Προσπάθησε να προειδοποιήσει αλλά απέτυχε: Ο γιατρός που μίλησε πρώτος για τον κοροναϊό νοσεί

Στις 30 Δεκεμβρίου, ο Li Wenliang «πέταξε μια βόμβα» στην ομάδα που έχουν σχηματίσει απόφοιτοι της ιατρικής σχολής στο δημοφιλές μέσο επικοινωνίας στην Κίνα WeChat: επτά ασθενείς από την τοπική αγορά θαλασσινών διαγνώστηκαν με ίωση τύπου SARS και νοσηλεύονται σε καραντίνα στο νοσοκομείο.

Ο Λι εξήγησε ότι, σύμφωνα με τα τεστ στα οποία υπεβλήθησαν, η ασθένεια ήταν ένας κοροναϊός –μια οικογένεια ιών που περιλαμβάνει σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο (SARS).

Οι μνήμες από την πανδημία SARS του 2003, που κόστισε τη ζωή σε εκατοντάδες ανθρώπους, είναι ακόμη βαθιές στην Κίνα μετά και την τότε προσπάθεια της κυβέρνησης να αποσιωπήσει το πρόβλημα. «Ήθελα μόνο να υπενθυμίσω τους συμφοιτητές μου στο πανεπιστήμιο να είναι προσεκτικοί», είπε.

Ο Λι, ένας 34χρονος γιατρός που εργάζεται στη Γουχάν, στην πόλη της κεντρικής Κίνας που βρίσκεται στο επίκεντρο της φονικής ιογενούς πνευμονίας, ζήτησε από τους φίλους του να ενημερώσουν τα κοντινά τους πρόσωπα ιδιωτικά.

Ωστόσο, μέσα σε λίγες ώρες το μήνυμά του έγινε viral, χωρίς μάλιστα να κρύβεται το όνομά του. «Όταν το είδα να κυκλοφορεί στο διαδίκτυο, κατάλαβα ότι ήταν πέρα από τον έλεγχό μου και ότι το πιθανότερο είναι να τιμωρηθώ», είπε ο Λι.

Είχε δίκιο.

Ώρες μετά τη δημοσιοποίηση του μηνύματος, ο Λι κατηγορήθηκε από την αστυνομία της Γουχάν για διασπορά φημών. Ήταν ένας από μια ομάδα γιατρών οι οποίοι μπήκαν στο στόχαστρο της αστυνομίας εξαιτίας της προσπάθειάς τους να σπάσουν τη σιωπή για τον φονικό ιό τις πρώτες εβδομάδες της εμφάνισής του. Από τότε ο ιός έχει προκαλέσει το θάνατο τουλάχιστον 425 ανθρώπων με περισσότερα από 20.000 κρούσματα παγκοσμίως.

Ένα από αυτά τα πρόσωπα, ο γιατρός Λι.

Πηγή: CNNi

Από τη μονάδα εντατικής θεραπείας νοσοκομείου, ο Λι είπε στο CNNi ότι το περασμένο Σάββατο η εξέταση στην οποία υποβλήθηκε για να διαπιστωθεί αν είναι φορέας του νέου κοροναϊού, βγήκε θετική.

Η διάγνωσή του προκάλεσε οργή σε όλη την Κίνα, όπου μεγαλώνουν συνεχώς οι αντιδράσεις για την κρατική λογοκρισία απέναντι στην ασθένεια και την αρχική καθυστέρηση στην προειδοποίηση για τον φονικό ιό.

Την ίδια ημέρα που ο Λι προειδοποιούσε τους φίλους του, η υγειονομική αρχή της Γουχάν εξέδιδε μια επείγουσα ανακοίνωση, ενημερώνοντας τα ιατρικά κέντρα της πόλης ότι μία σειρά ασθενών που ήρθαν σε επαφή με την αγορά θαλασσινών Huanan Seafood Wholesale Market έχει μια «άγνωστη πνευμονία».

Το σημείωμα συνοδευόταν από μια προειδοποίηση: «Κανένας οργανισμός ή άτομο δεν επιτρέπεται να εκδώσει πληροφόρηση θεραπείας στο κοινό χωρίς άδεια».

Τις πρώτες ώρες της 31ης Δεκεμβρίου, οι υγειονομικές αρχές της Γουχάν συγκάλεσαν μια έκτακτη συνάντηση για να συζητήσουν το θέμα. Μετά από αυτήν, ο Λι κλήθηκε από τις αρχές στο νοσοκομείο του για να εξηγήσει πώς γνώριζε για τις περιπτώσεις.

Αργότερα εκείνη την ημέρα, οι αρχές της Γουχάν ανακοίνωσαν το ξέσπασμα του ιού και ενημέρωσαν τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Ωστόσο, οι μπελάδες του Λι δεν τελείωσαν εκεί.

Στις 3 Ιανουαρίου, ο Λι κλήθηκε σε ένα τοπικό αστυνομικό τμήμα όπου δέχθηκε επίπληξη για «διασπορά φημών ηλεκτρονικά» και «σοβαρή διατάραξη της κοινωνικής τάξης» εξαιτίας του μηνύματος που είχε στείλει στο chat.

O Λι έπρεπε να υπογράψει μία δήλωση, παραδεχόμενος «πλημμέλημα» και υποσχόμενος να μην υποπέσει σε άλλες μελλοντικές «άνομες πράξεις».

Φοβήθηκε ότι θα τον συλλάμβαναν. «Η οικογένειά μου θα ανησυχούσε πολύ για μένα αν έχανα την ελευθερία μου για λίγες μέρες», δήλωσε ο ίδιος στο CNNi μέσω μηνυμάτων το WeChat –η τηλεφωνική επικοινωνία δεν ήταν εύκολη καθώς έβηχε πολύ και ανέπνεε με δυσκολία.

Ευτυχώς, ο Λι μπόρεσε να φύγει από το αστυνομικό τμήμα μετά από μια ώρα παραμονής.

Η αστυνομία της Γουχάν δεν ανταποκρίθηκε στο αίτημα του CNNi για σχολιασμό.

Ο οφθαλμίατρος επέστρεψε στην εργασία του στο Κεντρικό Νοσοκομείο της Γουχάν αισθανόμενος αβοήθητος. Είπε: «Δεν μπορούσα να κάνω τίποτα, όλοι πρέπει να συμμορφώνονται στην επίσημη γραμμή».

Στις 10 Ιανουαρίου, όταν εν αγνοία του κούραρε έναν ασθενή του νέου κοροναϊού, ο Λι άρχισε να εμφανίζει βήχα και πυρετό. Στις 12 Ιανουαρίου εισήλθε στο νοσοκομείο. Τις επόμενες ημέρες η κατάσταση του Λι χειροτέρεψε τόσο που μεταφέρθηκε στην ομάδα εντατικής θεραπείας, και του χορηγήθηκε υποστήριξη με οξυγόνο.

Την 1η Φεβρουαρίου, οι εξετάσεις του για κοροναϊού βγήκαν θετικές.

Υποβαθμίζοντας το πρόβλημα

Εξ αρχής οι αρχές της Κίνας θελησαν να ελέγξουν τις πληροφορίες γύρω από την εξάπλωση του ιού, αποσιωπώντας οποιαδήποτε φωνή διέφερε με το επίσημο αφήγημα, ανεξαρτήτως αν αυτή λέει την αλήθεια.

Την 1η Ιανουαρίου η αστυνομία της Γουχάν ανακοίνωσε τη «λήψη νομικών μέτρων» εναντίον οχτώ ατόμων που πρόσφατα «δημοσίευσαν και μοιράστηκαν ηλεκτρονικά φήμες» για την ιογενή πνευμονία «προκαλώντας δυσμενείς επιπτώσεις στην κοινωνία».

«Το Internet δεν είναι υπεράνω του νόμου. Οποιαδήποτε πράξη κατασκευής και διάδοσης φημών και διατάραξης της κοινωνικής τάξης θα τιμωρούνται από την αστυνομία σύμφωνα με τον νόμο, χωρίς καμία ανοχή», ανέφερε μια ανακοίνωση της αστυνομίας για το Weibo, το αντίστοιχο κινεζικό Twitter.

H αστυνομική ανακοίνωση μεταδόθηκε μέσω της κρατικής τηλεόρασης της Κίνας, κάνοντας φανερό πώς αντιμετώπιζε το θέμα η κινεζική κυβέρνηση.

Τις επόμενες δύο εβδομάδες, η επιτροπή υγείας της Γουχάν παρέμεινε η μόνη πηγή ενημέρωσης για την εξέλιξη του ιού. Οι κινέζοι επιστήμονες αναγνώρισαν την παθογένεια ως έναν νέο κοροναϊό στις 7 Ιανουαρίου. Για μια εβδομάδα, κανένα νέο κρούσμα δεν είχε επιβεβαιωθεί. Οι υγειονομικές αρχές επέμεναν ότι «δεν υπάρχει κανένα εμφανές στοιχείο για μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο», καμία μόλυνση στο ιατρικό προσωπικό και ότι το ξέσπασμα του ιού είναι «ελεγχόμενο και αποτρέψιμο».

Στις 31 Ιανουαρίου ο ΛΙ έκανε μια ανάρτηση στο Weibo σχετικά με το πώς αισθάνθηκε εκείνη την περίοδο:

«Αναρωτήθηκα γιατί οι επίσημες κυβερνητικές ανακοινώσεις επέμεναν ότι δεν μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο και ότι δεν υπάρχουν κρούσματα ανάμεσα στο ιατρικό προσωπικό».

Τότε υπήρξε ένα ξαφνικό άλμα: Μέχρι τις 17 Ιανουαρίου οι αρχές είχαν αναφέρει μόλις 41 περιπτώσεις. Στις 20 Ιανουαρίου, ο αριθμός είχε σκαρφαλώσει στις 198.

Η κεντρική κυβέρνηση ανέλαβε την κατάσταση και στις 20 Ιανουαρίου ο πρόεδρος Σι διέταξε «αποτελεσματικές προσπάθειες για την αντιμετώπιση της μετάδοσης» του κοροναϊού ενώ τόνισε την ανάγκη για έγκαιρη μετάδοση πληροφοριών –ήταν η πρώτη φορά που ο Σι αναφέρθηκε δημοσίως στο ξέσπασμα του ιού.

Το απόγευμα της ίδιας μέρας, ανακοινώθηκε μέσω της δημόσιας τηλεόρασης ότι ο νέος κοροναϊός μεταδίδεται και από άνθρωπο σε άνθρωπο.

Πηγή: CNNi

Τρεις ημέρες αργότερα, οι αρχές έθεσαν σε πρωτοφανή καραντίνα την πόλη Γουχάν, οικονομικό και μεταφορικό κόμβο στην κεντρική Κίνα. Όμως ήδη πέντε εκατομμύρια άνθρωποι είχαν προλάβει να φύγουν από την πόλη για τον εορτασμό του κινεζικού Νέου Έτους.

Πλέον, ο ιός έχει μεταδοθεί σε κάθε περιοχή της χώρας, αλλά και στο εξωτερικό.

Σε συνέντευξή του στην κρατική τηλεόραση στις 27 Ιανουαρίου ο δήμαρχος της πόλης Zhou Xianwang παραδέχτηκε ότι η κυβέρνησή του δεν αποκάλυψε πληροφορίες για τον κοροναϊό «εγκαίρως», ενώ δικαιολόγησε την καθυστέρηση λέγοντας ότι σύμφωνα με τον κινεζικό νόμο, η τοπική κυβέρνηση πρέπει πρώτα να αναφέρει το ξέσπασμα μιας μεταδοτικής ασθένειας στις εθνικές αρχές υγείας και στη συνέχεια να πάρει έγκριση για την ανακοίνωσή του.

Οργή για τη λογοκρισία

Μέχρι το τέλος του Ιανουαρίου, ο λανθασμένος κυβερνητικός χειρισμός της Γουχάν για το ξέσπασμα του ιού είχε γίνει πια κατανοητός στην Κίνα. Πολλοί μάλιστα μνημόνευσαν την ομάδα των οχτώ «προδοτών» λέγοντας ότι οι προειδοποιήσεις τους θα μπορούσαν να έχουν σώσει εκατοντάδες ζωές.

Οι εκκλήσεις για την αποκατάσταση των οχτώ γιγαντώθηκαν, ακόμη και στα κρατικά μέσα. Το κάλεσμα του Σι για έγκαιρη δημοσιοποίηση των πληροφοριών θεωρήθηκε ως το πράσινο φως για πλήρη κάλυψη των κρουσμάτων, των τρόπων αντιμετώπισης και των εξελίξεων. Η κρατική εφημερίδα Beijing Youth Daily πήρε συνέντευξη από ον Λι και το άρθρο έγινε viral. Το κομμάτι λογοκρίθηκε μέσα στις επόμενες ώρες αλλά η κατακραυγή παρέμεινε.

Καθώς οι δημόσιες αντιδράσεις αυξάνονταν, το Ανώτατο Δικαστήριο της Κίνας επέκρινε την αστυνομία της Γουχάν επειδή τιμώρησε τους «διασπείραντες τις φήμες», με την ίδια την αστυνομία να υπερασπίζεται τις ενέργειές της λέγοντας ότι τα οχτώ αυτά άτομα κλήθηκαν απλώς για μια συνομιλία χωρίς να συλληφθούν ή να τους επιβληθεί κάποιο πρόστιμο.

Αναρρώνοντας σε κατάσταση καραντίνα, ο Λι λέει ότι δεν είναι σίγουρος αν είναι ένας από τους οχτώ «προδότες» του κοροναϊού. Ωστόσο ένιωσε ανακουφισμένος όταν διάβασε το σχόλιο του Ανώτατου Δικαστηρίου, ερμηνεύοντάς το ως σημάδι ότι η κεντρική κυβέρνηση δεν πρόκειται να τον τιμωρήσει.

Στον λογαριασμό του ιατρού στο Weibo, δεκάδες χιλιάδες είναι αυτοί που έχουν αφήσει ένα μήνυμα ευχαριστώντας τον που μίλησε και ευχόμενοι γρήγορη ανάρρωση.

«Δρ, Λι, είσαι ένας καλός γιατρός με συνείδηση. Ελπίζω να είσαι καλά και υγιής», είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά μηνύματα.

Άλλοι αναρωτιούνται τι θα είχε συμβεί αν η προειδοποίηση του Λι είχε βρει ευήκοα ώτα πιο γρήγορα.

«Αν η Γουχάν είναι δώσει σημασία σε αυτό [την προειδοποίηση] τότε και είχε πάρει προληπτικά μέτρα», γράφει ένας άλλος χρήστης του Weibo, «η σημερινή μας κατάσταση, ένα μήνα μετά, θα μπορούσε να έχει μια πολύ διαφορετική εικόνα».