Εμβόλιο κορωνοϊός: Οι μύθοι που μας αποθαρρύνουν και οι αλήθειες για να τους γκρεμίσουμε

Δεν συμβαίνει μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε όλον τον δυτικό κόσμο. Πρόσφατη έρευνα τις ΗΠΑ δείχνει ότι το ποσοστό των ενηλίκων που δηλώνουν πρόθυμοι να κάνουν το εμβόλιο έχει πέσει από το 75% στο 67%.

Αυτό είναι πρόβλημα για μια σειρά από λόγους:

-Σύμφωνα με τους επιστήμονες της υγείας, για να επιτευχθεί η ανοσία πληθυσμού χρειάζεται τουλάχιστον το 70-85% του πληθυσμού να ανοσοποιηθεί.

-Όσο μεγαλύτερο διάστημα παραμένουν οι πολίτες ανεμβολίαστοι, τόσο αυξάνουν οι πιθανότητες μεταλλάξεων. Κι αν οι μεταλλάξεις είναι σοβαρές, ίσως τα νέα στελέχη του ιού καταστήσουν τα εμβόλια μη αποτελεσματικά.

- Το φαινόμενο της «μακράς Covid» είναι πραγματικό. Ακόμη και νεαροί αθλητές κάνουν λόγο για πόνους στο στήθος, δύσπνοια και πονοκεφάλους ακόμη και μήνες μετά την αρχική μόλυνση.

«Ακόμη και για τους νεαρούς ανθρώπους, οι οποίοι θεωρούν χαμηλή την πιθανότητα να νοσήσουν σοβαρά, οι μακροπρόθεσμες συνέπειες μπορεί να είναι σοβαρές», λέει η δρ. Φράνσις Κόλινς, διευθύντρια του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας.

«Επομένως, η μακρά Covid συνιστά έναν ακόμη λόγο για να ενθαρρυνθούν οι πολίτες άνω των 18 ετών για να εμβολιαστούν το συντομότερο δυνατό».

Όμως χρονίζοντες μύθοι και αχρείαστες ανησυχίες στέκονται εμπόδιο. Ιδού μερικά από τα πιο δημοφιλή επιχειρήματα για να μην εμβολιαστεί κανείς και η απάντηση των γιατρών.

«Δεν γνωρίζουμε τις μακροχρόνιες συνέπειες»

Όλες οι παρενέργειες των εμβολίων σχεδόν πάντα «εμφανίζονται τις πρώτες δύο εβδομάδες και σίγουρα, μέχρι τους πρώτους δύο μήνες», λέει ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Μπράουν, δρ. Ashish Jha.

Γι' αυτό ο ίδιος και πολλοί άλλοι ειδικοί υγείας ζήτησαν από τον Αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων να περιμένουν τουλάχιστον δύο μήνες μετά το πέρας των κλινικών δοκιμών προτού δοθεί έγκριση επείγουσας χρήσης των εμβολίων κορωνοϊού.

«Αν επρόκειτο να εμφανιστούν προβλήματα… θα ήταν εμφανή μέσα στους πρώτους δύο μήνες του εμβολιασμού», λέει.

«Αυτό ακριβώς περίμενε ο FDA».

Αλλά και ο δρ. Paul Offit, διευθυντής του Εμβολιαστικού Κέντρου στο Νοσοκομείο Παίδων στη Φιλαδέλφεια και μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής Εμβολίων του FDA, συμφωνεί ότι οι πιο σοβαρές επιπτώσεις εμβολίων στην ιστορία έχουν εμφανιστεί εντός έξι εβδομάδων.

«Θα έλεγα, πείτε μου παρακαλώ ποιο εμβόλιο έχει αποδειχτεί ότι είχε μακροπρόθεσμες παρενέργειες οι οποίες δεν ανιχνεύτηκαν μέσα στους πρώτους δύο μήνες», λέει ο Offit, συν-δημιουργός του εμβολίου κατά του ροταϊού, ο οποίος μελετά την εμβολιολογία για περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες.

Υπήρξαν πράγματι μερικές πολύ σπάνιες παρενέργειες που δεν εντοπίστηκαν αμέσως στις κλινικές δοκιμές. Αλλά αυτό συνέβη εξαιτίας της μεγάλης σπανιότητας αυτών των παρενεργειών και «όχι επειδή είναι ένα μακροπρόθεσμο πρόβλημα», διευκρινίζει ο Offit.

«Δεν είναι δυνατόν να εντοπίσεις έναν κίνδυνο που συμβαίνει μία φορά στο εκατομμύριο σε μία δοκιμή 44.000 ανθρώπων».

Οι κλινικές δοκιμές των εμβολίων των Pfizer/BioNTech και Johnson&Johnson πραγματοποιήθηκαν με 44.000 συμμετέχοντες. Οι μισοί πήραν το εμβόλιο και οι άλλοι μισοί το placebo. Οι αντίστοιχες της Moderna έγιναν με περίπου 30.000 συμμετέχοντες.

Και δεδομένης της υψηλής μεταδοτικότητας του κορωνοϊού, είναι πολύ καλύτερο να κάνει καποιος το εμβόλιο.

«Μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη γονιμότητά μου»

Αυτό είναι καθαρή ανοησία, απαντά ο Offit.

Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι οι τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού μειώνουν τη γονιμότητα.

Πρόκειται για φήμη που προφανώς ξεκίνησε παράλληλα με τον μύθο ότι η πρωτεΐνη ακίδων του κορωνοϊού, η οποία προσκολλάται όταν κάνουμε το εμβόλιο, επηρεάζει και την πρωτεΐνη των κυττάρων του πλακούντα.

Από τότε δημιουργήθηκε η παρανόηση πως όταν προκαλείς μια αντίδραση του ανοσοποιητικού απέναντι στην πρωτεΐνη του κορωνοϊού, αντίστοιχα προκαλείς μια αντίδραση στην πρωτεΐνη του πλακούντα, κάτι που θα μείωνε τις πιθανότητες γονιμότητας», λέει ο Offit.

«Πρόκειται για ανοησίες, τίποτα από αυτά δεν είναι αλήθεια».

«Αν προσπαθείτε να μείνετε έγκυος ή θέλετε να μείνετε στο μέλλον, πρέπει να εμβολιαστείτε αμέσως μόλις αυτό είναι εφικτό».

Τα οφέλη του να εμβολιαστεί κανείς αν είναι έγκυος ή προσπαθεί να μείνει υπερβαίνει τους κινδύνους, καθώς η εγκυμοσύνη εκθέτει το άτομο σε μεγαλύτερο κίνδυνο για σοβαρή ασθένεια Covid-19.

Επιπλέον, κάποιες έρευνες δείχνουν ότι τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού παρέχουν κάποιο επίπεδο προστασίας και στα νεογέννητα.

«Δεν σε αφορά αν δεν εμβολιαστώ»

Η άρνηση κάποιου να εμβολιαστεί στην πραγματικότητα επηρεάζει πολλούς ανθρώπους –τον ίδιο, τους αγαπημένους του, ακόμη και την ίδια τη χώρα του.

«Όταν κάποιος λέει, ‘Τι σε νοιάζει εσένα; Εσύ εμβολιάστηκες, εγώ επιλέγω να μην εμβολιαστώ. Εσύ είσαι καλυμμένος’, το συμπέρασμά του είναι λανθασμένο», λέει ο Offit.

«Πρώτα απ’ όλα, τα εμβόλια δεν είναι 100% αποτελεσματικά. Επομένως, ακόμη κι αν οι φίλοι και οι οικογένειά σου εμβολιαστούν, αλλά εσύ όχι, μπορείς και πάλι να μεταδώσεις τον ιό στους αγαπημένους σου».

Και καθώς οι πολίτες των χωρών επιστρέφουν στην κανονικότητα, πηγαίνοντας σε συναυλίες, αθλητικές διοργανώσεις και κινηματογράφους, η ανάγκη του μαζικού εμβολιασμού γίνεται ακόμη πιο σημαντική.

Δεύτερον, είναι λάθος να θεωρεί κανείς ότι όποιος θέλει να κάνει ένα εμβόλιο μπορεί.

«Κάποιοι άνθρωποι κάνουν θεραπεία καρκίνου. Αυτοί δεν μπορούν να εμβολιαστούν. Εξαρτώνται από την ανοσία των άλλων προκειμένου να προστατευτούν», υπογραμμίζει.

«Τρίτον, αρνούμενος κάποιος ή μια αρκετά μεγάλη ομάδα ατόμων να εμβολιαστούν επιτρέπουν στον ιό να συνεχίζει να αναπαράγεται. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να δημιουργεί μεταλλάξεις, που να είναι εντελώς ανθεκτικές στην ανοσία που προκαλείται από φυσική λοίμωξη ή ανοσοποίηση.

Με απλά λόγια: το να μην κάνεις το εμβόλιο μπορεί να καταστήσει τα εμβόλια λιγότερο αποτελεσματικά. Αυτό μπορεί να καταστρέψει την ανοσία των υπολοίπων, ρίχνοντας την χώρα πίσω στην πανδημία.

«Είμαι νέος και υγιής, δεν χρειάζεται να εμβολιαστώ»

Οι νέοι χρειάζονται την ανοσία όσο και ο υπόλοιπος πληθυσμός. Κι αυτό γιατί τα νέα στελέχη του ιού που επικρατούν επηρεάζουν σημαντικά και τις νέες ηλικίες. Ιδιαίτερα η μετάλλαξη B.1.1.7 επηρεάζει πολύ τους νέους προκαλώντας τους και μακροχρόνιες επιπλοκές. Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι περίπου το 30% των ατόμων που μολύνθηκαν από Covid-19 ακόμη και εννέα μήνες μετά υπέφεραν από συμπτώματα.

Επιπλέον, οι νέοι ενήλικες μπορούν εύκολα να μεταδώσουν τον κορωνοϊό.

Μελέτες δείχνουν ότι μέρη όπου συχνάζουν νέοι μπορούν εύκολα να μετατραπούν σε εστίες κορωνοϊού.

Τέλος, οι νέοι ενήλικες μπορούν να πέσουν θύμα του δυνατού ανοσοποιητικού τους συστήματος.

Οι γιατροί έχουν παρατηρήσει κάποιους νέους, προηγουμένως υγιείς ασθενείς να υποφέρουν από «καταιγίδες κυτοκίνης» λόγω κορωνοϊού. Αυτό συμβαίνει όταν το ανοσοποιητικό σύστημα κάποιου αντιδρά υπερβολικά – πιθανά προκαλώντας σημαντικές φλεγμονές ή άλλα σοβαρά συμπτώματα.

«Τα εμβόλια δεν έχουν πλήρη έγκριση»

Είναι αλήθεια. Αλλά αυτό συμβαίνει μόνο επειδή δεν έχει περάσει αρκετός χρόνος ώστε να φανεί για πόσο διάστημα μπορούν να μείνουν αποτελεσματικά τα εμβόλια. Στην πραγματικότητα, η μόνη πραγματική διαφορά είναι το εύρος του follow up. Τυπικά αυτό συμβαίνει σε ένα με δύο χρόνια.

Ωστόσο, με τα εμβόλια κατά της Covid-19 «δεν μπορούσαμε να περιμένουμε για μια μελέτη ενός, δύο ή τριών χρόνων. Κι αυτό γιατί ο ιός σκότωνε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους. Έπρεπε να βγούμε από αυτήν την κατάσταση».

Τα εμβόλια που λαμβάνουν επείγουσα έγκριση δεν σημαίνει ότι είναι λιγότερο ασφαλή.

Αντίθετα, επιμένει ο Offit, ελέγχονται με το ίδιο επίπεδο αυστηρότητας σαν να επρόκειτο να λάβουν πλήρη έγκριση.

Ο Offit είναι πεπεισμένος ότι τα εμβόλια θα πάρουν πλήρη έγκριση.

«Τα δεδομένα αποτελεσματικότητας κατά τη φάση 3 των δοκιμών και στον πραγματικό κόσμο… είναι άριστα», λέει.

«Ήδη πέρασα κορωνοϊό, δεν χρειάζεται να εμβολιαστώ»

Ακόμη κι αν έχετε ασθενήσει με κορωνοϊό, πρέπει να εμβολιαστείτε καθώς η ανοσία που παίρνει κανείς από το εμβόλιο είναι μεγαλύτερης διάρκειας και πιο ισχυρή από αυτή που αποκτούμε όταν ασθενούμε, λένε οι ειδικοί.

«Αυτό ισχύει για μια σειρά εμβολίων. Οι άνθρωποι που έχουν νοσήσει με Covid-19 πρέπει και πάλι να λάβουν και τις δύο δόσεις του εμβολίου για να θεωρούνται ασφαλείς», λέει η δρ. Leana Wen, ειδική παθολόγος.

«Δεν θέλω να κολλήσω κορωνοϊό από το εμβόλιο»

Είναι πρακτικά αδύνατο να κολλήσει κανείς κορωνοϊό από οποιοδήποτε από τα εμβόλια του κορωνοϊού καθώς κανένα από αυτά δεν περιέχει ούτε ψήγμα του αληθινού κορωνοϊού.

Αν θέλετε να διαβάσετε πώς φτιάχνεται το κάθε εμβόλιο, δείτε ΕΔΩ.

«Η πίστη μου θα με σώσει, δεν χρειάζομαι εμβόλιο»

Παρά τις κάποιες φωνές του παραλογισμού, οι θρησκευτικοί ηγέτες ενθαρρύνουν τους πιστούς να εμβολιαστούν.

Ορισμένοι ειδικοί θεωρούν ότι τα αντιεμβολιαστικά συναισθήματα τροφοδοτούνται από τη δυσπιστία απέναντι στην κυβέρνηση, την άγνοια για το πώς λειτουργούν τα εμβόλια και την παραπληροφόρηση.

«Αν θεωρείτε ότι ο Θεός μας έφτιαξε καθ’ εικόνα Του, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητας να σκεφτόμαστε και να επιχειρηματολογούμε, έχουμε καταφέρει να σκεφτόμαστε και να επιχειρηματολογούμε πολύ χάρη στα εμβόλια, που έχουν διώξει μακριά πολλές ασθένειες», συμπεραίνει μία μελέτη του Ινστιτούτου Ερευνών Δημόσιας Θρησκείας.

«Δεν πεθαίνουμε πια από την ευλογιά. Τα παιδιά δεν πάσχουν από μόνιμη παράλυση από την πολιομυελίτιδα. Όλα αυτά είναι καλό πράγμα. Και συμβαίνουν γιατί ο Θεός μας έδωσε έναν εγκέφαλο για να σκεφτόμαστε και να συζητάμε».

Συμπέρασμα: Το να μην εμβολιαζόμαστε πάει όλη την προσπάθεια πίσω

Αν θέλετε να προστατεύετε τον εαυτό σας, τους φίλους σας, την οικογένεια και την οικονομία, εμβολιστείτε. Αλλιώς, θα είστε μέρος του προβλήματος, όχι της λύσης.

«Αυτός ο ιός συνεχίζει να μεταβάλλεται», λέει ο Offit. «Αυτό που με ανησυχεί περισσότερο είναι ότι αυτός ο ιός θα μεταβληθεί στο σημείο που η ανοσία που προκαλείται από φυσική λοίμωξη ή εμβολιασμό δεν θα λειτουργεί καθόλου. Αυτός είναι ο πιο σημαντικός λόγος για να εμβολιαστεί κανείς».

Επομένως, το κλειδί για σταματήσει αυτή η πανδημία δεν είναι απλώς να εμβολιαστεί κανείς. Είναι να εμβολιαστεί το γρηγορότερο δυνατό, προτού ο ιός μεταλλαχθεί σε στελέχη που δεν μπορούν να τεθούν υπό έλεγχο από τα τρέχοντα εμβόλια.

Αφού λοιπόν εμβολιαστείτε εσείς, ανατρέξτε στο περιβάλλον και τους αγαπημένους σας και βεβαιωθείτε για τον δικό τους εμβολισμό. Αν διστάζουν, μην διστάσετε να γκρεμίσετε τους δικούς τους μύθους.

Covid-19 vaccine myths: These reasons for not getting a shot don't hold up. In fact, they'll set the US back, by Holly Yan, CNN