Βρυξέλλες: Χρονικό ενός προαναγγελθέντος τρομοκρατικού χτυπήματος

Πάνω-κάτω τα ίδια επαναλάμβανε πολύ πιο πρόσφατα, συγκεκριμένα στις 2 Φεβρουαρίου 2016, ακόμη ένας τζιχαντιστής από το Βέλγιο, ο Αμπού Σαχίντ αλ-Μπαλτζίκι: «Σήμερα πολεμάμε τους σκλάβους σας, τις πολιτοφυλακές, το PKK, τους σιίτες κι όλους τους συνεργούς σας, αλλά αύριο, με το θέλημα του Αλλάχ, θα μπούμε στα σπίτια σας».

Οι δύο βέλγοι τζιχαντιστές δεν ήταν οι μόνοι που εκτόξευσαν τέτοιες απειλές· άλλοι τρεις γαλλόφωνοι είχαν απευθύνει αντίστοιχο μήνυμα τρόμου τον Ιανουάριο του 2015. Ο πρώτος εξ αυτών -στο βίντεο με τα διακριτικά του ISIS που ανέβηκε στο ίντερνετ- απειλεί με μπαράζ τρομοκρατικών επιθέσεων σε Γαλλία, Βέλγιο, Γερμανία, Ελβετία και καλεί τους μουσουλμάνους σ’ αυτές τις χώρες ν’ αναλάβουν δράση κατά μόνας εναντίον των συμπολιτών τους: «Σκοτώστε τους, σφάξτε τους, κάψτε τ’ αυτοκίνητα και τα σπίτια τους. Κάντε ό,τι καλύτερο μπορείτε» -εμφανίζεται να λέει.

Τελικά, στις 22 Μαρτίου 2016, ο ISIS αιματοκύλισε τις Βρυξέλλες· όμως -κατά πως δείχνουν τα στοιχεία- όχι και τόσο αναπάντεχα.

Αξιόπιστες -και ευρέως γνωστές- έρευνες από δεξαμενές σκέψεις, όπως το ICSR, ή εταιρείες που παρέχουν υπηρεσίες πληροφοριών σε κυβερνήσεις και πολυεθνικούς οργανισμούς, όπως το Soufan Group, δείχνουν ότι ολοένα και περισσότεροι μουσουλμάνοι από τη Δύση -κατά κανόνα μετανάστες δεύτερης και τρίτης γενιάς- ενισχύουν τις τάξεις των τζιχαντιστών στη Συρία και το Ιράκ. Η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία και το Βέλγιο είναι οι χώρες -και με αυτή τη σειρά- από τις οποίες προέρχονται οι περισσότεροι δυτικο-ευρωπαίοι τζιχαντιστές. Παρότι το Βέλγιο είναι η τελευταία στη σειρά, εντούτοις είναι η χώρα -που αν και μικρή συγκριτικά- 'δίνει' τους περισσότερους ανά κάτοικο από ολόκληρη την Ευρώπη.

Πηγή: The Soufan Group/Δεκέμβριος 2015

Ο κομβικός ρόλος των βέλγων τζιχαντιστών σε τρομοκρατικές επιθέσεις δεν εξαντλείται στο χτύπημα του Παρισιού ούτε, ενδεχομένως, σ’ αυτό των Βρυξελλών. Υπάρχει προϊστορία:

• Από την πρωτεύουσα του Βελγίου ξεκίνησαν οι εκτελεστές -λίγο πριν από την 11η του Σεπτέμβρη- του αφγανού πολέμαρχου Αχμάντ Σαχ Μασούντ.
• Τζιχαντιστικός πυρήνας με εμπλοκή στην τρομοκρατική επίθεση στο μετρό της Μαδρίτης, το 2004, είχε βάση εξόρμησης τη μικρή πόλη Μαασέικ στα σύνορα με τη Γερμανία.
• Πρώτο γνωστό συμβάν με γυναίκα-καμικάζι από δυτικο-ευρωπαϊκή χώρα ήταν αυτό με πρωταγωνίστρια τη βελγίδα Mιριέλ Ντεγκόκ· ασπάστηκε το Ισλάμ, εγκατέλειψε τη χώρα της για το Ιράκ και τελικά σκοτώθηκε στη Βαγδάτη, το 2005, πυροδοτώντας τα εκρηκτικά με τα οποία ήταν ζωσμένη μπροστά από ένα αμερικανικό στρατιωτικό κονβόι.

Οι τζιχαντιστές της Sharia4Belgium

Ωστόσο, εκείνο που 'στέκεται' ανάμεσα στην παλαιότερη γενιά και την τωρινή, τις διαφοροποιεί και συνιστά μείζον 'τζιχαντιστικό πρόβλημα' για το Βέλγιο, είναι η Sharia4Belgium: ένα ακραίο ισλαμικό κίνημα, παρακλάδι του αντίστοιχου βρετανικού Islam4UK, το οποίο συστήθηκε το 2010 και υποτιμήθηκε από τις Αρχές. Σε αντίθεση με τις ριζοσπαστικές ισλαμικές οργανώσεις προηγούμενων δεκαετιών -οι οποίες λειτουργούσαν εν κρυπτώ και δεν ήταν διασυνδεδεμένες με το ευρύτερο μουσουλμανικό στοιχείο στη χώρα- η Sharia4Belgium είχε από την πρώτη στιγμή έντονη παρουσία, κινηματικού τύπου, σε δημόσιους χώρους, καταγγέλλοντας ανοιχτά ότι θεωρούσε ότι παραβιάζει τα δικαιώματα των μουσουλμάνων.

Όπως λέει ο γνωστός βέλγος δημοσιογράφος, ειδικός σε θέματα τρομοκρατίας και εξτρεμισμού, Guy Van Vlierden, όταν πια έγινε αντιληπτός ο ρόλος της και οι ηγέτες της οδηγήθηκαν στη φυλακή, ήταν αργά· αφενός είχε καταφέρει να ριζοσπαστικοποιήσει πολλούς μουσουλμάνους δεύτερης και τρίτης γενιάς αφετέρου είχε ήδη ξεσπάσει ο πόλεμος στη Συρία: νεαροί που είχαν απολύτως αποδεχτεί το αφήγημα της Sharia4Belgium ότι «η βελγική κοινωνία ούτε τους θέλει ούτε προβλέπει χώρο για το Ισλάμ, βρήκαν διέξοδο στη συριακή τζιχάντ».

Πρόσφατη έρευνα του Van Vlierden σε δείγμα 50 τζιχαντιστών από το Βέλγιο, έδειξε ότι σε ποσοστό 80% προέρχονται από την κοινότητα των Μαροκινών -τη μεγαλύτερη ομάδα μουσουλμάνων στη χώρα. Βρήκε, επίσης -κάτι που δείχνει τη συνθετότητα του προβλήματος- ότι η ριζοσπαστικοποίησή τους δεν ήταν κυρίως αποτέλεσμα στερήσεων που είχαν υποστεί ή παραβατικής συμπεριφοράς κατά το παρελθόν. Παρότι υπήρχαν ανάμεσά τους κάποιοι που είχαν δύσκολη εφηβεία και προβλήματα με το νόμο, κάποιοι άλλοι προέρχονταν από τελείως διαφορετικό περιβάλλον και οικογένειες με οικονομική ευχέρεια.

'Φυσικοποίηση' της τζιχάντ

Μια άκρως ανησυχητική παράμετρος του ανοικτού τρόπου με τον οποίον προπαγάνδιζε το αφήγημά της η Sharia4Belgium είναι η 'φυσικοποίηση' της τζιχάντ μεταξύ των λιγότερο ριζοσπαστικοποιημένων μουσουλμάνων. Σε αντίθεση με την ομερτά των τζιχαντιστών της παλαιότερης γενιάς που διατηρούσαν επαφές αυστηρά και μόνο με ομοϊδεάτες, οι νεοσσοί της Sharia4Belgium ουδέποτε απώλεσαν φίλους ή οικογένεια· όλα ή περίπου όλα γίνονταν στο φως. Με την ευκολία, δε, της επικοινωνίας στους καιρούς του διαδικτύου, όσοι μένουν πίσω πληροφορούνται σταθερά τα νέα εκείνων που έφυγαν για τα πολεμικά μέτωπα της Συρίας, εκτιθέμενοι, ταυτοχρόνως και συστηματικά, στο επικίνδυνο μήνυμα-μείγμα «περιπετειωδών ιστοριών και θρησκευτικής κατήχησης», με άμεση την απειλή να υποκύψουν με τη σειρά τους στο κήρυγμα μίσους του Χαλιφάτου.

Αυτό ακριβώς το νήμα με την προ-ISIS ζωή των μαχητών της τζιχάντ ίσως να εξηγεί πώς κατάφερε τόσον καιρό ο Σαλά Αμπντεσλάμ να κρύβεται κάτω από τη μύτη των βελγικών αρχών στην αποκαλούμενη 'ευρωπαϊκή πρωτεύουσα της ισλαμικής τρομοκρατίας', δηλαδή το προάστιο Μόλενμπεκ των Βρυξελλών.