Ποια είναι η «ζώνη του Σαχέλ» και γιατί ενδιαφέρει τόσο τη Γαλλία;

Η συγκεκριμένη περιοχή η οποία θεωρείται ως μία από τις πλέον ασταθείς του κόσμου, καθώς μαστίζεται από φτώχεια, βιώνει όλες τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, χαρακτηρίζεται από συνεχείς εναλλαγές στην εξουσία μέσω πραξικοπημάτων, ενώ αποτελεί ταυτόχρονα μία τεράστια δεξαμενή παραγωγής ακραίων στοιχείων που τροφοδοτούν τρομοκρατικά κινήματα που δρουν είτε στην περιοχή της υποσαχάριας Αφρικής είτε σε άλλες περιοχές του κόσμου.

Το παραπάνω εκρηκτικό κοκτέιλ δημιουργεί συνέπειες ορατές στα κράτη που αποτελούν τη ζώνη του, δηλαδή τον Νίγηρα, το Τσαντ, τη Μαυριτανία, τη Μπουρκίνα Φάσο και το Μάλι. Οι πέντε αυτές χώρες, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις κοινές προκλήσεις και παρόμοιες απειλές, συνέστησαν το 2014 την ομάδα G5-Sahel, έναν πολιτικοστρατιωτικό οργανισμό με στόχο αφενός τον περιορισμό της διάδοσης του ριζοσπαστικού σουνιτικού ισλάμ και αφετέρου τον συντονισμό των δυνάμεων ασφαλείας του στη μάχη κατά του ισλαμικού τζιχάντ.

Με επικεφαλής τη Γαλλία, αλλά και στηριζόμενες άτυπα από τις ΗΠΑ, οι Ένοπλες Δυνάμεις των παραπάνω χωρών επιχειρούν, χωρίς σημαντικά αποτελέσματα μέχρι σήμερα, να αντιμετωπίσουν την πληθώρα των εξτρεμιστικών οργανώσεων που δρουν σε αυτή την αχανή ζώνη που εκτείνεται από το βορειοδυτικό έως και το βορειοανατολικό άκρο της Αφρικής, συμπεριλαμβάνοντας τεράστιες περιοχές της ερήμου Σαχάρα.

Κύριος αντίπαλος του συνασπισμού Γαλλίας - G5-Sahel, είναι το λεγόμενο Ισλαμικό Κράτος της Μεγάλης Σαχάρας (EIGS), που ενώ ιδρύθηκε αρχικά από τους ισλαμιστές Τουαρέγκ στη Δυτική Αφρική και σταδιακά επεκτάθηκε σε όλη σχεδόν τη ζώνη του Σαχέλ, παρέχοντας καταφύγιο σε ακραίους ισλαμιστές μαχητές που εκδιώχθηκαν στο πλαίσιο των πολεμικών επιχειρήσεων της Δύσης κατά της διεθνούς τρομοκρατίας.

Η δράση του EIGS εκτείνεται σε εδάφη του Μάλι, του Νίγηρα, της Νιγηρίας, της Μπουρκίνα Φάσο, της Αλγερίας και της Λιβύης. Η συγκεκριμένη οργάνωση, έχει κεντρικά ελεγχόμενη πολιτική αλλά και στρατιωτική δομή, αντλώντας επιρροές από το Ισλαμικό Κράτος και την Αλ Κάιντα. Στις τάξεις της, τα τελευταία 10 χρόνια, έχει ενσωματωθεί και ένας μεγάλος αριθμός τζιχαντιστών που ανήκουν στη λεγόμενη Μουσουλμανική Αδελφότητα, με έχοντας σημαντική πολεμική εμπειρία την οποία απέκτησαν στο πλαίσιο των γεγονότων της Αραβικής Άνοιξης στα κράτη της Βορείου Αφρικής (Αλγερία-Λιβύη-Αίγυπτο-Τυνησία-Μαρόκο-Μαυριτανία).

Το Σαχέλ ουσιαστικά είναι μια ζώνη που συνδέει τη κεντρική με τη βόρεια Αφρική όπου η Γαλλία έχει στρατηγικά οικονομικά συμφέροντα, καθώς εκεί δραστηριοποιούνται γαλλικοί επιχειρηματικοί κολοσσοί και γι’ αυτό άλλωστε το Παρίσι έρχεται σε αντιπαράθεση με την Άγκυρα.

Γιατί η Γαλλία ενδιαφέρεται για το Σαχέλ;

Με το πρόσχημα του πολέμου κατά των ισλαμιστών, η Γαλλία δραστηριοποιείται στρατιωτικά στην περιοχή αυτή από το 2013, ερχόμενη σε αντιπαράθεση για το θέμα αυτό και με την Τουρκία.

Η ευρωπαϊκή χώρα έχει στην περιοχή στρατηγικά οικονομικά συμφέροντα, καθώς εκεί δραστηριοποιούνται γαλλικοί επιχειρηματικοί κολοσσοί.

Η Total, η Bouygues, η Ballore και η Areva είναι μερικές μόνο από τις εταιρείες οι οποίες εμπλέκονται στην περιοχή που εκτείνεται από το Σάχελ στην Κύπρο. Σύμφωνα με τον Βασίλη Φούσκα, Καθηγητή Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο του Ανατολικού Λονδίνου και αρχισυντάκτη του «Journal of Balkan and Near Eastern Studies», «η Γαλλία αντιμετωπίζει Βόρεια Αφρική και Μεσόγειο ως ενιαία στρατηγική μήτρα ασφάλειας για τα συμφέροντά της, κάτι που έχει περιθώρια να το κάνει λόγω της εστίασης των ΗΠΑ στην Κίνα και της σχετικής απόσυρσής τους από την ευρύτερη Μέση Ανατολή. Εδώ βρίσκεται και η ρίζα της συγκρουσιακής τροχιάς της με τα τουρκικά επιχειρηματικά συμφέροντα και το τουρκικό κράτος, που διεκδικούν τον ίδιο γεωπολιτικό χώρο».

Όπως είπε ο πρωθυπουργός, στην περιοχή του Σαχέλ υπάρχουν δύο στρατιωτικές επιχειρήσεις. Η αμιγώς γαλλική επιχείρηση Barkhane με στρατιωτική ισχύ σημαντική, η οποία εμπλέκεται σε εχθροπραξίες, πρωτίστως με ισλαμιστικές οργανώσεις και υπάρχει και άλλη μία, η Task Force Takuba, η οποία έρχεται και παρέχει υποστήριξη στη συνολική Γαλλική παρουσία στο Σαχέλ.

Στη δεύτερη αυτή επιχείρηση συμμετέχουν το Βέλγιο, η Δανία, η Εσθονία, η Ιταλία, η Νορβηγία, η Σουηδία, η Τσεχία και συμμετέχουν υποστηρικτικά στις Γαλλικές επιχειρήσεις.