Το παρασκήνιο πίσω από το «πάγωμα» της παγκόσμιας πετρελαϊκής παραγωγής

Σύμφωνα με την Βενεζουέλα, που είναι μέλος του ΟΠΕΚ και βρίσκεται σε απελπιστική ανάγκη για συμφωνία εξαιτίας της καταρρέουσας οικονομίας της, βρισκόμαστε κοντά στην τελική επίτευξη της συμφωνίας.

«Είμαστε σε πολύ, πολύ καλό δρόμο», δήλωσε ο Εουλότζιο Ντελ Πίνο, υπουργός Πετρελαίου της χώρας και πρόεδρος της κρατικής εταιρείας πετρελάιου PDVSA. Ο υπουργός είχε μόλις ολοκληρώσει εβδομαδιαία περιοδεία στη Μέση Ανατολή και τη Ρωσία, προκειμένου να εξασφαλίσει τη δέσμευση των κυριότερων πετρελαιοπαραγωγών χωρών για την επίτευξη συμφωνίας.

Όμως, για την ώρα υπήρξε μόνο συμφωνία στον περιορισμό της παραγωγής στα όρια του περασμένου Ιανουαρίου. Η προσπάθεια αυτή έδειχνε μεν την γενική επίγνωση για τις πιέσεις που ασκεί αγορά, αλλά δεν απαιτούσε κάποια θυσία από της πετρελαιοπαραγωγές χώρες. Αυτό αντικατοπτρίστηκε και σε όσα ανέφερε ο πανίσχυρος υπουργός Πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας μετά την λεγόμενη Συμφωνία της Ντόχα.

«Δεν θέλουμε να περιορίσουμε την προσφορά πετρελαίου. Θέλουμε η παραγωγή να είναι στο επίπεδο της ζήτησης και θέλουμε σταθερές τιμές» δήλωσε ο Αλί Αλ Ναίμι.

Αυτή η δήλωση, φυσικά, είναι αντίθετη στις απαιτήσεις της Νιγηρίας και της Βενεζουέλας, που τον προηγούμενο μήνα ανακοίνωσαν δημοσίως ότι οι τωρινές τιμές προκαλούν καθίζηση στις οικονομίες τους.

Δύο μέρες μετά τη συμφωνία για το πάγωμα της παραγωγής, ο οίκος αξιολόγησης Standard & Poor’s προχώρησε στην υποβάθμιση των οικονομιών της Σαουδικής Αραβίας, του Μπαχρέιν, της Βραζίλίας, του Ομάν και του Καζακστάν.

Αλλά, ο υπουργός Ενέργειας του Κατάρ, που ασκεί την εκ περιτροπής προεδρία του ΟΠΕΚ, ξεκαθάρισε τις προτεραιότητες πίσω από τη συμφωνία ανάμεσα στις χώρες που είναι μέλη του ΟΠΕΚ και τα μη-μέλη.

«Αυτό το βήμα έχει σαν στόχο να σταθεροποιήσει την αγορά και να ωφελήσει όχι μόνο τις πετρελαιοπαραγωγές χώρες, αλλά γενικότερα την παγκόσια οικονομία», δήλωσε ο Μοχάμεντ Αλ Σάντα, ο οποίος υπήρξε η αιχμή του δόρατος στην επίτευξη της συμφωνίας, μαζί με τον ομόλογό του από τη Βενεζουέλα.

Μία ημέρα μετά, οι δυο υπουργοί μετέβησαν στην Τεχεράνη, προκειμένου να βολιδοσκοπήσουν τις προθέσεις της ιρανικής κυβέρνησης. Αρχικά, το Ιράν υποστήριζε τη σταθεροποίηση της αγοράς. Όμως μετά την άρση των κυρώσεων εναντίον της τον περασμένο μήνα, η Τεχεράνη απέφυγε δημόσια το ζήτημα της μείωσης της δικής της παραγωγής.

Το αρχικό ράλι των αγορών πυροδοτήθηκε από τα σχόλια του υπουργού Ενέργειας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Σαχουΐλ Μοχάμεντ Αλ Μαζρούι. Κατά τη διάρκεια επίσκεψης του στην Ινδία, ο Αλ Μαζρούι δήλωσε στο Sky News Arabia πως ο ΟΠΕΚ προθυμοποιούνταν να συνεργαστεί με τους παραγωγούς εκτός ΟΠΕΚ.

Ίσως, οι επενδυτές να ενθουσιαστηκαν υπέρ το δέον από αυτή τη δήλωση, καθώς σηματοδοτούσε μια στροφή των πετρελαιοπαραγωγών χωρών του Κόλπου, οι οποίες παραδοσιακά στηρίζουν τη στρατηγική της Σαουδικής Αραβίας να εξασφαλίζει το μερίδιό της στην αγορά, παρά να προστατεύει τις τιμές.

Ήδη πριν από τη συνάντηση στη Ντόχα, ο πρόεδρος της σαουδαραβικής Aramco δεν έκρυψε τη θέση του βασιλείου.

«Δε πρόκειται να δεχτούμε υποχώρηση της παραγωγής μας, προκειμένου να αφήσουμε χώρο στους άλλους», είπε ο πρόεδρος της Αramco Χαλίντ Αλ Φαλίχ στη συζήτηση στρογγυλής τραπέζης για θέματα ενέργειας, που διοργάνωσε το CNN στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός.

Αλλά, όπως και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, άφησε κι αυτός ανοικτό ένα παράθυρο, σε περίπτωση που υπάρξει δέσμευση από όλους τους μεγάλους παίχτες της αγοράς.

«Αν υπάρξει ανάγκη για βραχυπρόθεσμες προσαρμογές και αν οι άλλες πετρελαιοπαραγωγές χώρες είναι έτοιμες να συνεργαστούν, τότε η Σαουδική Αραβία είναι κι αυτή πρόθυμη να συνεργαστεί», κατέληξε.

Το να ευθυγραμμιστούν οι βασικοί παίχτες της παγκόσμιας αγοράς δεν είναι μια απλή υπόθεση, ακόμα και αν αυτό αφορά στο πάγωμα και όχι στη μείωση της παραγωγής. Τρανταχτό παράδειγμα η περίπτωση της Ρωσίας. Ο υπουργός Ενέργειας της χώρας Αλεξάντερ Νόβακ δήλωσε πως υπήρξαν ιδέες για «περιορισμό της παραγωγής κάθε χώρας κατά 5%», αλλά την ίδια στιγμή πρόσθεσε πως είναι «πρόωρο να μιλάμε για κάτι τέτοιο». Πράγματι, μια τόσο τολμηρή κίνηση είναι πρώιμη.

Την ίδια στιγμή ο Ιγκόρ Σέχιν, διευθύνων σύμβουλος της Rosneft, της μεγαλύτερης πετρελαϊκής εταιρείας της Ρωσίας, ακολούθησε σκληρότερη γραμμή, αποδίδοντας το 50% σχεδόν της διόρθωσης των τιμών από τον περασμένο Ιούνιο στην υπερπαραγωγή από πλευράς ΟΠΕΚ.

Άλλωστε, οι αλληλοκατηγορίες αναμένονται να είναι στην ημερήσια διάταξη. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, οι 13 χώρες-μέλη του ΟΠΕΚ παρήγαγαν τον περασμένο Ιανουάριο με τον αριθμό-ρεκόρ 32,6 εκατ. βαρελιών ημερησίως, ενώ η Ρωσία με κάτι λιγότερο από 11 εκατ. βαρέλια ημερησίως διατηρεί την παραγωγή της σε επίπεδα ρεκόρ.

Αυτός είναι ο λόγος που πρόσφατα ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας ανακοίνωσε ότι η προσφορά θα μπορούσε να ξεπεράσει την παραγωγή κατά 1,75 εκατ. βαρέλια ημερησίως στο πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, πιέζοντας ενδεχομένως τους μεγαλύτερους πετρελαιοπαραγωγούς να αναζητήσουν κάποιου είδους λύση στον περιορισμό της παραγωγής.

Όμως, κάποιοι πιστεύουν πως η Σαουδική Αραβία απλά θα περιμένει τις εξελίξεις, παρά τις δημοσιονομικές πιέσεις που υφίσταται η οικονομία της.

«Οι Σαουδάραβες μοιάζουν με τροχονόμο σε μποτιλιάρισμα που κανείς δεν τον ακούει. Τώρα έχουν αποχωρήσει και η κίνηση είναι ανυπόφορη», υποστηρίζει ο Φεριντούν Φερασάκι, ιδρυτής και επικεφαλής της συμβουλευτικής Facts Global Energy.

«Όταν οι υπόλοιποι είναι έτοιμοι να ακούσουν, οι Σαουδάραβες θα επιστρέψουν», καταλήγει ο ίδιος, εκτιμώντας πως αυτό δεν αναμένεται να συμβεί πριν από το 2017.

* John Defterios is CNNMoney Emerging Markets Editor