Ολυμπιακοί του Τόκιο: Μια πολύ δύσκολη εξίσωση - Πώς θα γίνουν οι πιο παράξενοι αγώνες της Ιστορίας

Οι θερινοί Ολυμπιακοι Αγώνες του Τόκιο, 第三十二回オリンピック競技大会 στα Ιαπωνικά, οι Αγώνες της 32ης Ολυμπιάδας όπως ονομάζονται επίσημα, ή απλώς «Τόκιο 2020», ξεκινουν σε λίγες μέρες με ένα παράδοξο «από τα αποδυτήρια»: Όπως και το Euro που διεξάγεται αυτήν την εποχή, είναι αγώνες του 2020 που θα γίνουν το 2021. Αυτό, φυσικά, δεν θα είναι το μόνο διαφορετικό από τα συνηθισμένα στους πιο δύσκολους Ολυμπιακούς Αγώνες της ιστορίας.

Δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, καθώς το 2020 ήταν για τον αθλητισμό -όπως και για τον κόσμο γενικότερα- μια ανύπαρκτη χρονιά, λογω του κορωνοϊού. Το πρόβλημα είναι ότι ο κορωνοϊός είναι ακόμη εδώ, η Ιαπωνία περνάει το τρίτο και σκληρότερο κύμα της πανδημίας και μέχρι πολύ πρόσφατα οι Ολυμπιακοι Αγώνες ήταν στον αέρα.

Για πολλούς μήνες παίχτηκε ένα απίστευτα σκληρό μπρα ντε φερ ανάμεσα σε όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές, που δεν είναι και λίγες. Και όχι άδικα, καθώς το διακύβευμα είναι πολύ μεγάλο. Για να ακριβολογούμε δεν πρόκειται για ένα διακύβευμα, αλλά για αρκετά, τα οποία αφορούν ένα ευρύ φάσμα και συχνά διαπλέκονται μεταξύ τους.

Το ζήτημα είναι οικονομικό, τόσο για τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή όσο και για το ιαπωνικό κράτος, είναι γοήτρου -για τους Ολυμπιακούς Αγώνες μιλάμε, την κορυφαία αθλητική διοργάνωση- είναι θέμα εθνικό για την Ιαπωνία, και βέβαια είναι θέμα κοινωνικό για ένα λαό που καλείται να φιλοξενήσει τη διοργάνωση εν μέσω μιας πάρα πολύ δύσκολης υγιονομικής κατάστασης.

Για να ξετυλιχτεί το κουβάρι, ζήτησα τη βοήθεια ενός ανθρώπου ο οποίος παρακολουθεί από κοντά τα μεγάλα αθλητικά γεγονότα εδώ και χρόνια, είναι βαθύς γνώστης των ζητημάτων της ΔΟΕ και θα βρεθεί στο Τόκιο από τις 23 Ιουλίου ως τις 8 Αυγούστου για τους Αγώνες.

«Είναι μια πολύ δύσκολη συγκυρία για την Ιαπωνία», λέει ο Κάρολος Γρόμαν, δημοσιογράφος του ειδησεογραφικού πρακτορείου Reuters. «Μέχρι τις 20 Ιουνίου η χώρα βρέθηκε επίσημα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και πολύ σκληρών μέτρων, προκειμένου να περιοριστούν τα κρούσματα και να κοπάσει η ανησυχία. Στο μεταξύ, εμβολιάζουν όσο περισσότερο κόσμο γίνεται».

Συντριπτικά εναντίον των Αγώνων η κοινή γνώμη

Οι εμβολιασμοί στην Ιαπωνία ξεκίνησαν αργά, κάτι που σημαίνει ότι παρά το γεγονός ότι φέτος -σε αντίθεση με πέρυσι- έχουμε το εμβόλιο, δεν λέει πολλά πράγματα για τη συγκεκριμένη περίπτωση.

Η Ιαπωνία ξεκίνησε την εμβολιαστική της εκστρατεία στα μέσα Φεβρουαρίου, αργότερα από τις περισσότερες μεγάλες οικονομίες. Η εκστρατεία επιβραδύνθηκε αρχικά από την έλλειψη επαρκών εισαγωγών εμβολίων, αλλά ακόμη και όταν αυξήθηκαν οι παραδόσεις, η εκστρατεία αντιμετώπισε δυσκολίες λόγω έλλειψης ανθρώπινου δυναμικού και δυσλειτουργιών στο σύστημα κρατήσεων.

Όσοι πρόκειται να εμπλακούν, με οποιονδήποτε τρόπο, στους Ολυμπιακους, εμβολιάζονται με διαδικασίες εξπρές @AP Photo

Συνέπεια αυτού είναι ότι μόλις το 10% του πληθυσμού υπολογίζεται ότι έχει εμβολιαστεί με έστω μια δόση. Παρόλα αυτά, η κυβέρνηση πατάει γκάζι στους εμβολιασμούς, με διαδικασίες όπως τη δημιουργία κέντρων εμβολιασμών μέσα στις μεγάλες εταιρίες.

Η κοινή γνώμη στην Ιαπωνία και στο Τόκιο ιδιαίτερα, ήταν συντριπτικά εναντίον της διεξαγωγής των Αγώνων με το «όχι» να φτάνει στις δημοσκοπήσεις μέχρι και το 70%, ένα ποσοστό που υποχωρεί λίγο τις τελευταίες μέρες καθώς μικραίνει ο αριθμός των κρουσμάτων.

Οι διαμαρτυρίες κατά των αγώνων είναι καθημερινές στο Τόκιο, μια πόλη που δεν βλέπει συχνά διαδηλώσεις @ΑP Photo

Οι Ιάπωνες φοβούνται ότι οι Ολυμπιακοι Αγώνες ίσως γίνουν ένα superspreader event που θα πυροδοτήσει μια νέα έξαρση της πανδημίας, σε μια χώρα που έχει απομονωθεί εδώ και μήνες από τον έξω κόσμο και προσπαθεί να ελαχιστοποιήσει τις απώλειές της. Είναι ενδεικτικό ότι από το περασμένο φθινόπωρο, ούτε οι ξένοι φοιτητές που είχαν ταξιδέψει στις πατρίδες τους δεν μπορούν να επιστρέψουν στη χώρα.

Η ιατρική ένωση της Ιαπωνίας εξακολουθει να είναι εναντίον της διεξαγωγής των αγώνων, γεγονός που δεν βοηθάει φυσικά τη μεταστροφή της κοινής γνώμης.

Είναι προφανές ότι ένα ακόμη λοκντάουν, σε περίπτωση νέου κύματος μετά τους αγώνες, θα κοστίσει στη χώρα πολύ περισσότερα χρήματα απ' όσα θα χαθούν από τους αγώνες. Κι εκεί είναι το σημείο στο οποίο η επιθυμία του κόσμου δεν συμβαδίζει με εκείνη των διοργανωτών.

«Δεν θα μπορούσαν να μην γίνουν οι Αγώνες»

«Έχουμε περάσει, όμως, το σημείο χωρίς επιστροφή», λέει ο Κάρολος Γρόμαν, «είναι όλα έτοιμα, έχουν κλειστεί τα ξενοδοχεία, χιλιάδες αεροπορικά εισιτήρια, πλέον ειναι δεδομένο ότι οι αγώνες θα γίνουν. Δεν θα μπορούσαν και να μην γίνουν εξάλλου».

Και εξηγεί: «Οι επιλογές ήταν τρεις. Οι αγώνες να γίνουν, να αναβληθούν, ή να ακυρωθούν. Ας τα πάρουμε ένα ένα.

Ακύρωση;

Το Τόκιο προετοιμάζεται κοντά μια δεκαετία για τους αγώνες, αν συνυπολογίσει κανείς και όσα έκανε για να τους διεκδικήσει. Και πρόκειται χωρίς αμφιβολία για τους πιο άρτια οργανωμένους αγώνες στην ιστορία. Μετά, έχουμε το οικονομικό: Μέχρι στιγμής η διοργάνωση έχει κοστίσει πολλά δισεκατομμύρια στη χώρα. Κι αυτό πέρα από τα έργα υποστήριξης και υποδομής που έχουν γίνει προκειμένου να μπορέσει η πόλη να υποδεχθεί τους αγώνες. Πώς να τους ακυρώσεις, λοιπόν;

(σ.σ. Το κόστος των αγώνων υπολογίζεται μέχρι στιγμής στα 15 δισεκατομμύρια, αλλά εκτιμήσεις λένε ότι ίσως ανέβει στα 24. Είναι, σε κάθε περίπτωση οι πιο ακριβοί αγώνες που έχουν γίνει ποτέ, με δεύτερους αυτούς του Λονδίνου).

Αναβολή;

Κι άλλη αναβολή; Η περσινή αναβολή κόστισε κοντά στα 3 δισεκατομμύρια. Αλλά αυτό δεν είναι το μείζον. Εάν υπήρχε και άλλη αναβολή, οι αγώνες θα έπρεπε να περιμένουν όχι άλλον ένα αλλά δύο χρόνια. Το πρόγραμμα είναι πολύ στριμωγμένο. Σε έξι μήνες είναι οι χειμερινοι Ολυμπιακοί του Πεκίνου και το επόμενο καλοκαίρι το Παγκόσμιο Κύπελλο στο Κατάρ. Δεν υπάρχει περιθώριο να στριμώξεις Ολυμπιακούς μέσα σε όλα αυτά. Συνεπώς η μόνη επιλογή ήταν να γίνουν οι Αγώνες».

Πέρα απ' όλα αυτά, υπάρχει ένας επιπλέον λόγος που η χώρα δεν θέλει να χάσει αυτούς τους αγώνες: «Οι Ολυμπιακοί είναι συμβολικής σημασίας για την Ιαπωνία. Οι πρώτοι Ολυμπιακοί που διοργάνωσε, το 1964, την ξανάβαλαν ουσιαστικά στην παγκόσμια κοινότητα. Είναι η μόνη ασιατική χώρα που έχει κάνει τρείς φορές Ολυμπιακούς (Θερινοί 1964, Χειμερινοί 1972 στο Σάπορο και Χειμερινοί 1998 στο Ναγκάνο), θέλει να κάνει και τέταρτη, σημαίνουν πολλά αυτοί οι Ολυμπιακοί για την Ιαπωνία»...

Τι αγώνες θα είναι, όμως, αυτοί;

Οι αγώνες, λοιπόν, θα γίνουν. Δεδομένο. Πώς θα γίνει αυτό; Ποιοι θα πάνε, πώς θα πάνε, πώς θα διασφαλιστεί στο μέγιστο η υγεία επισκεπτών και κατοίκων;

«Αρχικά απαγορεύονται οι ξένοι επισκέπτες», απαντά ο Κάρολος Γρόμαν. «Κοινό στα στάδια ίσως υπάρχει, Ιάπωνες μόνο, το μίνιμουμ φυσικά, για να μην φαίνονται εντελώς άδεια τα στάδια στις κάμερες, αυτό όμως δεν έχει αποφασιστεί οριστικά ακόμη από τους διοργανωτές. Οι γιατροί επιμένουν να μην υπάρχει. Οι αθλητές θα πάνε, θα αγωνιστούν και θα φύγουν αμέσως, δεν θα παραμείνει κανείς στη χώρα. Οι συνοδείες των ομάδων έχουν μειωθεί δραματικά: Ούτε γονείς, συγγενείς, μέλη των ομοσπονδιών, ούτε τίποτα. Μόνο οι εντελώς απαραίτητοι άνθρωποι για να γίνουν τα αγωνίσματα».

Οι διοργανωτές κάνουν διαρκώς ασκήσεις προσομοίωσης για τη μεταφορά των αθλητών και των δημοσιογράφων από και προς τις τελετές έναρξης και λήξης. Τίποτα δεν αφήνεται στην τύχη του... @Philip Fong/Pool Photo via AP

Οι οδηγίες για όσους πάνε στο Τόκιο, αθλητές, συνοδούς και δημοσιογράφους είναι πολύ σαφείς:

* Για 14 μέρες πριν φτάσουν στο Τόκιο θα πρέπει όλοι να υποβάλουν κάθε μέρα ηλεκτρονικά στοιχεία για τη θερμοκρασία τους.

* Θα υποβληθούν όλοι σε τρία τεστ PCR. Ένα 96 ώρες πριν ταξιδέψουν, ένα 72 ώρες πριν ταξιδέψουν και ένα κατά την άφιξή τους στο αεροδρόμιο.

* Θα μεταφερθούν αμέσως στο ξενοδοχείο, όπου και θα παραμείνουν σε modified καραντίνα καθ' όλη τη διάρκεια των αγώνων.

* Θα είναι καθ' όλη τη διάρκεια της παραμονής τους στο Τόκιο παρακολουθούμενοι μέσω GPS.

* Δεν θα μπορούν να πάνε πουθενά στην πόλη, πέρα από τις τοποθεσίες των αγώνων. Οι δημοσιογράφοι θα πρέπει να δηλώνουν σε ποιο αγώνισμα επιθυμούν να παραστουν διά ζώσης.

* Δεν θα διεξαχθεί καμία εξωαγωνιστική εκδήλωση.

* Θα υποβάλονται διαρκώς σε ράπιντ τεστ.

* Όσοι ταξιδέψουν από τη Βρετανία και κάποιες άλλες χώρες υψηλου κινδύνου θα παραμείνουν σε τετραήμερο αποκλεισμό, ανεξαρτήτως του αποτελέσματος των τεστ.

* Δεν υπάρχει καμια εξαίρεση στους κανόνες.

«Οι αγώνες αυτοί θα είναι digital», λέει ο Κάρολος Γρόμαν, «δεν γινόταν αλλιώς φέτος. Όμως η κατάσταση θα επανέλθει. Πρέπει να αποδεχθούμε ότι η φύση των μεγάλων αθλητικών γεγονότων είναι να φέρνουν τον κοσμο μαζί. Και βέβαια έχουν το πλεονέκτημα της χρονικής απόστασης: Δεν γίνονται Ολυμπιακοί κάθε χρόνο». Συμπληρώνει, όμως, ότι ακόμη κι όταν πάψει να υπάρχει ο φόβος της πανδημίας, έτσι κι αλλιώς η κατάσταση θα έχει αλλάξει κι αυτό για οικονομικούς λόγους: «Η Bundesliga (γερμανικό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου), για παράδειγμα, έχασε το 25% του τζίρου της. Δεν είναι αστείο...»

Μια αυτονόητη ερώτηση είναι το κατά πόσο θα επηρεάσει η πανδημία και τις επιδόσεις των αθλητών. «Ε, μάλλον δεν θα δούμε και καταιγισμό παγκόσμιων ρεκόρ», απαντά ο δημοσιογράφος.

«Οι αθλήτές έμειναν δύο φορές χωρίς προπονήσεις για αρκετούς μήνες. Και δεν είναι σε όλα τα αθλήματα εύκολο να προπονείσαι ατομικά και στο σπίτι σου... Επίσης δεν έγιναν αγώνες όλο αυτό το διάστημα, οι αγώνες είναι απαραίτητοι για τους αθλητές. Μέχρι και οι προκριματικοί έγιναν με διαφορετικό τρόπο».

«Προσαρμόστηκαν, όμως, όλοι προσαρμόστηκαν, όλοι προσαρμοστήκαμε, κι εμείς και οι αθλητές και οι Αγώνες, έτσι γίνεται πάντα», καταλήγει.

Αλήθεια είναι αυτό. Όλοι με κάποιον τρόπο προσαρμοστήκαμε. Ή, τουλάχιστον, προσπαθούμε.