Συλλεκτικά βιβλία στο ...περίπτερο

Ο Βασίλης και η Κατερίνα, οι ιδιοκτήτες του, αποφάσισαν πριν από τέσσερα χρόνια να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους και στο χώρο του βιβλίου. Έτσι, δίπλα στα συνήθη σνακ και μπροστά από τα ψυγεία με τα αναψυκτικά, λυόμενοι πάγκοι φιλοξενούν μια μεγάλη ποικιλία από μεταχειρισμένα βιβλία.

“Ήταν μια απόφαση που την καλούσε η περιοχή”, υποστηρίζει η Κατερίνα. “Είναι μια περιοχή που το σηκώνει το βιβλίο, είτε μεταχειρισμένο, είτε καινούργιο. Όλη η περιοχή εδώ είναι γεμάτη βιβλιοπωλεία ή παλαιοβιβλιοπωλεία, ο κόσμος το ζήταγε και η κρίση έπαιξε ρόλο.”

Βιβλία για όλες τις τσέπες

Στο περίπτερο των παιδιών μπορεί κανείς να βρει βιβλία από ένα ευρώ μέχρι αρκετές δεκάδες. Και αυτό γιατί οι πελάτες του περίπτερου μοιράζονται σε δύο κατηγορίες: σε όσους αγαπούν την ανάγνωση, αλλά δεν έχουν τα χρήματα να αγοράσουν καινούργια βιβλία‧ και σε όσους αναζητούν κάτι σπάνιο, εξειδικευμένο ή εξαντλημένο και είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν κάτι παραπάνω όταν το βρουν.

Η επέκταση στο διαδίκτυο

Το ενδιαφέρον για το παλιό βιβλίο αποδείχθηκε ζωηρό κι έτσι πριν από τρία χρόνια ο Βασίλης και η Κατερίνα έφτιαξαν και μια ιστοσελίδα, ώστε να καλύψουν τη ζήτηση και εκτός Αθήνας ή ακόμη και εκτός Ελλάδας. “Στο σάιτ μπαίνει πάρα πολύς κόσμος, μπαίνουν Έλληνες από το εξωτερικό που αναζητούν παλιές ελληνικές εκδόσεις και έχουμε κάποιες παραγγελίες από εκεί”, μας εξηγεί η Κατερίνα.

Ένα πρόσθετο εισόδημα στην κρίση

Μέσα στις δύσκολες συνθήκες της κρίσης, το βιβλίο έδωσε στο ζευγάρι ένα οικονομικό στήριγμα. “Δεν είναι ένα εισόδημα που θα μας απογειώσει, αλλά μας βοήθησε να ανταπεξέρθουμε αρχικά στα έξοδα του περιπτέρου και είναι ένα έξτρα εισόδημα”, μας είπαν και οι δύο με συγκρατημένη αισιοδοξία.

Από τη Γαλλία στην ...Ασκληπιού

Παρά τη ψιλή βροχή, όση ώρα είμαστε στο περίπτερο, αρκετοί είναι οι περαστικοί που σταματούν και ξεφυλλίζουν τα βιβλία. Όπως για παράδειγμα μια συλλέκτρια έργων τέχνης που ζει μόνιμα στη Γαλλία, αλλά όταν έρχεται στην Αθήνα, περνάει από το περίπτερο, γιατί, όπως μας λέει, βρίσκει εδώ αρκετά βιβλία και καταλόγους έργων τέχνης όλων των εποχών. Το περίπτερο-βιβλιοπωλείο δεν της κάνει ιδιαίτερη εντύπωση, όπως μας εξηγεί. Εξάλλου οι όχθες του Σηκουάνα είναι γεμάτες bouquinistes, παλαιοβιλιοπώλες δηλαδή, που στήνουν την πραμάτεια τους σε μεταλλικούς πάγκους και έτσι είναι συνηθισμένη σε αυτή την εικόνα.

Στο χαρτοβασίλειο του Γιάννη Τζώρτζη

Η αναζήτηση του παλιού βιβλίου φαίνεται ότι είναι εκ των πραγμάτων συνδεδεμένη με το ταξίδι: τόσο με το ταξίδι στο χρόνο, όσο και με το ταξίδι στο χώρο. Ο Γιάννης Τζώρτζης, πολιτικός αναλυτής και συγγραφέας, ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με τον κόσμο του παλιού βιβλίου στη δεκαετία του ‘80, όταν εργάστηκε ως σύμβουλος τύπου στην ελληνική πρεσβεία στη Βιέννη.

Αναζητώντας αρχικά βιβλία πολιτικής επιστήμης και ιστορίας, για τον κύριο Τζώρτζη ανοίχτηκε στην τεράστια βιβλιαγορά της Βιέννης ένας θαυμαστός νέος κόσμος. Ανακάλυψε τα παλιά βιβλία, ευρωπαϊκά, αλλά και ελληνικά που είχαν εκδοθεί στο εξωτερικό, κυρίως στη Βενετία και τη Φλωρεντία, και άρχισε να τα μαζεύει σε βαθμό που, όπως μας λέει, δεν μπορούσε να κυκλοφορήσει μέσα στο ίδιο του το σπίτι.

"Τα βιβλία τα θεωρώ φίλους μου"

Πράγματι, στο μικρό του διαμέρισμα, βιβλία, περιοδικά, εφημερίδες και κάθε λογής αντικείμενα έχουν καταλάβει σχεδόν κάθε τετραγωνικό ζωτικού χώρου. Η συλλογή του κύριου Τζώρτζη επικεντρώνεται κυρίως σε χάρτες και ταξιδιωτικά βιβλία του 19ου αιώνα, ενώ το παλαιότερό του απόκτημα είναι ένα θεολογικό βιβλίο του Ιωάννη Γλυκού, ενός ιερωμένου εξ Ιωαννίνων το οποίο χρονολογείται στα τέλη του 17ου αιώνα. Ο κύριος Τζώρτζης είναι από τους συλλέκτες που διαβάζουν τα βιβλία τους: τον ενδιαφέρει περισσότερο το περιεχόμενο και η αισθητική του βιβλίου και πολύ λιγότερο η αξία του. “Τα βιβλία τα θεωρώ φίλους μου. Σπανίως δηλαδή παίρνω ένα βιβλίο με τη σκέψη ότι θα αποκτήσει αξία και θα το πουλήσω”, μας λέει.

Το περιεχόμενο και η αισθητική

Τι είναι αυτό όμως που τον κέρδισε στο παλιό βιβλίο; “Στο παλιό βιβλίο μπήκα με το κίνητρο να γνωρίσω την παλιά εποχή μέσα από τη γραφή εκείνων που με βασανιστική σκέψη καταλήγαν σε ορισμένες εκτιμήσεις και συμπεράσματα και μας δίναν μια εικόνα του τότε κόσμου. Και μπορώ να πω ότι ήταν και πολύ τολμηροί οι άνθρωποι της εποχής εκείνης. Δε συλλογίζονταν ισορροπίες, συμφερόντα και λοιπά‧ γράφαν αυτό που σκεφτόνταν”, υποστηρίζει ο κύριος Τζώρτζης.

Πέρα όμως από το περιεχόμενο, η συλλεκτική του μανία έχει να κάνει και με την αισθητική. “Καταρχήν, με τραβάει η μυρωδιά του παλιού. Είναι κάτι το μαγικό. Άλλο το χαρτί εκείνο, άλλο το σημερινό. Κατά δεύτερον, το παλιό βιβλίο είναι χειροποίητο και παίζει ρόλο για μένα αυτό: συμβαδίζει με τη σκέψη”, καταλήγει.

Από χέρι σε χέρι

Είτε για λόγους οικονομίας, λοιπόν, είτε για λόγους σπανιότητας, πολλά παλιά βιβλία σώζονται από την πολτοποίηση και έτσι μεταφέρουν τις ιστορίες, τη σκέψη, το μόχθο και τη μυρωδιά μιας άλλης εποχής στα χέρια των επόμενων βιβλιόφιλων.