Τι ξύπνησε την ένταση στην Ιερουσαλήμ;

Για ποιο λόγο όμως η «αιώνια» πρωτεύουσα των δύο λαών μοιάζει συνεχώς με καζάνι έτοιμο να εκραγεί και τι ήταν αυτό που πυροδότησε το νέο σπιράλ βίας;

Τι συμβαίνει μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων;

Τις τελευταίες εβδομάδες η Ιερουσαλήμ αποτελεί θέατρο νέου κύκλου βίας.

Εκατοντάδες Παλαιστίνιοι διαδηλωτές έχουν τραυματιστεί σε συγκρούσεις με την ισραηλινή αστυνομία ενώ περισσότεροι από 20 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους στη Λωρίδα της Γάζας.

Τι προκάλεσε την έκρηξη βίας;

Όλα σχετίζονται με την ισραηλινή στρατιωτική κατοχή μισού αιώνα και την ολοένα και μεγαλύτερη εμβάθυνσή της στην παλαιστινιακή ζωή.

Το Ισραήλ θεωρεί την Ιερουσαλήμ ως «ενοποιημένη, αιώνια» πρωτεύουσα.

Στον πόλεμο της Μέσης Ανατολής του 1967 κατέλαβε την ανατολική Ιερουσαλήμ, η οποία περιλαμβάνει την Παλιά Πόλη, μαζί με τη Δυτική Όχθη και τη Γάζα.

Οι Παλαιστίνιοι θέλουν αυτές τις περιοχές για το μελλοντικό τους κράτος, με την ανατολική Ιερουσαλήμ να χρησιμεύσει ως τελική πρωτεύουσά τους.

Αλλά το Ισραήλ προσάρτησε το ανατολικό τμήμα της πόλης σε μια κίνηση που δεν αναγνωρίζεται διεθνώς.

Η οργή που σιγοβράζει χρόνια τώρα μοιάζει να έχει εκραγεί λόγω μιας σειράς γεγονότων που «έσκασαν» ταυτόχρονα, με αποκορύφωμα τα γεγονότα της Δευτέρας.

Ποιο είναι το υπόβαθρο αυτών των γεγονότων;

Οι ενέργειες της διοίκησης Τραμπ και της κυβέρνησης του Ισραήλ να ενισχύουν τον ισραηλινό έλεγχο στις παλαιστινιακές περιοχές, την ώρα που η ελπίδα για μια λύση στην εδώ και δεκαετίες κρίση μοιάζει να βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο της.

Η απόφαση του Μαχμούντ Αμπάς, του 85χρονου ηγέτη της μη δημοφιλούς ημι-αυτόνομης Παλαιστινιακής Αρχής, να αναβάλει τις προγραμματισμένες εκλογές ενίσχυσε το αίσθημα απογοήτευσης των Παλαιστινίων, οι οποίοι έχουν να ψηφίσουν για το κοινοβούλιο από το 2006.

Την ίδια στιγμή, οι ισραηλινές εκλογές του Μαρτίου έδωσαν ακόμη μεγαλύτερο θάρρος στην ακροδεξιά του Ισραήλ, φέρνοντας στην Βουλή ένα κόμμα εβραίων υπερεθνικιστών, οι οποίοι μάλιστα συμμάχησαν με τον πρωθυπουργό Νετανιάχου.

Τι έχει συμβεί έκτοτε;

Πριν από ένα μήνα, όταν ξεκίνησε ο ιερός μήνας του Ραμαζανιού για τους Μουσουλμάνους, οι Παλαιστίνιοι άρχισαν να παραπονιούνται για τα υπερβολικά και αχρείαστα, όπως υποστηρίζουν, μέτρα περιορισμού της ισραηλινής αστυνομίας, σύμφωνα με τα οποία τους απαγορευόταν να συγχρωτίζονται στα σκαλιά έξω από την Ιερή Πόλη – μία άγραφη παράδοση μετά την απογευματινή προσευχή.

Κι ενώ η ένταση αυξανόταν, σημειώθηκε αύξηση και στην κοινοτική βία, με βίντεο που δείχνουν υποθέσεις παρενόχλησης και συγκρούσεις μεταξύ Εβραίων και Παλαιστινίων να κοινοποιούνται στο διαδίκτυο.

Τα γεγονότα κλιμακώθηκαν στα τέλη του περασμένου Απριλίου όταν εκατοντάδες ακροδεξιοί Ισραηλινοί παρέλασαν στους δρόμους της πόλης φωνάζοντας «θάνατος στους Άραβες» και ερχόμενοι σε αντιπαράθεση με Παλαιστινίους.

Τι συνέβη την τελευταία εβδομάδα;

Το ποτήρι ξεχείλισε ενόψει μιας πολυαναμενόμενης απόφασης του Ανώτατου Ισραηλινού Δικαστηρίου, η οποία επρόκειτο να εκδοθεί τη Δευτέρα, σχετικά με το αν οι Αρχές θα εκδίωκαν δεκάδες Παλαιστινίους από την αραβικής πλειοψηφίας συνοικία Σέιχ Τζάρα δίνοντας στη συνέχεια τα σπίτια τους σε Εβραίους.

Την ίδια μέρα, χιλιάδες ισραηλινοί εθνικιστές κρατώντας σημαίες, προγραμμάτιζαν μια προκλητική παρέλαση στους δρόμους των μουσουλμανικών συνοικιών της Παλιάς Πόλης προκειμένου να γιορτάσουν την Ημέρα της Ιερουσαλήμ, δηλαδή την κατάκτηση της πόλης από το Ισραήλ το 1967.

Τελικά, τόσο η δικαστική απόφαση αναβλήθηκε όσο και η παρέλαση άλλαξε πορεία, ωστόσο το κακό είχε ήδη γίνει.

Οι εβραϊκές οικογένειες υποστηρίζουν ότι κατά τη διάρκεια του πολέμου που οδήγησε στη δημιουργία του Ισραήλ το 1948, έχασαν τη γη τους στη συνοικία Σέιχ Ζάρα. Κατά τη διάρκεια εκείνης της σύγκρουσης είχαν εκτοπιστεί επίσης εκατοντάδες οικογένειες Παλαιστινίων.

Δύο δεκαετίες αργότερα, το Ισραήλ κατέλαβε την Ανατολική Ιερουσαλήμ από τις δυνάμεις της Ιορδανίας στον πόλεμο του 1967 και αργότερα την προσάρτησε.

Σύμφωνα με τον ισραηλινό νόμο, οι Εβραίοι που μπορούν να αποδείξουν τον τίτλο πριν από το 1948 μπορούν να διεκδικήσουν τις περιουσίες τους στην Ιερουσαλήμ.

Δεν υπάρχει παρόμοιος νόμος για Παλαιστίνιους που έχασαν σπίτια στη Δυτική Ιερουσαλήμ.

Γιατί η Ιερουσαλήμ είναι τέτοιο σημείο ανάφλεξης;

Η Ιερουσαλήμ ήταν πάντα το κέντρο της ισραηλινής-παλαιστινιακής κρίσης, με τους ιερούς τόπους της να λατρεύονται τόσο από Εβραίους όσο και από μουσουλμάνους.

Το Δυτικό Τείχος της Παλιάς Πόλης αποτελεί μέρος του ιερότερου χώρου στον Ιουδαϊσμό - του Όρους του Ναού, καθώς θεωρείται ότι το μέρος αυτό διάλεξε ο Θεός για να αναπαυθεί η θεϊκή παρουσία.

Αλλά και για τους Σουνίτες Μουσουλμάνους, το βουνό είναι ο τρίτος ιερότερος τόπος στο Ισλάμ. Το βουνό θεωρείται πως είναι το σημείο από το οποίο μεταφέρθηκε κατά τη διάρκεια της νύχτας ο Μωάμεθ και αναλήφθηκε ώστε να συναντήσει το Θεό.

Υπάρχει προηγούμενο στην τρέχουσα βία;

Δεν υπήρξε ποτέ κάποια στιγμή απόλυτης ηρεμίας στην ισραηλο-παλαιστινιακή κρίση, επομένως είναι δύσκολο να συγκρίνουμε τους κύκλους της βίας.

Ωστόσο, το πιο πρόσφατο παρόμοιας έντασης γεγονός σημειώθηκε το 2017, όταν η οργή για την κίνηση του Ισραήλ να εγκαταστήσει ανιχνευτές μετάλλων έξω από το συγκρότημα του τζαμιού al-Aqsa πυροδότησε εβδομάδες αιματοχυσίας.