Σχιστό: Ένα «αφγανικό χωριό» 4.000 κατοίκων στην άκρη της πόλης
Μεσημέρι έξω από το "στρατόπεδο Στεφανάκη" στο Σχιστό. Η περιοχή μού είναι γνώριμη λόγω του κυριακάτικου παζαριού που στήνεται ακριβώς στο ίδιο σημείο εδώ και χρόνια.Πρόσφυγες είναι μαζεμένοι έξω από την πύλη του στρατοπέδου, μια μικρή ομάδα με μέλη του ΠΑΜΕ, ενώ υπάρχει μια γενική αναστάτωση.
Περίπου 300 άτομα με πρόχειρα πλακάτ που έχουν φτιάξει με χαρτόνια και μαρκαδόρους ετοιμάζονται να ξεκινήσουν πορεία διαμαρτυρίας με αίτημα να ανοίξουν τα σύνορα. Έχουν μάλιστα σκοπό να φτάσουν περπατώντας μέχρι τη Βικτώρια. Δύο ώρες μετά η πορεία θα σταματήσει κάπου στην Πέτρου Ράλλη.
Ο εγκλεισμός και ο αποκλεισμός δημιουργούν εντάσεις, σκέφτομαι, και αυτή είναι η πρώτη ένταση στο hotspot του Σχιστού, το οποίο λειτουργεί μόλις τρεις εβδομάδες.
Αναρωτιέμαι, όταν αυτοί οι άνθρωποι θα βλέπουν τις εβδομάδες και τους μήνες να περνούν κι εκείνοι να παραμένουν παγιδευμένοι σε μια χώρα που δεν θέλουν να μείνουν, πόσο ήρεμοι θα είναι και τι είδους εντάσεις θα μπορούσαμε να έχουμε;
Το στρατόπεδο του Σχιστού αναμορφώθηκε εξ ολοκλήρου από τον στρατό και αυτή τη στιγμή φιλοξενεί 1.800 άτομα εκ των οποίων το 99% είναι Αφγανοί. Όπως μου λέει ο ταγματάρχης κ. Βασίλης Θάνος που έχει αναλάβει χρέη εκπροσώπου τύπου, αργά ή γρήγορα οι σκηνές θα αντικατασταθούν με κοντέινερς, που σημαίνει ότι η δυναμικότητα της συγκεκριμένης δομής θα φτάσει τα 4.000 άτομα.
Αυτό σημαίνει όμως και κάτι ακόμη. Ότι αυτή η δομή δεν θα είναι απλά ένας προσωρινός χώρος φιλοξενίας όπως σχεδιαζόταν στην αρχή, αλλά θα παραμείνει στη θέση αυτή για πολύ καιρό.
Στο ίδιο στρατόπεδο πριν από μερικές εβδομάδες κάποια αρρωστημένα μυαλά είχαν πετάξει κεφάλια γουρουνιών (θεωρείται μεγάλη προσβολή για τους μουσουλμάνους) εκδηλώνοντας τα "αγαθά" τους αισθήματα για τους πρόσφυγες. Το στρατόπεδο είναι περιφραγμένο και μάλιστα έχει τοποθετηθεί ένας πλαστικός μουσαμάς κατά μήκος του συρματοπλέγματος για να αποκλείει τα αδιάκριτα μάτια. Συγκριτικά με άλλα μέρη που συγκεντρώνονται πρόσφυγες, το Σχιστό παρουσιάζει μια σχετικά καλή εικόνα. Δεν υπάρχουν καντίνες έξω από την πύλη, το προσωπικό εξηγεί συνεχώς στους ανθρώπους ότι δεν πρέπει να πιστεύουν τους διάφορους μαυραγορίτες και επιτηδείους που θα τους πουν ότι θα τους περάσουν από τα σύνορα, ενώ ενθαρρύνουν τον κόσμο να καταγγέλλει την παραβατικότητα.
Ενεργός ρόλος για το στρατό
Ναι μεν ο στρατός εμπλέκεται από πέρυσι στο προσφυγικό, αλλά είναι η πρώτη φορά που αναλαμβάνει τόσο ενεργό ρόλο στη διαχείριση ενός χώρου φιλοξενίας προσφύγων, έχοντας την απόλυτη ευθύνη για τη σίτιση, την ιατρική μέριμνα, καθώς και ό,τι έχει να κάνει με τις υποδομές (νερό, ρεύμα για το οποίο έγινε επέκταση του δικτύου, καταλύματα, ιματισμός κτλ).
Από τους 1800 ανθρώπους που μένουν εκεί, σήμερα περίπου οι 1.750 είναι οικογένειες με παιδιά και αυτό εξηγεί γιατί το στρατόπεδο εμφανίζει μια εικόνα ηρεμίας. Οι ίδιοι οι άνθρωποι προσπαθούν να οργανωθούν και μόνοι τους για να κάνουν ευκολότερη την καθημερινότητα τους. Έφτιαξαν ένα κουρείο, ζήτησαν να τους φέρουν ένα μεγάλο βραστήρα για να έχουν ζεστό νερό όλη την ημέρα, ανοίγουν αυλάκια γύρω από τις σκηνές τους για να φεύγουν τα νερά της βροχής, βοηθούν στο μάζεμα των σκουπιδιών κ.τ.λ .
Η μεγάλη τους ανησυχία όμως δεν έχει να κάνει με τις συνθήκες που διαβιούν, αλλά τι θα γίνει με τα σύνορα και πότε θα φύγουν.
Είναι πολύ δύσκολο να τους εξηγήσεις ότι είναι ελάχιστες πλέον οι πιθανότητές τους να φτάσουν στην κεντρική Ευρώπη, ότι τα σύνορα από την άλλη πλευρά της Ελλάδας έχουν γεμίσει στρατό και ότι η Ευρώπη δεν τους θέλει.
"Είναι άσχημο ότι έχουν κλείσει τα σύνορα γιατί ο καθένας από εμάς θέλει να πάει σε κάποιο μέρος" μας λέει ο Όμπεντ από το Αφγανιστάν. Η γυναίκα εδώ δίπλα μου έχει το γιό της στη Γερμανία. Κάποιοι λένε ότι θα μας στείλουν πίσω στην Τουρκία. Κανένας από εδώ δεν θέλει να πάει στην Τουρκία.
Κυνηγημένοι από τους Ταλιμπάν
Εγώ εργαζόμουν σε μια εταιρία ως μεταφραστής αλλά από ένα σημείο και μετά άρχισαν να με κυνηγούν οι Ταλιμπάν. Ήρθαν τρεις φορές για να με εκφοβίσουν. Την τρίτη με πήραν και πυροβόλησαν το αυτοκίνητο μου. Έμεινα ένα μήνα στο νοσοκομείο, και μετά αποφάσισα να φύγω από τη χώρα. Θα είναι πολύ άσχημο αν με στείλουν πίσω στο Αφγανιστάν. Με το που θα με δουν θα με σκοτώσουν."
Ο Χουσεΐν, ένας νέος άνθρωπος γύρω στα 30, έχει έρθει με τη γυναίκα του και τα τρία παιδιά του. Δούλεψε ως μεταφραστής για το ΝΑΤΟ και μιλάει πολύ καλά αγγλικά. Όσοι δούλευαν με τον ξένο στρατό στο Αφγανιστάν τα προηγούμενα χρόνια είναι σχεδόν επικηρυγμένοι.
"Αν δεν ανοίξουν τα σύνορα θα πρέπει αναγκαστικά να μείνουμε εδώ. Θα πούμε στην Ύπατη Αρμοστεία ότι δεν μπορούμε να γυρίσουμε πίσω γιατί έχουμε πρόβλημα και κινδυνεύουμε".
Αποχαιρετώ τον Χουσεΐν και την οικογένειά του και του εύχομαι καλή τύχη. Σκέφτομαι ότι σε λίγο καιρό όλη η Ελλάδα θα έχει πολλούς χώρους όπως αυτός του Σχιστού και ότι ο στρατός θα έχει πολλή δουλειά να κάνει, μιας και οι πληροφορίες μου λένε ότι θα ενταθεί η εμπλοκή του στα hotspots. Με δεδομένες τις εξελίξεις, η πολιτική ηγεσία της χώρας θα πρέπει ήδη να σκέφτεται το επόμενο βήμα για την αντιμετώπιση του προσφυγικού, δηλαδή την ενσωμάτωση των προσφύγων στην ελληνική κοινωνία, καθώς θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο πως χιλιάδες από αυτούς τους ανθρώπους θα μείνουν εδώ για πολύ καιρό.