Κορωνοϊός – «Μηδέν άγαν»: Η ψυχολογία της νέας κανονικότητας

Δηλαδή, με τι ψυχικά αποθέματα θα μπορέσουμε να περάσουμε στην επόμενη ημέρα, μετά από ένα μεγάλο διάστημα κοινωνικού εγκλεισμού, αλλά και πώς θα είναι η οικονομία μας, οι επιχειρήσεις και οι ίδιοι οι εργαζόμενοι, εκατομμύρια εκ των οποίων σε όλο τον κόσμο, έχουν χάσει τη δουλειά τους.

Τόσο οικονομολόγοι της υγείας, όσο και επιστήμονες, τονίζουν ότι μετά την πανδημία ο κόσμος μας θα αλλάξει και τίποτα πια δεν θα είναι το ίδιο.

Το CNN Greece μίλησε με την Βαρβάρα Ασημακοπούλου, Coach, Συγγραφέα, Ομιλήτρια και Ιδρύτρια HRE, για το πώς οφείλουμε να βιώνουμε την κατάσταση αυτή που ήρθε απροσδόκητα στη ζωή μας και έφερε τα πάνω κάτω. Η παύση, η πνευματικότητα, η ψυχική ησυχία και η αταραξία αποτελούν παράγοντες προσωπικής ισορροπίας και εμπνευσμένης ηγεσίας, όπως σημειώνει.

Μάλιστα για σήμερα, θα επέλεγε το δελφικό ρητό, «Μηδέν άγαν» από το Χίλωνα το Λακεδαιμόνιο, πολιτικό και έναν από τους Επτά Σοφούς της Αρχαίας Ελλάδας, το οποίο είναι χαραγμένο στην προμετωπίδα του ναού του Απόλλωνα στο Μαντείο των Δελφών. Γιατί αυτό το δελφικό ρητό, ρωτάω την κ. Ασημακοπούλου;

«Εμπνέομαι και σας μιλώ για κάποιες αρετές που είναι ωφέλιμες αυτή την εποχή. Οι αρετές κατά την αρχαία ελληνική φιλοσοφία είναι ο τρόπος που πρέπει να ζούμε για να κατακτήσουμε την ευδαιμονία όχι μόνο για μας αλλά και για το κοινό καλό "την πόλη"».

Οι αρετές μάς δίνουν το σημείο αναφοράς για να ζούμε με μέτρο, με ισορροπία προσωπικά, επαγγελματικά κοινωνικά».

Τι σημαίνει αυτό για μας;

«Οι αναζητήσεις μας, οι συμπεριφορές μας να έχουν μέτρο, να βρίσκονται στο μέσο, στη χρυσή μέση οδό κατά τον Αριστοτέλη, δηλαδή στο μέσο της έλλειψης και της υπερβολής των δύο ακραίων συμπεριφορών. Η μέση οδός δεν έχει τίποτα το άτολμο, το ουδέτερο, το ήσυχο όπως εσφαλμένα ίσως να υπάρχει αυτή η αντίληψη. Η μέση οδός έχει τόλμη (την αρετή της γενναιότητας) δικαιοσύνη, αυτοέλεγχο, κρίση, φρόνηση».

Ας έρθουμε λοιπόν στην καθημερινότητα μας και πως μπορούμε να ζούμε σε ισορροπία, όχι καθ’ υπερβολή ή κατ΄ έλλειψη.

Η αυτοθυσία των γιατρών/νοσηλευτών αυτή την εποχή εμπεριέχει γενναιότητα, όμως αν γίνεται χωρίς την αρετή της σωφροσύνης και της δικαιοσύνης του εαυτού, θα είναι υπερβολή, εκτός ορίων, τονίζει η συνομιλήτριά μας και συνεχίζει: «Η σωφροσύνη έχει να κάνει με τη διαχείριση των πόρων στη συγκεκριμένη περίπτωση, του χρόνου της ενέργειας, της υγείας, των επιθυμιών, των συναισθημάτων. Η ηρεμία, η μειλιχιότητα, η ησυχία, η αταραξία - η απόλυτη εσωτερική ησυχία, (stillness) κατά τους στωικούς φιλοσόφους, απαιτούνται σε κάθε κρίση περισσότερο απο άλλες συνθήκες, διότι απειλούνται.

Mέσα στην ησυχία είμαστε παρόντες στη ζωή, βλέπουμε την αλήθεια και ακούμε την εσωτερική μας φωνή.

Οι γιατροί μας και όλοι οι στρατιώτες της πρώτης γραμμής αυτή την εποχή αντιμετωπίζουν εκτός από τη σωματική, και την πνευματική καταπόνηση. Η εσωτερική ησυχία και η πνευματική διαύγεια είναι απαραίτητες, προκειμένου να λάβουν τις καλύτερες αποφάσεις για τη θεραπεία των ασθενών αλλά και τη στήριξη των συνεργατών τους γύρω, διότι οι γιατροί μας εκτός από επιστήμονες καλούνται να είναι ηγέτες. Να στηρίξουν να εμπνεύσουν, να ενθαρρύνουν, να αναγνωρίσουν και παράλληλα να διατηρούν τη διαύγεια που είναι αναγκαία για την εφαρμογή της επιστήμης τους».

Στην κρίση κ. Ασημακοπούλου, τα μάτια όλων στρέφονται στον ηγέτη, σωστά;

«Ακριβώς έτσι είναι. Θα αναφέρω ως παράδειγμα τον καθηγητή κ. Τσιόδρα τον οποίο όλη η Ελλάδα περιμένει ευλαβικά κάθε μέρα να τον ακούσει στις 6.00 μμ. Κυριολεκτικά όλοι/ες κρεμόμαστε από τα χείλη του. Ο λόγος του, η στάση του, οι εκφράσεις του, αναδεικνύουν ειλικρίνεια, συναισθηματική νοημοσύνη, κατανόηση, και φυσικά εμπιστοσύνη. Καθησυχάζει εμπνέει σιγουριά. Νιώθουμε ασφάλεια. Είναι το παράδειγμα του ‘μηδέν άγαν’ τίποτα καθ’ υπερβολή.

Στον αντίποδα βρίσκεται οποιοσδήποτε λαοπλάνος, δημαγωγός, λαϊκιστής ηγέτης που χειραγωγεί τους ανθρώπους προβάλλοντας το φόβο ή τις εύκολες λύσεις που συνήθους ελκύουν μεγάλη μερίδα του κόσμου. Ο άνθρωπος αποφεύγει τον φόβο και έλκεται από την ηδονή, τις δύο ακραίες περιπτώσεις. Στην υπερβολή τους, η μία οδηγεί στην παράλυση ή τον πόλεμο και ή άλλη στον εθισμό στην υποδούλωση».

Επομένως, πώς μπορούμε να ενσωματώσουμε το Μηδέν Άγαν στην ζωή μας στην εποχή της πανδημίας, η οποία ταυτόχρονα μπορεί να είναι μία εποχή αβεβαιότητας και οικονομικής δυσκολίας;

«Μηδέν άγαν στη ζωή μας σαν πολίτες είναι: να κάνουμε καθημερινές παύσεις, να ζούμε την παρούσα στιγμή, να οριοθετούμε το χώρο μας στο σπίτι, να εκτονώνουμε τα αρνητικά συναισθήματα με τη γυμναστική, το χορό και το διαλογισμό, να οραματιζόμαστε δημιουργικά αυθεντικά και να αναλαμβάνουμε δράσεις ξεπερνώντας τα εμπόδια με το coaching, να προσκαλούμε την οικογένεια σε συνάντηση σε έναν συγκεκριμένο χώρο και ώρα για να δούμε κάτι μαζί πχ μια ταινία ή μια συναυλία, να βρισκόμαστε και γιορτάζουμε με τους αγαπημένους μας μέσω zoom. Κυρίως να μην ξεπερνάμε τα όρια των αντοχών μας, να αποφορτιζόμαστε με παύσεις να εξασκούμε την πνευματική και συναισθηματική ησυχία, τον αυτοέλεγχο, την επιμονή και την επιμονή προς το όραμα της προσωπικής και εθνικής νίκης και σε αυτή την κρίση.

Μηδέν άγαν σαν ηγέτες είναι: να κάνουμε καθημερινές παύσεις, να ζούμε την παρούσα στιγμή, να οριοθετούμε το χώρο μας στο σπίτι, να εκτονώνουμε τα αρνητικά συναισθήματα με τη γυμναστική και το διαλογισμό, να οραματιζόμαστε δημιουργικά αυθεντικά και να αναλαμβάνουμε δράσεις ξεπερνώντας τα εμπόδια με το coaching, να προσκαλούμε την ομάδα μας σε καθημερινές τακτικές συναντήσεις, σε συγκεκριμένη ώρα, μια το πρωί και μια το απόγευμα, να αναγνωρίζουμε να ενθαρρύνουμε να εμψυχώνουμε να δίνουμε το παράδειγμα, να εμπνέουμε ασφάλεια και εμπιστοσύνη. Κυρίως να μην ξεπερνάμε τα όρια των αντοχών μας, να αποφορτιζόμαστε με παύσεις, να εξασκούμε την πνευματική και συναισθηματική ησυχία, τον αυτοέλεγχο, την επιμονή και την επιμονή προς το όραμα της προσωπικής και εθνικής νίκης και σε αυτή την κρίση».

Το μένουμε σπίτι άλλοι το διαχειρίζονται θετικά και άλλοι αρνητικά. Άλλοι παρασύρονται σε ακραίες συμπεριφορές όπως της αδράνειας ή της βίας. Αυτό σημαίνει υπερβολή

«Ας σκεφθούμε σήμερα να εξασκήσουμε και να ζήσουμε με ισορροπία. Δεν επιλέξαμε οι ίδιοι αυτές τις συνθήκες αλλά μπορούμε να διαμορφώσουμε τις δικές μας.

Σκεφθείτε αν πέρυσι τέτοια εποχή είχατε σκεφθεί τι ωραία θα ήταν να δουλεύατε από το σπίτι και το ζητούσατε από τον εργοδότη σας, ή ζητούσατε ένα μήνα άδεια. Και σας την έδινε. Αλλά με την μόνη προϋπόθεση να μείνετε στο σπίτι και να βγαίνετε έξω μόνο για σωματική άσκηση ή Σ/Μ δηλαδή όπως σήμερα. Πώς θα το βλέπατε τότε; Διαφορετικά;

Τίποτα λοιπόν καθ’ υπερβολή. Ας τη ζήσουμε αυτή την εποχή με ισορροπία. Τίποτε πάρα πολύ πχ. φαγητό, ύπνος, έλεγχος των άλλων, ενοχές, βία, εκρήξεις.

Έλεγχος των συναισθημάτων μας και της συμπεριφοράς μας. Να αναγνωρίζουμε την κούραση, την ψυχική, την πνευματική και τη σωματική να θέτουμε τα όριά μας, να προφυλάξουμε τον εαυτό μας και τους άλλους.

Απομονωθείτε, βρείτε ένα χώρο όπου έστω και για λίγο να βιώσετε αυτή την ησυχία και τη γαλήνη που έχετε ανάγκη για να ζήσετε το σήμερα, να αδειάσετε για να ξαναγεμίσετε μετά.

Το ίδιο και οι γιατροί μας και όλοι που είναι εκεί έξω για μας, τίποτα καθ’ υπερβολή, να χρησιμοποιούν τα μέτρα προστασίας, να ξεκουράζονται, να μην ξεπερνούν τις δυνάμεις τους, να κάνουν παύσεις, να ανασυντάσσονται, πνευματικά, ψυχικά και σωματικά.

Και ως ηγέτες που τα μάτια όλα είναι στραμμένα σε αυτούς να δίνουν το παράδειγμα, πρώτοι στην επιστημοσύνη και πρώτοι στο σεβασμό της ανθρώπινης αντοχής και της δικαιοσύνης στον εαυτό. Τους χρειάζονται οι στρατιώτες τους γύρω γύρω».

Έχετε να μας δώσετε κάποιες προτάσεις σας για την κάθε ημέρα, έως ότου μπορέσουμε να οργανώσουμε μία νέα κανονικότητα;

«Εξασκείστε την ηρεμία – τη γαλήνη – το ακίνητο μυαλό, με έναν καθημερινό διαλογισμό ή προσευχή – διαβάζοντας τους στωικούς.

Πριν κοιμηθείτε γράψτε σε ένα ημερολόγιο 3 πράγματα που συνέβησαν κατά τη διάρκεια της ημέρας για τα οποία είστε ευγνώμονες. Νιώστε το. Η ευγνωμοσύνη είναι το αντίδοτο στο φόβο. Η εκτίμηση του εαυτού σας είναι το αντίδοτο της έλλειψης.

Η συγκέντρωση στο έργο, στη σχέση, στο άλλο πρόσωπο είναι η λύση. Η συμμετοχή σε εθελοντική προσφορά είναι αγαλλίαση».

Να θυμάστε ακόμη, ότι οι μεγαλύτεροι αθλητές, οι μεγαλύτεροι παίκτες είναι τελείως στο τώρα, στο στόχο τους. Έτσι κερδίζονται τα παιχνίδια και οι μάχες. Και θέλουμε όλοι μας να είμαστε και να βγούμε νικητές από την πανδημία. Τίποτα υπερβολικό, στόχευση στο παρόν, σωφροσύνη και ηρεμία, γαλήνη του μυαλού και μετά αποφάσεις και δράση με το μυαλό και την ψυχή σε ισορροπία, γαλήνια. Όπως η φύση αναγεννάται αυτές τις ημέρες, ας αναγεννηθούμε κι εμείς με αυτές τις παραπάνω αξίες και το συγκεκριμένο όραμα. Για να μην πάνε όλη αυτή η καταστροφή και ο πόνος χαμένα, καταλήγει η κυρία Βαρβάρα Ασημακοπούλου.