη χρηματιστηριακή κρίση του 1907.

Το Σαββατοκύριακο που προηγήθηκε η κατάσταση δραματοποιήθηκε ακόμη περισσότερο από τον Τύπο. Τη Δευτέρα 28 Οκτωβρίου οι τιμές συνέχισαν την κατηφορική τους πορεία, με τους επενδυτές να ξεφορτώνονται τα «χαρτιά» τους, με σκοπό να αναζητήσουν πιο πρόσφορες επενδυτικές ευκαιρίες. Ο δείκτης χάνει 12% της αξίας του και 16,4 εκατομμύρια μετοχές αλλάζουν χέρια.

Την επόμενη μέρα, το ημερολόγιο έγραφε Τρίτη 29 Οκτωβρίου 1929 και έμελε να είναι η μέρα που η Γουόλ Στριτ κατέρευσε («Μαύρη Τρίτη»). Πολλές τράπεζες που είχαν τοποθετήσει τα χρήματα των πελατών τους σε μετοχές για να αποκομίσουν μεγαλύτερα κέρδη, αντιμετωπίζουν δυσεπίλυτα προβλήματα και τις επόμενες μέρες κηρύσσουν πτώχευση.

Το χρηματιστηριακό κραχ όπως ονομάστηκε χειροτέρευσε την ήδη εύθραυστη κατάσταση της αμερικανικής οικονομίας που μόλις έβρισκε τα πατήματά της, και συνέβαλε στη Μεγάλη Οικονομική Ύφεση της δεκαετίας του '30, που έπληξε Ευρώπη και Αμερική, με πτωχεύσεις εταιρειών, μαζική ανεργία και μεγάλη κεφαλαιοκρατική συγκέντρωση.

Η Γουόλ Στριτ ανέκαμψε προσωρινά στις αρχές του 1930, για να κατρακυλήσει ξανά το επόμενο διάστημα και ο δείκτης Ντάου Τζόουνς να φθάσει στις 41.22 μονάδες στις 8 Ιουλίου 1932, στο χαμηλότερο σημείο όλων των εποχών.

Το 1931 το Κογκρέσο συγκρότησε την Επιτροπή Πεκόρα για να μελετήσει τις αιτίες της χρηματιστηριακής κρίσης και βάσει των πορισμάτων της ψήφισε το νόμο Γκλας - Σίγκαλ του 1933, με τον οποίον διαχωρίστηκαν οι τράπεζες σε εμπορικές και επενδυτικές.

Τα επόμενα χρόνια, με βάση την εμπειρία της Γουόλ Στριτ, τα χρηματιστήρια όλου του κόσμου πήραν μέτρα για να αποτρέψουν ένα νέο κραχ. Το κυριότερο ήταν η διακοπή των συνεδριάσεων σε περιόδους ραγδαίων μεταβολών της χρηματιστηριακής αγοράς.

Οι επιπτώσεις του «Κραχ» στις ΗΠΑ σε αριθμούς

12.000.000 έμειναν άνεργοι.
12.000 έχαναν τη δουλειά τους κάθε μέρα.
20.000 επιχειρήσεις κήρυξαν πτώχευση.
1.616 τράπεζες πτώχευσαν.
1 στους 20 γεωργούς ξεσπιτώθηκαν.
23.000 αυτοκτονίες σημειώθηκαν σ' ένα χρόνο, αριθμός ρεκόρ.