Αφγανιστάν: Οι Ταλιμπάν της χτύπησαν την πόρτα τρεις φορές. Την τέταρτη την σκότωσαν

Η κόρη της Najia, η 25χρονη Manizha, ήξερε ότι θα έρθουν – η μητέρα της της είχε πει ότι είχαν κάνει ακριβώς το ίδιο τις προηγούμενες τρεις ημέρες, απαιτώντας να μαγειρέψει και για τους 15 άνδρες.

«Η μαμά μου τους είπε ‘είμαι φτωχή, πώς να σας μαγειρέψω;», θυμάται η Manizha. «(Οι Ταλιμπάν) άρχισαν να τη χτυπούν. Η μητέρα μου κατέρρευσε, και τότε τη χτύπησαν με τα όπλα τους – ήταν καλάσνικοφ AK47».

Η Manizha λέει ότι τους φώναξε να σταματήσουν. Εκείνοι σίγησαν για ένα λεπτό και ύστερα πέταξαν μία χειροβομβίδα στο άλλο δωμάτιο και τράπηκαν σε φυγή μόλις οι φλόγες εξαπλώθηκαν, προσθέτει.

Η μητέρα των τεσσάρων παιδιών πέθανε από τα χτυπήματα.

Η φονική επίθεση της 12 Ιουλίου στο σπίτι της Najia στην επαρχία Φαριάμπ ήταν μια ανατριχιαστική προεπισκόπηση της απειλής που αντιμετωπίζουν τώρα οι γυναίκες σε όλο το Αφγανιστάν μετά την κατάληψη της πρωτεύουσας Καμπούλ από τους Ταλιμπάν. Το CNNi χρησιμοποίησε ψευδώνυμα για τις Najia και Manizha για να προστατεύσει την ταυτότητά τους για λόγους ασφαλείας.

Μέσα σε 10 ημέρες, οι Ταλιμπάν κατέλαβαν δεκάδες επαρχιακές πρωτεύουσες που μετά την αποχώρηση των αμερικανικών και συμμαχικών στρατευμάτων έμειναν ευάλωτες .

Η ταχύτητα της προέλασης των μαχητών αιφνιδίασε τους ντόπιους.

Κάποιες γυναίκες δήλωσαν ότι δεν είχαν χρόνο να αγοράσουν μπούρκα για να συμμορφωθούν με τους κανόνες των Ταλιμπάν ότι οι γυναίκες πρέπει να καλύπτονται και να συνοδεύονται από έναν άντρα συγγενή τους όταν βγαίνουν από το σπίτι.

Για τις γυναίκες του Αφγανιστάν, το υφασμάτινο ολόσωμο κάλυμμα αντιπροσωπεύει την ξαφνική και καταστροφική απώλεια δικαιωμάτων που αποκτήθηκαν σε διάστημα 20 ετών - το δικαίωμα στην εργασία, τη μελέτη, τη μετακίνηση και ακόμη και την ειρήνη – δικαιώματα που φοβούνται ότι δεν θα ξανακερδηθούν.

Βαθιά δυσπιστία

Όταν οι Ταλιμπάν κυβέρνησαν για τελευταία φορά το Αφγανιστάν μεταξύ 1996 και 2001, έκλεισαν σχολεία θηλέων και απαγόρευσαν στις γυναίκες να εργάζονται.

Μετά την εισβολή των ΗΠΑ το 2001, οι περιορισμοί στις γυναίκες απαλύνθηκαν και ακόμη και όταν ο πόλεμος μαινόταν, μια τοπική δέσμευση για τη βελτίωση των δικαιωμάτων των γυναικών, υποστηριζόμενη από διεθνείς ομάδες και δωρητές, οδήγησε στη δημιουργία νέου νομικού πλαισίου προστασίας.

Το 2009, ο νόμος για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών ποινικοποίησε τον βιασμό, τη βία και τον αναγκαστικό γάμο και κατέστησε παράνομο να σταματήσει κανείς τις γυναίκες ή τα κορίτσια να εργάζονται ή να σπουδάζουν.

Αυτή τη φορά, οι Ταλιμπάν υπόσχονται να σχηματίσουν μια «Ισλαμική κυβέρνηση χωρίς αποκλεισμούς στο Αφγανιστάν», αν και δεν είναι σαφές τι μορφή θα λάβει και αν η νέα ηγεσία θα περιλαμβάνει γυναίκες.

Η Farzana Kochai, η οποία υπηρετούσε ως μέλος του Αφγανικού Κοινοβουλίου, λέει ότι δεν γνωρίζει τι θα ακολουθήσει. «Δεν έχει υπάρξει σαφής ανακοίνωση για τη μορφή της κυβέρνησης στο μέλλον - έχουμε κοινοβούλιο στη μελλοντική κυβέρνηση ή όχι;», αναρωτιέται.

Ανησυχεί επίσης για τις μελλοντικές της ελευθερίες ως γυναίκα. «Αυτό είναι κάτι που με απασχολεί περισσότερο», είπε. «Κάθε γυναίκα το σκέφτεται αυτό. Προσπαθούμε απλώς να έχουμε μια ιδέα... θα επιτρέπεται στις γυναίκες να εργάζονται και να απασχολούνται ή όχι;».

Ο εκπρόσωπος των Ταλιμπάν, Suhail Shaheen, δήλωσε τη Δευτέρα ότι θα επιτραπεί στα κορίτσια να σπουδάσουν. «Τα σχολεία θα είναι ανοιχτά και τα κορίτσια και οι γυναίκες θα πηγαίνουν στα σχολεία, ως δασκάλες, ως μαθήτριες», είπε.

Αλλά οι ιστορίες από τους ντόπιους δημιουργούν μια διαφορετική εικόνα - και υπάρχει βαθιά δυσπιστία για τους στρατιώτες που προκάλεσαν τέτοια δυστυχία κατά την τελευταία τους άνοδο στην εξουσία.

Τον Ιούλιο, η Ανεξάρτητη Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Αφγανιστάν δήλωσε ότι στις περιοχές που ελέγχονται από τους Ταλιμπάν, οι γυναίκες είχαν λάβει εντολή να μην λαμβάνουν υγειονομικές υπηρεσίες χωρίς άντρα κηδεμόνα. Η τηλεόραση απαγορεύτηκε και οι δάσκαλοι και οι μαθητές έλαβαν οδηγίες να φορούν τουρμπάνια και να καλλιεργούν γενειάδα.

Θρησκευτικοί λόγιοι, κυβερνητικοί αξιωματούχοι, δημοσιογράφοι, υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και γυναίκες είχαν πέσει θύματα στοχευμένων δολοφονιών, ανέφερε η επιτροπή. Μία από αυτές ήταν η Mina Khairi, μια 23χρονη που σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστική βομβιστική επίθεση τον Ιούνιο. Ο πατέρας της, Μοχάμαντ Χαρίφ Χάιρι, ο οποίος έχασε επίσης τη σύζυγό του και μια άλλη κόρη από την έκρηξη, είπε ότι η νεαρή παρουσιάστρια δέχονταν απειλές θανάτου επί μήνες.

Όταν οι Ταλιμπάν κατέλαβαν για τελευταία φορά το Αφγανιστάν, οι γυναίκες που δεν υπάκουαν στις εντολές ξυλοκοπούνταν.

Οι Ταλιμπάν αρνήθηκαν τη δολοφονία της Najia, της μητέρας στην επαρχία Φαριάμπ, αλλά οι αιτιάσεις τους αντικρούονται από μάρτυρες και τοπικούς αξιωματούχους που επιβεβαίωσαν τον θάνατο μιας 45χρονης γυναίκας της οποίας το σπίτι πυρπολήθηκε.

Ένας γείτονας που φώναξε τους άνδρες να σταματήσουν είπε ότι πολλές γυναίκες στο χωριό της Najia είναι χήρες Αφγανών στρατιωτών. Κερδίζουν τα προς το ζην πουλώντας γάλα, αλλά οι Ταλιμπάν «δεν το επιτρέπουν», είπε. «Δεν έχουμε άντρες στο σπίτι μας, τι να κάνουμε; Θέλουμε σχολεία, κλινικές και ελευθερία όπως άλλες γυναίκες, άνδρες – όπως άλλοι άνθρωποι».

Ζητούνται μπούρκες

Η κατάληψη της χώρας από τους Ταλιμπάν ήταν τόσο γρήγορη που μερικές γυναίκες βρέθηκαν χωρίς την απαραίτητη γυναικεία στολή, βασικό κανόνα των Ταλιμπάν.

Μια γυναίκα, η οποία δεν κατονομάζεται για λόγους ασφαλείας, είπε ότι η οικογένειά της είχε μόνο μία με δύο μπούρκες για να μοιραστούν μεταξύ τους η αδελφής της και η μητέρα τους. «Εάν το χειρότερο χειροτερέψει κι άλλο και δεν έχουμε μπούρκα, πρέπει να πάρουμε ένα σεντόνι ή κάτι για να το κάνουμε μεγαλύτερο μαντήλι», λέει.

Οι τιμές της μπούρκας αυξήθηκαν έως και 10 φορές στην Καμπούλ, καθώς οι γυναίκες έτρεξαν να προλάβουν τους μαχητές πριν από την προέλασή τους, σύμφωνα με μια άλλη γυναίκα στην πόλη, η οποία επίσης δεν κατονομάζεται για λόγους ασφαλείας. Μερικές δεν πρόλαβαν να φτάσουν στα μαγαζιά πριν κλείσουν την Κυριακή, καθώς οι ιδιοκτήτες των καταστημάτων έσπευσαν να επιστρέψουν στο σπίτι.

Η γυναίκα λέει ότι πέρασε ώρες σε μια τράπεζα την Κυριακή προσπαθώντας να βγάλει όσο το δυνατόν περισσότερα χρήματα για να τα βγάλει πέρα η οικογένεια τις επόμενες ημέρες αβεβαιότητας.

«Ήταν τόσο απροσδόκητο, κανείς δεν περίμενε ότι αυτό θα συμβεί τόσο σύντομα. Μάλιστα οι άνθρωποι θα έλεγαν: «Ω, η Καμπούλ μπορεί να αντισταθεί για περίπου ένα χρόνο», αλλά το ηθικό έχει χαθεί. Ο στρατός απλώς το παρέδωσε στους Ταλιμπάν», λέει.

Φοβάται για τη ζωή της, αλλά και την κατάρρευση μιας κυβέρνησης που οι άνθρωποι αγωνίστηκαν τόσο σκληρά για να χτίσουν και το τέλος των ελευθεριών για τις Αφγανές γυναίκες.

«Ως γυναίκα, μας κρατούν απλώς μέσα. Αγωνιστήκαμε χρόνια για να βγούμε, χρειάζεται να παλέψουμε ξανά για τα ίδια πράγματα; Για να πάρουμε την άδεια να δουλέψουμε, να πάρουμε την άδεια να πάμε στο νοσοκομείο μόνες μας;» λέει.

«Όλα για το τίποτα»

Τις τελευταίες 10 ημέρες, η διαδοχή των νικών των Ταλιμπάν σε δεκάδες πρωτεύουσες της επαρχίας έφερε τις Αφγανές γυναίκες πιο κοντά στο παρελθόν που ήθελαν απεγνωσμένα να αφήσουν πίσω τους.

Η Pashtana Durrani, ιδρύτρια και εκτελεστική διευθύντρια του Learn, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού που επικεντρώνεται στην εκπαίδευση και τα δικαιώματα των γυναικών, δήλωσε ότι έχει ξεμείνει από δάκρυα για τη χώρα της.

«Έχω κλάψει τόσο πολύ που δεν έχουν μείνει πια δάκρυα στα μάτια μου για να θρηνήσω. Πενθούμε εδώ και αρκετό καιρό για την πτώση του Αφγανιστάν. Επομένως δεν αισθάνομαι πολύ καλά. Αντίθετα, αισθάνομαι απελπισία», λέει.

Η Durrani λέει ότι είχε λάβει γραπτά μηνύματα από αγόρια καθώς και κορίτσια, τα οποία της γράφουν απελπισμένα ότι τα χρόνια σπουδών ήταν «όλα για το τίποτα».

Λέει ότι οι Ταλιμπάν συνεχίζουν να μιλούν για την εκπαίδευση των κοριτσιών, αλλά δεν έχουν καθορίσει τι σημαίνει αυτό. Πιθανολογεί ότι μιλούν για ισλαμικές σπουδές, αλλά «τι γίνεται με την εκπαίδευση των φύλων; Τι γίνεται με την επαγγελματική εκπαίδευση;», αναρωτιέται . «Αν το σκεφτείς, σε κάνει απελπιστικό γιατί δεν υπάρχει απάντηση σε αυτό».

Σε ένα tweet, ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες ζήτησε να σταματήσουν όλες οι καταχρήσεις. «Το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και τα ανθρώπινα δικαιώματα, ιδίως τα σκληρά κεκτημένα των γυναικών και των κοριτσιών, πρέπει να διατηρηθούν», είπε.

Εν μέσω χάους, στο αεροδρόμιο της Καμπούλ τη Δευτέρα, απελπισμένοι Αφγανοί πηδούσαν πάνω στα αεροπλάνα στην προσπάθειά τους να φύγουν εκτός χώρας. Αλλά για πολλά εκατομμύρια ανθρώπους, δεν υπάρχει διαφυγή.

Η γυναίκα στην Καμπούλ που πέρασε ώρες στην τράπεζα την Κυριακή είπε ότι ακόμη και αν μπορούσε να βρει πτήση, χωρίς βίζα δεν έχει πού να πάει. Η μόνη άλλη επιλογή είναι να μείνει μέσα και να ελπίζει ότι θα αποφύγει να αποσπάσει την προσοχή.

«Το να βγαίνουμε έξω ή να κάνουμε οτιδήποτε άλλο μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή μας», λέει.

Καθώς οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους απεγκλώβισαν μέλη του προσωπικού τους, η Πατρίτσια Γκόσμαν, αναπληρώτρια διευθύντρια της Ασίας στο Human Rights Watch, προέτρεψε τους διεθνείς δωρητές να μην εγκαταλείψουν το Αφγανιστάν.

«Πολλοί, πολλοί δεν μπορούν να φύγουν και θα έχουν μεγάλη ανάγκη τόσο για επείγουσα ανθρωπιστική βοήθεια όσο και για άλλες βασικές υπηρεσίες όπως η εκπαίδευση», λέει. «Είναι η λάθος στιγμή τώρα για τους δωρητές να πουν: ‘Ω, τελειώσαμε τώρα στο Αφγανιστάν’».

Οι γυναίκες σε όλη τη χώρα ζουν με το φόβο του ίδιου χτυπήματος στην πόρτα που άκουσε η Najia τον περασμένο μήνα. Η κόρη της, Manizha, λέει ότι δεν έχει επιστρέψει στο σπίτι από το θάνατο της μητέρας της. Δεν βγαίνει πολύ έξω.

«Οι Ταλιμπάν δεν αφήνουν καμία γυναίκα έξω χωρίς άνδρα συγγενή. Οι άνδρες είναι οι μόνοι που επιτρέπεται να βγουν. Μπορούν να πάνε στη δουλειά τους», τονίζει.

«Αν χρειάζομαι κάτι, πώς πρέπει να το πάρω; Είναι τιμωρία. Δεν είναι το Ισλάμ. Αυτοαποκαλούνται μουσουλμάνοι. Δεν είναι σωστό να τιμωρούν γυναίκες».

The Taliban knocked on her door 3 times. The fourth time, they killed her, by Anna Coren, Sandi Sidhu, Abdul Basir Bina and Hilary Whiteman, CNN