Ο σεισμολόγος Γεράσιμος Παπαδόπουλος αποκαλύπτει τα μυστικά του ρήγματος των Αλκυονίδων

Ο κ. Παπαδόπουλος μίλησε στο CNN Greece για το ρήγμα που πριν από 39 χρόνια έδωσε έναν από τους πιο καταστροφικούς σεισμούς για την Αττική και απάντησε στο βασικό ερώτημα που δεν είναι άλλο από το αν θα πρέπει να φοβόμαστε το ρήγμα των Αλκυονίδων.

Κύριε Παπαδόπουλε, οργανώνετε συχνά εκδρομές με πολλούς συμμετέχοντες σε περιοχές που έχουν δώσει σεισμούς διαφόρων μεγεθών και σε περιοχές που υπάρχουν ορατά ρήγματα και κάνετε διαλέξεις ανοιχτές στο κοινό. Αυτή τη φορά κάνατε κάτι ανάλογο στην περιοχή των Αλκυονίδων μια περιοχή που ευτυχώς εδώ και αρκετά χρόνια είναι ήρεμη αλλά οι παλιότεροι θυμούνται με τρόμο τον σεισμό του 1981. Πείτε μας αρχικά ποια είναι α χαρακτηριστικά του ρήγματος.

Ο Κορινθιακός Κόλπος είναι ένα πραγματικό εργαστήριο σεισμών και επικεντρώνει το παγκόσμιο σεισμολογικό ενδιαφέρον. Έρχονται ομάδες επιστημόνων από όλο τον κόσμο για να κάνουν έρευνες. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι έχει πολύ υψηλή σεισμικότητα ο συγκεκριμένος χώρος και χαρακτηρίζεται από ρήγματα κατά μήκος και της βόρειας και της νότιας ακτής, ρήγματα που έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: Ότι κατευθύνονται όλα από Ανατολή προς Δύση, έχουν δηλαδή την ίδια κατεύθυνση. Αυτό είναι το χαρακτηριστικό των ρηγμάτων που βρίσκουμε και στη χερσόνησο της Περαχώρας. Στον χερσαίο χώρο της Περαχώρας υπάρχουν δύο σημαντικά ρήγματα που έχουν και επιφανειακή εμφάνιση.

Το ένα βρίσκεται κοντά στη Μονή του Οσίου Παταπίου, στη νότια πλευρά των Γερανιών. Είναι ένα ενεργό ρήγμα που έχει κλίση προς το Νότο, αλλά δεν διαθέτουμε στοιχεία για να συνδέσουμε το ρήγμα αυτό με κάποιον ιστορικό σεισμό. Ωστόσο, γεωλογικά, θεωρείται ενεργό.

Το δεύτερο σημαντικό ρήγμα εντοπίζεται στην περιοχή μεταξύ Πισίων και Σχίνου και είναι βεβαιωμένο ότι ενεργοποιήθηκε στον σεισμό των Αλκυονίδων την 24η Φεβρουαρίου του 1981 και ως εκ τούτου συνδέεται με μια πολύ πρόσφατη σεισμική δραστηριότητα.

Λίγες ώρες μετά τον μεγάλο σεισμό του 1981 που είχε μέγεθος 6,7 Ρίχτερ θα θυμούνται οι παλαιότεροι ότι έγινε δεύτερος σεισμός από την ίδια περιοχή μεγέθους 6,4 Ρίχτερ και μια εβδομάδα μετά στις 4 Μαρτίου επαναλήφθηκε η σεισμική δραστηριότητα με σεισμό μεγέθους 6,3 Ρίχτερ με τον οποίο εμφανίστηκαν νέα ρήγματα πιο ανατολικά στην περιοχή των Πλαταιών και του Καπαρελίου. Έχουμε κατά συνέπεια ένα σύστημα ρηγμάτων που ενεργοποιήθηκε τότε.

Έχουν περάσει 39 χρόνια. Σε αυτό το χρονικό διάστημα η συγκεκριμένη περιοχή έδωσε ανάλογα μεγάλο σεισμό; Από την ιστορική παρατήρηση των ρηγμάτων της περιοχής κάθε πόσα χρόνια βλέπουμε έντονη σεισμική δραστηριότητα;

Δεν έχει δώσει άλλο μεγάλο σεισμό η περιοχή, ούτε και μέτριου μεγέθους σεισμό. Μετά το 1981 που είχαμε εκείνη την πολύ έντονη σεισμική δραστηριότητα προκλήθηκε πολύ έντονο διεθνές επιστημονικό ενδιαφέρον και έγιναν πολλές έρευνες.

Από το 1900 και μετά, από τότε δηλαδή που έχουμε όργανα μετρήσεων των σεισμών δεν έχει καταγραφεί άλλος μεγάλος σεισμός στην περιοχή. Δεύτερον: Από τα ιστορικά αρχεία, από τις ιστορικές καταγραφές δηλαδή, πάλι δεν γνωρίζουμε να έχει γίνει ένας μεγάλος σεισμός.

Η τρίτη πηγή πληροφόρησης είναι οι γεωλογικές πηγές. Έχουν γίνει πολλές έρευνες για να εντοπιστούν επανενεργοποιήσεις των συγκεκριμένων ρηγμάτων στο παρελθόν.
Από τις μελέτες συμπεραίνουμε ότι ίσως έχει γίνει ένας ισχυρός σεισμός στην περιοχή την 6ο αιώνα μΧ και άλλος ένας τον 16ο αιώνα μΧ.

Αν αφαιρέσουμε τα ίσως και θεωρήσουμε ότι όντως έγιναν αυτοί οι σεισμοί ως βασικό συμπέρασμα μπορούμε να πούμε ότι οι ισχυροί σεισμοί επαναλαμβάνονται στην περιοχή αυτή αλλά σε διαστήματα εκατοντάδων ετών.

Έχουμε ακούσει να λένε ότι το ρήγμα των Αλκυονίδων ενεργοποιείται κάθε σαράντα χρόνια. Αυτό κατά τη γνώμη μου δεν είναι σωστό για το λόγω που εξήγησα παραπάνω. Αλλά όμως αν κάποιος αναφερθεί όχι στο συγκεκριμένο ρήγμα αλλά στα πολλά ρήγματα που έχει η ευρύτερη περιοχή του Κορινθιακού κόλπου όπως για παράδειγμα το ρήγμα των Κεχρεών, το ρήγμα κάτω από τον ισθμό της Κορίνθου , το ρήγμα του Ξυλόκαστρου, τότε θα πούμε βεβαίως είναι πιο συχνοί οι σεισμοί στην ευρύτερη περιοχή.

Όπως 1928 που καταστράφηκε η Κόρινθος από έναν ισχυρό σεισμό 6,1 ρίχτερ όχι από το ρήγμα των Αλκυονίδων. Έτσι λοιπόν αυτό που λέγεται για το ρήγμα των Αλκυονίδων περί ενεργοποίησής του και το οποίο έχει γίνει ένα φόβητρο για τους κατοίκους του λεκανοπεδίου της Αττικής δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. .

Μου λέτε δηλαδή ότι δεν θα πρέπει να φοβόμαστε το ρήγμα των Αλκυονίδων.

Νομίζω ότι απάντησα στην ερώτηση αλλά θα πρέπει να πω ότι στη σεισμολογία τα πράγματα δεν είναι μαύρο ή άσπρο. Υπάρχουν πολλές αβεβαιότητες για το πως εξελίσσονται τα σεισμικά φαινόμενα. Κάθε φορά λοιπόν που καταλήγουμε σε ένα συμπέρασμα, αυτό θα πρέπει να θεωρείται ως το πιο πιθανό συμπέρασμα.
Αυτό λοιπόν που είπα για τις Αλκυονίδες είναι το πιο πιθανό σενάριο. Για το συγκεκριμένο ρήγμα που μπορεί να δώσει μέχρι 6,7 ή 6,8 Ρίχτερ και μπορεί να απειλήσει την Αττική, το πιθανότερο σενάριο είναι ότι οι σεισμοί επαναλαμβάνονται μετά από εκατοντάδες χρόνια.

Όπως είπατε η Κορινθία έχει πολλά ρήγματα. Από την διαχρονική παρατήρηση που κάνει η ερευνητική κοινότητα, έχει διαπιστωθεί ότι η ενεργοποίηση αυτών των ρηγμάτων επηρεάζει ή ενεργοποιεί και το ρήγμα των Αλκυονίδων;

Δεν έχει παρατηρηθεί κάτι τέτοιο. Δεν λέω ότι δεν υπάρχει αυτή η πιθανότητα αλλά θα το ξέραμε καθώς από το 1928 υπήρχε η τεχνολογία για να βλέπουμε αυτά τα φαινόμενα. Το 1928 μέχρι και από την Ιαπωνία είχαν έρθει επιστήμονες να μελετήσουν τα φαινόμενα και δεν έχει προκύψει κάτι τέτοιο σαν αυτό που με ρωτάτε.

Αυτό που θα πρέπει να θυμόμαστε είναι ότι οι περιοχές που έδωσαν μεγάλους σεισμούς, θα ξαναδώσουν κάποια στιγμή έστω και αν αυτό γίνει μετά από πολλά χρόνια και δεν θα πρέπει να παραμελούμε την αντισεισμική προστασία.

Με την ευκαιρία της συζήτησής μας να σας ρωτήσω για την σεισμική δόνηση που μας ταρακούνησε την προηγούμενη εβδομάδα προερχόμενη από το ρήγμα του Μαραθώνα. Πόσο ανησυχητικό είναι το συγκεκριμένο ρήγμα;

Το συγκεκριμένο ρήγμα είναι μικρών διαστάσεων και δίνει από καιρό σε καιρό σεισμούς μικρού μεγέθους. Υπενθυμίζω ότι στις 15 Ιανουαρίου του 2018 στην ίδια περιοχή είχαμε πάλι σεισμό από το ίδιο ρήγμα ίδιου μεγέθους με της περασμένης εβδομάδας.

Η περιοχή δεν έχει ιστορικό μεγάλων σεισμών, οπότε παρακολουθώντας την μετασεισμική εξέλιξη αφενός και λαμβάνοντας υπόψη το ιστορικό, συμπεραίνουμε ότι μάλλον δεν υπάρχει περαιτέρω κίνδυνος από το συγκεκριμένο ρήγμα στην παρούσα φάση.

Έχουμε μια επαναληπτικότητα στους σεισμούς από την περιοχή με μικρά μεγέθη, γεγονός που μας οδηγεί να συμπεράνουμε ότι είναι μικρό σε μέγεθος το ρήγμα.