Καθηγητής Γ. Υφαντόπουλος: Οδυνηρή εμπειρία ο κορωνοϊός, ευτυχώς «δεν… συνομίλησα με τον θάνατο»

Την δική του οδυνηρή και επίπονη εμπειρία από την νοσηλεία του στον «Ευαγγελισμό» χτυπημένος από τον COVID -19, καταθέτει στο CNN Greece, ο καθηγητής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του ΕΚΠΑ, Γιάννης Υφαντόπουλος.

Μία εμπειρία καταλυτική, όπου ο φόβος διαδοχικά έδινε τη θέση του στην αβεβαιότητα και στην μοναξιά, και αυτή με τη σειρά της στον πανικό, ώσπου τα ακραία αυτά συναισθήματα, μετασχηματίστηκαν… Ο καθηγητής Υφαντόπουλος όμως ευτυχώς, τα κατάφερε και «δεν συνομίλησε με τον θάνατο», όπως είχε ευχηθεί από την αρχή του δύσκολου ταξιδιού της πανδημίας ο καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας. Τον χαιρέτησε από μακριά…

Σε μία πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη, ο Γιάννης Υφαντόπουλος, γνωστός εκτός από τις πανεπιστημιακές περγαμηνές του και για την γλαφυρότητά του, μιλάει για το προσωπικό του επώδυνο ταξίδι, αλλά και για την καραντίνα στην Ελλάδα και όλον τον κόσμο, δηλώνει εντυπωσιασμένος από τα πρωτόκολλα που ακολουθούνται στον ΕΣΥ σε ασθενείς με κορωνοϊό, ενώ με την βαθιά γνώση του στα ζητήματα Οικονομικών της υγείας, αναφέρεται στην επόμενη ημέρα της πανδημίας και στέλνει αισιόδοξο μήνυμα, λέγοντας ότι «Όσο προσεκτική και αποτελεσματική αποδείχθηκε η χώρα μας στην διαχείριση της επιδημίας, τόσο γρηγορότερα θα επιστρέψουμε στην πολυπόθητη ανάκαμψη και οικονομική ανάπτυξη»

Το στοίχημα της Ελλάδας κερδήθηκε, όπως σημειώνει, διότι για πρώτη φορά στην μεταπολεμική ιστορία της χώρας μας, οι επιστήμονες ανέλαβαν τον ουσιαστικό ρόλο ενημέρωσης του κοινού και διαχείρισης της ασθένειας.

Καταθέτει δε την ευγνωμοσύνη του στο ΕΣΥ, καθώς και σε όλους τους γιατρούς και νοσηλευτές της ναυαρχίδας του συστήματος, τον «Ευαγγελισμό», οι οποίοι στάθηκαν από την πρώτη στιγμή δίπλα του, βοηθώντας τον στις πιο κρίσιμες εξετάσεις που πέρασε. Όσον αφορά δε το δίλημμα Υγεία ή Οικονομία, όπως αναφέρει ο καθηγητής, «Όταν υπάρχει υγεία, υπάρχει οικονομία, παραγωγικότητα και ανάπτυξη. Δεν μπορείς να έχεις οικονομία σε μια νοσηρή κοινωνία».

Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης

Κύριε καθηγητά, θα ήθελα να μας μιλήσετε για την πρόσφατη εμπειρία της νοσηλείας σας στον Ευαγγελισμό, τι ήταν αυτό που σας κόστισε περισσότερο και τι σας ζόρισε. Ποιο το δικό σας μάθημα που πήρατε από την πανδημία του COVID-19 και την νοσηλεία σας;

Η μάχη κατά του κορωνοϊού ήταν μια οδυνηρή και επίπονη εμπειρία. Με συναισθηματικές εξάρσεις και έντονες υφέσεις. Όπως η πρόσφατη δεκαετής οικονομική κρίση που γνωρίσαμε. Όπως επίσης η πρόσφατη πανδημία του Covid 19, όπου η επιδημιολογική εξέλιξη του ιού παρουσίαζε αρχικά μια απλή γραμμική τάση, για να μετεξελιχθεί σύντομα σε μια έντονα εκθετική εξέλιξη με αύξοντες αριθμούς νοσούντων και θανάτων, για να ακολουθήσει στη συνέχεια μια σταθεροποιητική πορεία.

Κύριε καθηγητά, είστε θετικός στον COVID -19…

Στη δική μου εμπειρία με τον κορωνοϊό, όλα άρχισαν με ένα βραδινό τηλεφώνημα από τον Νοσοκομείο του Ευαγγελισμού όπου με πληροφόρησαν «είσαστε θετικός στον κορωνοϊό». Το τηλεφώνημα ακολούθησε μια σιγή, ένας πανικός. Ένοιωσα το πάτωμα να χάνετε κάτω από τα πόδια μου. Φίλοι ιατροί και υγειονομικοί με παρότρυναν να δράσω άμεσα. «Το προλαμβάνειν είναι προτιμότερο του θεραπεύειν». Η πρόληψη για μια ακόμη φορά μου έσωσε τη ζωή.

Έτσι βρέθηκα την άλλη μέρα να κάνω εισαγωγή στο Νοσοκομείο του «Ευαγγελισμού» με διάγνωση «ασθενής με Covoid 19».

Η πρώτη εντύπωση από το Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) του Ευαγγελισμού ήταν άριστη. Ιατροί και νοσηλευτές με τις «αστροναυτικές στολές» άρχισαν μια σειρά εξετάσεων. Πίσω από τις μάσκες μπορούσες να διακρίνεις μια ευγενική συμπεριφορά με υποστηρικτικά λόγια που σου έδιναν δύναμη και κουράγιο. «Μην ανησυχείτε όλα θα πάνε καλά». Τα πάντα ήταν προσχεδιασμένα και δούλευαν με πρωτόκολλο. Ήταν εμφανής η εκπαίδευση και η ενημέρωση που είχαν από την Επιστημονική Επιτροπή του Νοσοκομείου για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Στη συνέχεια μεταφέρθηκα με ένα φορείο στον 6ον όροφο που ήταν η πρώην ουρολογική κλινική και η οποία είχε αναδιαμορφωθεί ως ειδική κλινική για την αντιμετώπιση των λοιμώξεων. Το πρώτο σοκ ήταν η επιγραφή στην είσοδο του θαλάμου Covid 19…

Οι θεραπείες και το ασανσέρ του πυρετού…

Από εκεί άρχισε η καραντίνα σε ένα μοναχικό δωμάτιο. Τα συναισθήματα της μοναξιάς, της απομόνωσης, του άγχους, της κατάθλιψης της αγωνίας και της αβεβαιότητας εναλλάσσονταν το ένα μετά το άλλο. Η αβεβαιότητα οφειλόταν στο γεγονός ότι οι θεραπείες ήταν σε πειραματικό στάδιο που είχαν μεν ασφάλεια αλλά δεν υπήρχαν αρκετές τεκμηριωμένες γνώσεις για την κλινική αποτελεσματικότητα. Δηλαδή εάν πράγματι γινόσουν καλά. Η δική μου φαρμακευτική αγωγή βασίσθηκε στη χορήγηση υδροξυχλωροκίνης και αζιθρομικίνης.

Στα αρχικά στάδια της νοσηλείας μου η θερμοκρασία μου ήταν στο 37,5 και υπήρχαν σκέψεις για εξαγωγή από το νοσοκομείο. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να επισημάνω την ύπουλη επίθεση του κορωνοϊού οπού από το 37,5 της πρωινής θερμοκρασίας ξαφνικά το βράδυ έφθανε 38,5 έως 39. Εκεί άρχιζε η αγωνία και η απαισιοδοξία για το αύριο, γιατί δεν γνώριζες εάν θα παραμείνεις στην μοναξιά του θαλάμου ή θα μεταβείς στην μονάδα ΜΕΘ για διασωλήνωση. Εάν θα ζήσεις ή θα αποχαιρετήσεις τα εγκόσμια. Το μόνο βάλσαμο ήταν τα «σήμαντρα της εκκλησιάς» που καλούσαν την πνευματική σύνδεση των πιστών με το θείον μέσα σε άδειες εκκλησίες. Από το παράθυρο του θαλάμου μου διέκρινα το εκκλησάκι του Αγίου Ισιδώρου στη κορυφή του Λυκαβηττού, και αναζητούσα μέσα από την προσευχή την πνευματική δύναμη ως αντίσταση κατά του κορωνοϊού. Η σύνδεση αυτή ήταν σημαντική γιατί μου θύμιζαν τα λόγια του Αναστάσιου Αλβανίας που μας παρότρυνε να μετατρέψουμε το φόβο σε αφοβία και να σταθούμε δυνατοί απέναντι στην καταστροφική επίθεση του ιού. Ανάμεσα στην πνευματική, τη σωματική και ψυχολογική διάσταση της υγείας η πνευματική αποτελεί ίσως την ισχυρότερή συνιστώσα για την αποκατάσταση της υγείας.

Η εμπιστοσύνη στο ΕΣΥ

Επισκεφθήκατε ένα νοσηλευτήριο του Εθνικού Συστήματος Υγείας, γεγονός που σημαίνει ότι εμπιστεύεστε το δημόσιο υγειονομικό σύστημα. Σκεφθήκατε να πάτε σε ιδιωτικό νοσοκομείο; Ποιες ήταν οι πρώτες σκέψεις σας όταν ασθενήσατε;

Από την εμπειρία μου αξίζει να αναφέρω ότι γνώρισα το ΕΣΥ από μέσα. Ως ασθενής με Covid 19. Αναγνώρισα τα οράματα των πρώτων ημερών του ΕΣΥ το 1983 που έθετε τοι θεμέλιο λίθο για ένα κοινωνικά δίκαιο και αποτελεσματικό σύστημα υγείας που να καλύπτει τις ανάγκες του πληθυσμού. Δεν είναι καθόλου τυχαία η αναβάθμιση της εμπιστοσύνης των Ελλήνων στο ΕΣΥ την περίοδο του κορωνοϊού.

Πριν από λίγα χρόνια, οι διεθνείς όπως και δικές μας έρευνες του Πανεπιστημίου Αθηνών, έδειχναν ότι η εμπιστοσύνη των Ελλήνων στο ΕΣΥ έφθανε στο 8%. Σήμερα τα ποσοστά αυτά έχουν δεκαπλασιασθεί. Επιτρέψτε μου όμως να αναφέρω κάποιες επισημάνσεις για την προετοιμασία την οργάνωση και την ετοιμότητα του ΕΣΥ στη μάχη κατά του κορωνοιού:

1) Από την πρώτη μέρα της εισαγωγής μου στο νοσοκομείο του Ευαγγελισμού παρατηρήθηκε με συντονισμένη συνέργεια, μια εντυπωσιακή συνεργασία μεταξύ ιατρικού και νοσηλευτικού δυναμικού. Ήταν φανερή η τήρηση πρωτοκόλλου που βασιζόταν στην ανάλυση κλινικών παρεμβάσεων και στην κατανομή αρμοδιοτήτων

2) Υπήρξε αποτελεσματικός μετασχηματισμός των κλινικών του «Ευαγγελισμού» σε Νοσοκομείο Covid-19. Οι παθολογικές, χειρουργικές, ουρολογικές, και άλλες κλινικές επανασχεδιάστηκαν και διαμορφώθηκαν σε κλινικές Covid-19 για την αντιμετώπιση της πιθανής έξαρσης της νόσου και της αυξημένης ζήτησης σε κρεβάτια. Ευτυχώς τα προληπτικά μέτρα που έλαβε η χώρα μας και η υπακοή των Ελλήνων στις οδηγίες της Επιστημονικής Επιτροπής Τσιόδρα απέτρεψαν τα φαινόμενα των γειτονικών χωρών.

3) Για πρώτη φορά στην μεταπολεμική ιστορία της χώρας μας οι επιστήμονες ανέλαβαν τον ουσιαστικό ρόλο ενημέρωσης του κοινού και διαχείρισης της ασθένειας. Σε άλλες χώρες που οι πολιτικοί είχαν αναλάβει τον ρόλο της ενημέρωσης τα αποτελέσματα από την έξαρση της νόσου είναι γνωστά. Σε πρόσφατη έρευνα που έγινε στα μέσα Απριλίου, το 85% των Ελλήνων δηλώνουν ικανοποίηση και εμπιστοσύνη στους επιστήμονες και στην ενημέρωση που προσφέρουν. Η εμπιστοσύνη των Ελλήνων στα πολιτικά κόμματα στην ίδια έρευνα ανήλθε στο 20%

4) Η επιλογή Υγεία ή Οικονομία αποτελεί ένα ψευδοδίλλημα. Όταν υπάρχει υγεία υπάρχει οικονομία, παραγωγικότητα και ανάπτυξη. Δεν μπορείς να έχεις οικονομία σε μια νοσηρή κοινωνία.

Η υγεία είναι πλούτος

Βαδίζοντας πλέον σε μία νέα κανονικότητα και μετά από μία τόσο πρωτόγνωρη υγειονομική εμπειρία, η ύφεση απειλεί ευθέως όλες τις οικονομίες. Ποια η άποψή σας για τις επιπτώσεις του κορωνοϊού στην οικονομία;

Μια πανδημία, μια επιδημιολογική κρίση επιφέρει πάντα μια σημαντική οικονομική και κοινωνική κρίση. Υπάρχει μια διαχρονική συνέχεια και αλληλεξάρτηση ανάμεσα στην επιδημιολογία και την οικονομική θεωρία. Η υγεία είναι πλούτος. Και η ασθένεια είναι φτώχεια, εξαθλίωση και μιζέρια. Η ιστορία μας δίδαξε ότι κάθε εκατό χρόνια παρουσιάζεται μια παγκόσμια επιδημία η οποία φέρνει σημαντικές πολιτικές κοινωνικές και οικονομικές ανακατατάξεις. Η Μαύρη πανώλη το 1347-1352 αφάνισε το μισό πληθυσμό της Ευρώπης. Σημαντικά πλήγματα στον πληθυσμό έφεραν τον 16ο αιώνα η σύφιλη, τον 17ο αιώνα η ιλαρά, τον 19ο η Φυματίωση και τον 20^ο αιώνα το AIDS. Οι πανδημίες αυτές μετασχημάτισαν τα πολιτικά και οικονομικά συστήματα της Ευρώπης, δημιουργώντας πολλές πολιτικές συγκρούσεις, κοινωνικές ανακατατάξεις, και νέα εμπορικά κέντρα.

Σήμερα ο ιός Covid 19 αναμένεται να φέρει μια νέα οικονομική ύφεση. Είναι εντυπωσιακή η αδυναμία των διεθνών οργανισμών και των οικονομολόγων να προβλέψουν με ακρίβεια τις επιπτώσεις της πανδημίας στην οικονομία. Οι αρχικές προβλέψεις για την Ελλάδα ήταν αύξηση του ΑΕΠ για το 2020 κατά 2%. Στη συνέχεια οι προβλέψεις αυτές γρήγορα αναθεωρήθηκαν με την Τράπεζα της Ελλάδος να προβλέπει μηδενική αύξηση, ενώ η Morgan Stanley προέβλεπε μείωση του ΑΕΠ κατά -5.3%. Αλλά και αυτές οι εκτιμήσεις αναθεωρήθηκαν με την πρόβλεψη του ΔΝΤ για ύφεση στην Ελλάδα της τάξεως του -10%. Μείωση στο ΑΕΠ κατά δέκα ποσοστιαίες μονάδες γνωρίσαμε στο κορύφωμα της κρίσης του 2011 -2012.

Θα επιστρέψουμε γρήγορα στην ανάπτυξη;

Το ερώτημα είναι κατά πόσο η κρίση του 2012 θα επαναληφθεί το 2020. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχει μια σημαντική διαφορά. Η κρίση του 2011-2012 συνεχίστηκε κατά την διάρκεια του συνόλου της δεκαετίας, λόγω αδυναμίας των κυβερνήσεων να λάβουν τα απαραίτητα δημοσιονομικά μέτρα και να υιοθετήσουν τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. Η Ελλάδα του 2020 είναι διαφορετική. Έχει εισέλθει σε μια νέα φάση δημοσιονομικής και οικονομικής ωριμότητας με αποτέλεσμα η κρίση του κορωνοϊού να αντιμετωπισθεί με σημαντικές παρεμβάσεις και οικονομικές πολιτικές που θα ενισχύσουν τις παραγωγικές δυνάμεις της οικονομίας μας και θα οδηγήσουν σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, που προβλέπεται από τους διεθνείς οργανισμούς να φθάσουν το 5,1%. Όσο προσεκτική και αποτελεσματική αποδείχθηκε η χώρα μας στην διαχείριση της επιδημίας τόσο γρηγορότερα θα επιστρέψουμε στην πολυπόθητη ανάκαμψη και οικονομική ανάπτυξη.

Διαβάσαμε και είδαμε την οικογένειά μας

Ποια η δική σας εμπειρία, από το lockdown; Εκτιμάτε ότι η καραντίνα έκανε καλό στην κοινωνία μας;

Μένοντας στο σπίτι καταφέραμε να σώσουμε ζωές. Καταφέραμε να σώσουμε το σύστημα υγείας της χώρας μας από την κατάρρευση

Καταφέραμε να αποφύγουμε την τραγωδία που βίωσαν συμπολίτες μας στις γειτονικές χώρες. Στην Ιταλία, την Ισπανία και τις ΗΠΑ, το υπερβολικό επιδημιολογικό φορτίο του Covid 19 έθεσε το μέγα ηθικό δίλλημα. Ποιος θα επιλεγεί και ποιος θα αποκλεισθεί από την μονάδα εντατικής νοσηλείας. Ποιος θα ζήσει και ποιος θα πεθάνει. Η καλή οργάνωση του ΕΣΥ και η υπακοή των Ελλήνων στις συστάσεις του ΕΟΔΥ συνέβαλλαν ουσιαστικά στην αποφυγή των διλλημάτων αυτών που κλονίζουν τις ηθικές αρχές τις κοινωνίας μας.

Καταφέραμε να μείνουμε στην οικογενειακή γαλήνη που αποτελεί το δυναμικό κύτταρο της κοινωνίας μας. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός που το 67% των Ελλήνων δηλώνουν ότι αφιέρωσαν περισσότερο χρόνο στην οικογένειά τους κατά την διάρκεια καραντίνας. Επίσης το 97% των Ελλήνων δηλώνουν εμπιστοσύνη στην οικογένεια τους.

Καταφέραμε να διαβάσουμε περισσότερα βιβλία. Να αναπτύξουμε την ηλεκτρονική μας επικοινωνία και να καταπολεμήσουμε τον ηλεκτρονικό αναλφαβητισμό.

Μέσα στην μοναξιά μας και την κοινωνική μας απόσταση αυξήσαμε την κοινωνική μας συνοχή, την αλληλεγγύη, και την επιθυμία μας για βοήθεια στον γείτονα και τον συνάνθρωπο.

Γίναμε καλύτεροι άνθρωποι και αντικρύζουμε το μέλλον με μεγαλύτερη αισιοδοξία. Αυτό δείχνουν και οι πρόσφατες έρευνες. Σχεδόν το ήμισυ του συνόλου των Ελλήνων βλέπουν με αισιοδοξία το αύριο και την επιστροφή στην κανονικότητα

Καταφέραμε να νικήσουμε τον κορωνοιό!