Οι Ghostbusters των βυθών: Οι εθελοντές που ανασύρουν τα «δίχτυα φαντάσματα»

Τρία μικρά φουσκωτά, όμως, ήρθαν για άλλη δουλειά. Πρόκειται να μεταφέρουν τους εθελοντές της Ghost Diving Greece στη δυτική πλευρά της βραχονησίδας Αρσίδα όπου θα βουτήξουν για να ανασύρουν ένα αλιευτικό «δίχτυ φάντασμα» που βρίσκεται μπλεγμένο στα βράχια του βυθού, ποιος ξέρει για πόσα χρόνια.

Οι δύτες είναι εθελοντές, που κάνουν αυτό που αγαπούν, δηλαδή να εξερευνούν το βυθό αλλά στην προκειμένη περίπτωση συνδυάζουν το χόμπι τους με μια περιβαλλοντική δράση που καθαρίζει τις θάλασσες από τόνους διχτυών πριν μετατραπούν σε μικροπλαστικά και καταλήξουν στην τροφική αλυσίδα.

Η δράση γίνεται με τη συνεργασία της Healthy Seas, μιας περιβαλλοντικής οργάνωσης με έδρα την Ολλανδία που ιδρύθηκε το 2013 και από το 2015 δραστηριοποιείται και στην Ελλάδα διεξάγοντας καθαρισμούς βυθού σε συνεργασία με την Ghost Diving Greece.

Με το CNN Greece παρακολουθήσαμε από κοντά πώς γίνεται ο καθαρισμός. Στην Αρσίδα υπήρχε ένα δίχτυ που ξεκινούσε σε βάθος 30 μέτρων και ανέβαινε στα σκαλοπάτια του βυθού μέχρι τα 15 μέτρα λέει στο CNN Greece o Νεκτάριος Αθανασιάδης μέλος της ομάδας. Η ομάδα καταδύθηκε με σκοπό αρχικά να το απεγκλωβίσει και στη συνέχεια να το ανεβάσει στην επιφάνεια.

Λίγη ώρα μετά τη βουτιά αναδύθηκε σε κοντινή απόσταση από τα φουσκωτά μας ένα κόκκινο μπαλόνι ανέλκυσης. Όπως εξηγεί στο CNN Greece ο Πάνος Βλέτσας, που ήταν στην ομάδα υποστήριξης στην επιφάνεια, ο ασκός ανέλκυσης δένεται σε ένα σημείο του διχτυού και φουσκώνεται μέσα στη θάλασσα. Έτσι αυτό το σημείο ανεβαίνει προς την επιφάνεια. Η διαδικασία συνεχίζεται με όσους ασκούς χρειαστεί ανάλογα με το μέγεθος του διχτυού και στο τέλος το δίχτυ έχει έρθει ολόκληρο στην επιφάνεια.

Η βουτιά στην Αρσίδα διήρκεσε 40 λεπτά και χρειάστηκαν άλλα 15 λεπτά για την αποσυμπίεση των δυτών.

Αφού ολοκληρώθηκε ο απεγκλωβισμός του διχτυού ένα αλιευτικό σκάφος που συνεργάζεται με την ομάδα έρχεται και ανασύρει το δίχτυ.

Το συγκεκριμένο ήταν ένα μανωμένο δίχτυ όπως και τα περισσότερα που βγάζουν οι δύτες τα οποία λόγω της κατασκευής τους, όπως εξηγεί ο Γιώργος Οικονομίδης, μπλέκονται πολύ εύκολα στα βράχια.

Τις πληροφορίες για τα δίχτυα φαντάσματα η ομάδα της Ghost Diving Greece της παίρνει, όπως εξηγεί ο Γιώργος Κωλίκης, επικεφαλής της ομάδας, από ψαράδες, από αλιευτικούς συλλόγους ή από δύτες που στη βουτιά τους τα εντόπισαν.

Η ομάδα Ghost Diving Greece ετοιμάζεται για τη βουτιά. Πηγή: Κώστας Πλιάκος, CNN Greece

Η Healthy Seas στηρίζει, παράλληλα, τη βιώσιμη αλιεία μέσω της συνεργασίας μας με τη σχολή αλιείας Εναλεία, αλλά και οργανώνοντας εκπαιδευτικές δράσεις για παιδιά. Το προηγούμενο καλοκαίρι συνεργάστηκε με το ΚΠΙΣΝ όπου και παρουσίασε το εκπαιδευτικό της πρόγραμμα ενώ όπως λέει στο CNN Greece η κ. Τζένη Ιωάννου υπεύθυνη επικοινωνίας της Healthy Seas , ξεκινά μια εκστρατεία που στόχο έχει να μπορούν οι αλιείς να δηλώσουν τα χαμένα τους δίχτυα και οι δύτες να αναφέρουν αν και που έχουν εντοπίσει «δίχτυα φαντάσματα» ώστε η ομάδα της Ghost Diving Greece να τα ανασύρει.

Η πιο μεγάλη δράση στην Ελλάδα από τις δύο οργανώσεις πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2018 στη Σαντορίνη σε συνεργασία με τον Πιερ Υβ Κουστό.

Φέτος το καλοκαίρι μια από τις κύριες δράσεις θα πραγματοποιηθεί στην Κεφαλονιά, μαζί με διεθνείς εθελοντές δύτες.

Η Ghost Diving είναι, επίσης, μια διεθνής μη κερδοσκοπική οργάνωση εθελοντών δυτών που ειδικεύεται στην ανάσυρση από το βυθό διχτυών φαντασμάτων και άλλων αλιευτικών εργαλείων από το 2009. Σήμερα δραστηριοποιείται σε πολλές χώρες στον κόσμο και οι κατά τόπους ομάδες της έχουν ανασύρει εκατοντάδες τόνους διχτυών.

Θα πει κανείς ότι τα χαμένα δίχτυα στο βυθό είναι μόνο ένα μικρό κομμάτι των πλαστικών που πέφτουν στις θάλασσες και τις ρυπαίνουν για χρόνια. Όμως η ποσότητα δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητη. Κατά πολλούς είναι η μεγαλύτερη πηγή ρύπανσης. Στο «σκουπιδονήσι του Ειρηνικού» για παράδειγμα- μια έκταση συσωρευμένου πλαστικού στον βόρειο Ειρηνικό - τα δίχτυα ευθύνονται για το 46% των 79.000 τόνων σκουπιδιών. Σύμφωνα με τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΟΗΕ κάθε χρόνο χάνονται στις θάλασσες και στους ωκεανούς περίπου 640.000 τόνοι διχτυών και αλιευτικών εργαλείων. Πρόκειται για ένα παγκόσμιο πρόβλημα που απαιτεί, άμεση δράση.

Μέχρι πρόσφατα τα δίχτυα από τους Έλληνες αλιείς κατέληγαν στις χωματερές ή και στη θάλασσα, καθώς δεν υπήρχε η κουλτούρα της ανακύκλωσης. Σήμερα η Healhy Seas σε συνεργασία με την Εναλεία μαζεύουν όλο αυτό το άχρηστο πλαστικό υλικό και το στέλνουν για ανακύκλωση.

Αλιευτικό σκάφος ανασύρει το δίχτυ. Πηγή: Κώστας Πλιάκος, CNN Greece

Τι γίνεται, όμως, αυτό το υλικό; Αφού καθαριστεί και συσκευαστεί, μεταφέρεται σε εργοστάσιο στη Σλοβενία όπου αναμιγνύεται με άλλα πλαστικά απορρίμματα και δημιουργείται νήμα econyl, το οποίο στη συνέχεια αποτελεί τη βάση για νέα προϊόντα όπως μαγιό, χαλιά, κάλτσες και πολλά άλλα.

Τα δίχτυα φαντάσματα στο βυθό πέρα από τη ρύπανση που προκαλούν, σκοτώνουν και χιλιάδες ψάρια και οστρακοειδή που μπλέκονται πάνω τους. Όπως λέει ο Γιώργος Οικονομίδης πρόσφατα ανέσυραν ένα δίχτυ που πάνω του ήταν μπλεγμένα τρία οστρακοειδή ζωντανά. Αν σκεφτεί κανείς ότι αυτό το δίχτυ ήταν στο βυθό τουλάχιστον 20 χρόνια θα πρέπει να έχει σκοτώσει εκατοντάδες ή και χιλιάδες ψάρια και οστρακοειδή.

Η ομάδα μετά την ολοκήρωση της ανέλκυσης. Πηγή: Κώστας Πλιάκος, CNN Greece

Δύτες: Γιώργος Κωλίκης, Γιώργος Τουμπανιάρης, Γιώργος Οικονομίδης,
Αλέξανδρος Αφεντούλης, Νεκτάριος Αθανασιάδης.
Βοήθεια επιφάνειας: Τάσος Χατζηλιάδης, Πάνος Βλέτσας
Πλάνα βυθού: Γιώργος Κωλίκης
Φωτογραφίες βυθού: Γιώργος Τουμπανιάρης, Γιώργος Κωλίκης