Η Μυτιλήνη θα είναι το «hot spot» του προσφυγικού και αυτό το καλοκαίρι

Η ροές έχουν μειωθεί σημαντικά, τρανή απόδειξη ότι όλο το προηγούμενο διάστημα οι βάρκες γεμάτες πρόσφυγες έρχονταν με την ανοχή του τουρκικού κράτους, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι στα τουρκικά παράλια δεν εξακολουθεί να βρίσκεται κόσμος που περιμένει να περάσει στην Ελλάδα και στην Ευρώπη και αναζητεί τρόπο.
Γιατί στην έσχατη, χίλιες φορές καλύτερα σε ένα στρατόπεδο στην Ελλάδα, παρά στην Τουρκία.

Αυτή τη στιγμή στη Μυτιλήνη βρίσκονται σχεδόν 4.000 πρόσφυγες και μετανάστες και με τους ρυθμούς που γίνονται οι επαναπροωθήσεις, το συνολικό νούμερο θα βαίνει αυξανόμενο και αυτό το καλοκαίρι, μετατρέποντας το νησί για ακόμη μία φορά το hot spot του προσφυγικού στην Ελλάδα.

Ασφυκτικά γεμάτη η Μόρια

Περίπου 3.000 άνθρωποι βρίσκονται στο hot spot της Μόριας που είναι κέντρο κράτησης, 350 άτομα -μετά και τις τελευταίες μετακινήσεις ευάλωτων ομάδων - βρίσκονται στο ανοιχτό κέντρο του Καρά Τεπέ και περίπου 600 άτομα που έχουν φτάσει πριν τις 20 Μαρτίου, είναι διασκορπισμένα στο νησί και είτε έχουν την οικονομική δυνατότητα να μένουν σε ξενοδοχείο ή να νοικιάσουν σπίτι, είτε μένουν σε μικρές κατασκηνώσεις που έχουν στήσει εθελοντές σε διάφορα μέρη και σε παραλίες.

Υπάρχει επίσης και ένας άγνωστος αριθμός προσφύγων και μεταναστών που έφτασε στο νησί μετά τις 20 Μαρτίου και διέφυγαν από τη Μόρια φοβούμενοι την επαναπροώθηση στην Τουρκία. Αυτοί οι άνθρωποι περιφέρονται στο νησί χωρίς χαρτιά, ή μόνο με το χαρτί της καταγραφής προσπαθώντας να κερδίσουν χρόνο. Κάποιοι επιχειρούν μάλιστα να μπουν σε καράβι για τον Πειραιά και προσπαθούν να κρυφτούν σε νταλίκες και άλλα οχήματα.

Αιτήματα ασύλου

Το ζήτημα που έχουν να αντιμετωπίσουν τώρα οι αρχές είναι πόσο γρήγορα μπορούν να συνεχιστούν οι επαναπροωθήσεις στην Τουρκία. Σχεδόν όλοι όσοι είναι στη Μόρια και στο Καρά Τεπέ έχουν κάνει αίτηση ασύλου, προστατεύονται έτσι από τη νομοθεσία και δεν μπορούν να απελαθούν. Ο νέος νόμος προβλέπει ότι οι αιτήσεις θα εξετάζονται σε διάστημα δύο εβδομάδων και θα μπορούσε να πει κανείς ότι όταν το σύστημα αυτό μπει σε μια ροή, σταδιακά θα προκύπτει ένας αριθμός μεταναστών προς απέλαση και σταδιακά θα αδειάζει το νησί.

Όμως η πραγματικότητα είναι διαφορετική και εφόσον η Ελλάδα θέλει να τηρήσει τις νόμιμες διαδικασίες, οι επαναπροωθήσεις θα καθυστερήσουν και όσο έρχονται βάρκες από την Τουρκία, η Λέσβος θα γεμίζει.
Είναι πλέον κοινό μυστικό ότι με το προσωπικό που διαθέτουν οι ελληνικές αρχές, οι αιτήσεις ασύλου προχωρούν με ρυθμό χελώνας. Να σημειωθεί ότι οι 3.000 και πλέον άνθρωποι που έχουν αιτηθεί άσυλο δεν έχουν κάνει την αίτηση, απλά έχουν κάνει δήλωση βούλησης που σημαίνει ότι η διαδικασία βρίσκεται στην αρχή της.

Αυτή την εβδομάδα επρόκειτο φτάσουν στη Λέσβο 23 υπάλληλοι της ευρωπαϊκής υπηρεσίας ασύλου (EASO) με σκοπό ο αριθμός τους να φτάσει τους 130. Αν όμως υπολογίσουμε ότι μια επιτροπή εξέτασης αιτήσεων ασύλου μπορεί να εξετάσει το πολύ πέντε αιτήματα την ημέρα όπως έχει δείξει η εμπειρία, μπορεί να φανταστεί κανείς με τι ρυθμό θα εξελίσσεται η διαδικασία και πόσες επιτροπές χρειάζονται.

Στο σημείο αυτό τίθεται το ερώτημα κατά πόσο θα τηρηθούν οι νόμιμες διαδικασίες . Δικηγόρος στη Λέσβο που έχει εμπλοκή στο προσφυγικό, μιλώντας στο CNN Greece εξέφρασε τις επιφυλάξεις του για τη διαδικασία λέγοντας ότι θα είναι χρονοβόρα και ότι ο μόνος τρόπος να μειωθεί ο χρόνος είναι αν γίνει πλημελής εξέταση των αιτημάτων, κάτι που προφανώς θα προκαλούσε σκάνδαλο. Αυτό είναι το ένα εμπόδιο για να προχωρήσει γρήγορα η διαδικασία. Από την άλλη, όταν εξεταστεί μια αίτηση ασύλου και απορριφθεί, ο μετανάστης έχει δικαίωμα να κάνει προσφυγή η οποία για να εκδικαστεί θα περάσουν δύο με τρείς μήνες στην καλύτερη περίπτωση.

Τα ερωτήματα που προκύπτουν εδώ είναι τα εξής:
Θα έχουν όλοι οι μετανάστες πλήρη ενημέρωση για το δικαίωμα της προσφυγής σε περίπτωση απόρριψης της αίτησης; Αυτοί οι άνθρωποι στη συντριπτική πλειοψηφία τους έχουν ξοδέψει τα τελευταία τους χρήματα για να φτάσουν μέχρι την Ελλάδα. Ποιός θα επωμιστεί το κόστος των προσφυγών; Ποιοί θα αναλάβουν την υπόθεσή τους στα δικαστήρια;
Καταλαβαίνει κανείς ότι προκύπτον πολλά ζητήματα μέχρι η ελληνική κυβέρνηση να καταφέρει να φτάσει στο σημείο να έχει μια σταθερή ροή επαναπροωθήσεων, στην Τουρκία.

Και αν αυξηθούν πάλι οι ροές;

Το παραπάνω σενάριο θα έχει βέβαια νόημα εφόσον οι ροές από την Τουρκία μειωθούν δραματικά. Αυτή την εβδομάδα υπήρξε μέρα που δεν έφτασε στη Λέσβο κανένας μετανάστης αλλά υπήρξε και μέρα που βγήκαν στο νησί περισσότερα από 330 άτομα.
Αυτή τη στιγμή στη Μόρια γίνεται το αδιαχώρητο και το Κατά Τεπέ έχει όπως είπαμε 350 άτομα με πρόβλεψη να μπορέσει να στεγάσει μέχρι 2.500. Ακόμη και αν αποσυμφορηθεί η Μόρια μεταφέροντας όλες τις ευάλωτες ομάδες στο Καρά Τεπέ, είναι θέμα χρόνου να ξαναγεμίσει αν υπάρχει ακόμη και μια μικρή καθημερινή ροή.

Αυτό που φοβούνται τώρα κάποιες εθελοντικές οργανώσεις και αλληλέγγυοι στο νησί με τους οποίους μιλήσαμε, έχει να κάνει με τον ίδιο τον κόσμο της Μυτιλήνης που όπως μας είπαν έχει αρχίσει να κουράζεται και ο μεγάλος φόβος είναι να δούμε περιστατικά όπως αυτά στη Χίο με κινητοποιήσεις και αντιδράσεις κατά των μεταναστών.
Προς το παρόν, όπως μας είπε μέλος της Ομάδας Αλληλεγγύης Λέσβου, ο κόσμος στο νησί έχει στη μεγάλη του πλειοψηφία θετική στάση, βοηθά, έχει απομονώσει τα ρατσιστικά στοιχεία, αλλά έχει αρχίσει να κουράζεται και το σημαντικότερο είναι ότι τώρα πια συνειδητοποίησε ότι όλοι αυτοί οι πρόσφυγες και μετανάστες θα μείνουν στο νησί και δεν είναι απλώς τράνζιτ όπως το περασμένο καλοκαίρι.

Και να συμπληρώσουμε εμείς πως όλο το προηγούμενο καλοκαίρι, οι πρόσφυγες που περνούσαν από το νησί αντικατέστησαν τους τουρίστες αφήνοντας πολλά λεφτά. Το ωφελιμιστικό στοιχείο σε αυτή την περίπτωση εκμηδένισε και τις ελάχιστες αντιδράσεις που κατά διαστήματα προκαλούνταν . Σε αυτούς τους ανθρώπους όμως που έχουν μείνει πλέον στη Λέσβο, δεν περισσεύουν χρήματα για να αφήσουν στο νησί.