FOCUS

Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών: Απογοητευτικά στοιχεία για την Ελλάδα

Newsroom

Δευτέρα, 25 Νοεμβρίου 2019 14:13

Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών: Απογοητευτικά στοιχεία για την Ελλάδα — AP Photo/Esteban Felix

Σε 18.583 ανέρχονται τα περιστατικά που έχουν δεχτεί τα Συμβουλευτικά Κέντρα της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων από τον Απρίλιο του 2012 μέχρι και την 21η Νοεμβρίου του 2019. Από αυτά τα 16.603 είναι περιστατικά βίας, ενώ τα 1.980 αφορούν περιστατικά πολλαπλών διακρίσεων, σύμφωνα με τη γενική γραμματέα Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, Μαρία Συρεγγέλα.

Ανάλογη εικόνα δείχνουν και τα στοιχεία των ξενώνων των δήμων, καθώς εκ του συνόλου των 1.697 φιλοξενούμενων, οι 1.457 ήταν θύματα βίας. Παράλληλα, στους ξενώνες του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, εκ του συνόλου των 212, οι 194 ήταν θύματα βίας.

«Είναι ξεκάθαρο πως η συντριπτική πλειονότητα των περιστατικών και θυμάτων που εξυπηρετούνται από τις δομές και τα Συμβουλευτικά Κέντρα είναι περιπτώσεις βίας φύλου», αναφέρει στο Αθηναϊκό- Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η κ. Συρεγγέλα.

Επιπλέον η γραμμή «SOS 15900» από την έναρξη της λειτουργίας της τον Μάρτιο του 2011, έχει δεχθεί 37.482 κλήσεις. Ειδικότερα, κατά το έτος 2018, από τις 5.088 κλήσεις που δέχθηκε οι 4.116 αφορούσαν σε καταγγελίες περιπτώσεων έμφυλης βίας.

Από τις 2.864 κλήσεις που αφορούσαν σε καταγγελίες των ίδιων των κακοποιημένων γυναικών, οι 2.519 κλήσεις αφορούσαν σε ενδοοικογενειακή βία με δράστη κυρίως τον σύζυγο, οι 110 κλήσεις σε σεξουαλική παρενόχληση, οι 28 κλήσεις σε περιπτώσεις βιασμού, 2 κλήσεις σε trafficking και σε περιπτώσεις πορνείας, και 108 κλήσεις αφορούσαν σε καταγγελία άλλων μορφών βίας. Τα αιτήματα των κλήσεων αυτών αφορούσαν: 1.621 κλήσεις (41%) σε ψυχοκοινωνική στήριξη, 1.287 κλήσεις (33%) σε νομική συμβουλευτική, 274 κλήσεις (7%) σε νομική βοήθεια, 281 κλήσεις (7%) σε αναζήτηση φιλοξενίας και 22 κλήσεις (1%) σε αναζήτηση εργασίας.

Από τις γυναίκες θύματα βίας που απάντησαν στην ερώτηση για την εργασιακή τους κατάσταση η πλειονότητα, το 30% δηλαδή, είναι απασχολούμενες εκ των οποίων το 8% είναι αυτοαπασχολούμενες. Το 20% είναι άνεργες (από τις οποίες 62 ή 11% μακροχρόνια άνεργες). Όσον αφορά την οικογενειακή τους κατάσταση, το 53% δήλωσαν έγγαμες, ενώ το 11% δήλωσαν άγαμες. Το ηλιακό εύρος που επλήχθη περισσότερο είναι μεταξύ 40 και 54 ετών σε ποσοστό 26%, ακολουθώντας το εύρος από 25 έως 39 σε ποσοστό 24%. Από το σύνολο των γυναικών που κάλεσαν στην τηλεφωνική γραμμή, προκύπτει ότι 2.208 (77%) είναι Ελληνίδες, 262 (9%) είναι μετανάστριες και 18 (1%) είναι ΑμΕΑ.

Το φαινόμενο της έμφυλης βίας είναι καθημερινό, παγκόσμιο και περιλαμβάνει οποιαδήποτε επιβλαβή πράξη, κατά της αξιοπρέπειας και της ακεραιότητας όσων την υφίστανται. Αποτελεί πυρήνα της έμφυλης ανισότητας που οδήγησε και οδηγεί σε διακρίσεις σε βάρος των γυναικών.

«Μαγικό ραβδί για άμεσες και γρήγορες λύσεις δεν υπάρχει. Η βία κατά των γυναικών είναι ένα πολυμορφικό φαινόμενο που απαιτεί σωστή οργάνωση, συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων και ευρεία ενημέρωση του κοινού σχετικά με το τι είναι βία, πώς τη διαχειριζόμαστε είτε ως θύματα ή ως κοινωνικός/οικογενειακός κύκλος του θύματος και φυσικά ποιες είναι οι κατάλληλες υπηρεσίες που μπορούν να βοηθήσουν τα θύματα. Ειδικά στο θέμα της συνεργασίας με τους συναρμόδιους φορείς και στο πλαίσιο της εφαρμογής της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, η Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων συνεργάζεται με την Ελληνική Αστυνομία στην λειτουργία των υπηρεσιών Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας», επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η γενική γραμματέας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, Μαρία Συρεγγέλα.

«Μην φοβάσαι, έχεις τη δύναμη»

Για περίπου δύο χρόνια η 32χρονη Ε.Μ έζησε τον εφιάλτη της κακοποίησης μέσα σε μία συντροφική σχέση. Όλα ξεκίνησαν πριν τέσσερα χρόνια όταν η Ε.Μ. σύναψε σχέση με τον πρώην σύζυγό της. Ο διαπληκτισμός και οι εντάσεις δεν άργησαν να γίνουν σωματική βία και κακοποίηση. Η λεκτική βία κατέληξε σε ένα χαστούκι, και το χαστούκι επαναλήφθηκε αρκετές φορές.

Όταν αποφάσισε να χωρίσει, και να απομακρυνθεί από τον άνθρωπο που την κακοποιούσε, έμαθε ότι είναι έγκυος στον γιο της, που σήμερα είναι 2 ετών. Έτσι έδωσε μία δεύτερη ευκαιρία, ωστόσο η βίαιη συμπεριφορά επαναλήφθηκε ακόμη και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Πάνω σε έναν καυγά ο πρώην σύντροφός της δεν δίστασε να τη σπρώξει με δύναμη με αποτέλεσμα να χτυπήσει, να γεμίσει μώλωπες και να χρειαστεί να μεταβεί στο νοσοκομείο, ενώ κυοφορούσε. Αναγκαζόταν να κρύψει τα χτυπήματα και να πει ψέματα γι' αυτά όταν βρισκόταν στην εργασία της.

Αφότου γεννήθηκε το παιδί της η Ε.Μ. έκανε υπομονή για σχεδόν τρεις μήνες, ελπίζοντας ότι η συμπεριφορά του πρώην συντρόφου της θα άλλαζε, ωστόσο τα υποτιμητικά σχόλια και η λεκτική βία συνεχίστηκαν. Η Ε.Μ αποφάσισε να φύγει από το σπίτι παίρνοντας μαζί τον γιο της και να σταθεί στα πόδια της μόνη της, χωρίς καμία υποστήριξη από το οικογενειακό της περιβάλλον.

«Δεν μπορούσα να ανεχτώ άλλο αυτή την κατάσταση, είχα φτάσει στα όρια μου. Είπα στον εαυτό μου ότι κάτι τέτοιο δεν άξιζε ούτε σε εμένα ούτε στο παιδί μου. Θα έκανα τα πάντα για να έχω την αξιοπρέπεια μου και τον αυτοσεβασμό μου», λέει η ίδια στο Αθηναϊκό- Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Έχοντας ως στήριγμα μόνον τον ίδιο της τον εαυτό η Ε.Μ, εργαζόμενη στον ιδιωτικό τομέα, μεγαλώνει τον γιο της με όλες τις δυσκολίες εκείνες που αντιμετωπίζει μία μονογονεϊκή οικογένεια στην Ελλάδα του 2019. Παρόλα αυτά, όπως αναφέρει, το σημαντικότερο είναι να μην φοβάσαι, γιατί «ο τρόμος είναι αυτό που έχει ζήσει ήδη μία κακοποιημένη γυναίκα».

«Ήταν πολύ δύσκολο να πάρω αυτή την απόφαση, αλλά το πιο δύσκολο από όλα ήταν να είμαι στο ίδιο μου το σπίτι και να φοβάμαι. Μια γυναίκα που έχει υποστεί ενδοοικογενειακή βία έχει σίγουρα τη δύναμη να αντιμετωπίσει αυτή την κατάσταση αρκεί να μην φοβάται. Αυτό είναι το μήνυμά μου», αναφέρει χαρακτηριστικά στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Έχοντας φύγει από την τοξική βίαιη σχέση που βίωνε η Ε.Μ απευθύνθηκε για βοήθεια στην αρχή σε ένα Συμβουλευτικό Κέντρο, το οποίο την παρέπεμψε να απευθυνθεί για νομική βοήθεια στο Κέντρο Διοτίμα.

«Είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει μια νομική βοήθεια, να υπάρχει το κράτος που μπορεί να σε στηρίξει. Ωστόσο, στο οικονομικό κομμάτι υπάρχει μεγάλη δυσκολία καθώς δυστυχώς δεν βοηθάει η κοινωνία και η πολιτεία σε αυτό τον τομέα», λέει.

Από την καθημερινότητα της Ε.Μ λείπει πλέον ο φόβος. Είναι μία γυναίκα, εργαζόμενη, μητέρα, επιζώσα έμφυλης βίας που θα ήθελε να μιλάει πιο ανοιχτά για όσα υπέστη.

«Υπάρχει προκατάληψη για αυτό το θέμα και δυστυχώς στιγματίζεσαι αν έχεις ζήσει κάτι τέτοιο. Οι περισσότεροι σε λυπούνται. Θα ήθελα να βγω να φωνάξω, να μιλήσω για όσα έζησα, αλλά η κοινωνία μας δεν μας επιτρέπει κάτι τέτοιο», αναφέρει.

Η Ε.Μ είναι πλέον πιο δυνατή και δεν φοβάται. Μεγαλώνει τον γιο της αφήνοντας το παρελθόν πίσω της, με τις μνήμες να είναι νωπές ακόμη, στέλνοντας ωστόσο ξεκάθαρο μήνυμα σε όσες έχουν πέσει θύματα βίας, να μην φοβούνται.

Τι πρέπει να κάνει ένα θύμα έμφυλης βίας

Σύμφωνα με την κ. Συρεγγέλα ένα άτομο που έχει υποστεί έμφυλη βία θα πρέπει να ακολουθήσει τα παρακάτω:

Να απομακρυνθεί άμεσα από το βεληνεκές δράσης του δράστη, παίρνοντας μαζί της τα παιδιά, αν υπάρχουν, και έγγραφα (ταυτότητα/ διαβατήριο) και να καλέσει το 100.
Να τηλεφωνήσει σε πρόσωπο της εμπιστοσύνης της αν νιώθει την ανάγκη υποστήριξης/συνοδείας σε νοσοκομείο.
Να προστρέξει άμεσα σε νοσοκομείο για τη φροντίδα τυχόν τραυμάτων (ή μέριμνα για περιπτώσεις κινδύνου μεταδιδόμενων νοσημάτων), από όπου θα πάρει ιατρική γνωμάτευση που θα καταγράφει τα σημάδια/τραύματα και την αιτία τους.
Να προσέλθει σε Αστυνομικό Τμήμα, αν επιθυμεί, να υποβάλει καταγγελία με την αυτόφωρη διαδικασία.
Να καλέσει το «15900» αν έχει ανάγκη στέγασης σε ασφαλές μέρος, ψυχολογικής υποστήριξης και νομικής συμβουλευτικής.

Γυναικοκτονίες: Μία παγκόσμια μάστιγα

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΟΗΕ οι γυναικοκτονίες αποτελούν πλέον μία παγκόσμια μάστιγα καθώς όπως αναφέρει η Υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα, κατά μέσον όρο, 137 γυναίκες ανά τον κόσμο δολοφονούνται καθημερινά από τον σύντροφό τους ή από κάποιον συγγενή τους. Επιπλέον, περισσότερες από τις μισές από τις 87.000 γυναίκες που δολοφονήθηκαν το 2017 φέρεται ότι έπεσαν νεκρές από τα χέρια των πιο στενών τους ανθρώπων. Από αυτές, σχεδόν 30.000 σκοτώθηκαν από τον σύντροφό τους και άλλες 20.000 από έναν συγγενή τους.

Στην έκθεση σημειώνεται ότι περισσότερα από 8 από τα 10 θύματα ανθρωποκτονιών που διαπράχτηκαν από συντρόφους τους ήταν γυναίκες.

Όσον αφορά την Ευρώπη, οι γυναικοκτονίες που καταγράφηκαν ανέρχονται στις 3.000, ενώ ο μεγαλύτερος αριθμός εντοπίζεται στην Ασία (20.000) και στην Αφρική (19.000).

Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, με απόφασή της στις 17 Δεκεμβρίου 1999, ανακήρυξε την 25η Νοεμβρίου ως Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών. Η μέρα αυτή αφιερώνεται σε όλες τις γυναίκες που έχουν υποστεί ή συνεχίζουν να υπόκεινται οποιαδήποτε μορφή βίας (σωματική, ψυχολογική, οικονομική, σεξουαλική, κλπ.), σε όλον τον κόσμο.

Οι πρώτες κινήσεις που πρέπει να κάνει μία γυναίκα που έχει πέσει θύμα βίας

Καμπάνια ενημέρωσης για την κακοποίηση των γυναικών με κεντρικό μήνυμα «η γνώση είναι ασπίδα», διοργανώνει για πέμπτη συνεχόμενη χρονιά η Ελληνική Ιατροδικαστική Εταιρία (ΕΙΕ), με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών.

Από σήμερα (25 Νοεμβρίου) και για μία εβδομάδα, έως τις 2 Δεκεμβρίου, οι συνεργαζόμενες ιατροδικαστικές δομές προσφέρουν ενημέρωση σε όσες γυναίκες αισθάνονται ότι το έχουν ανάγκη. Η συγκεκριμένη δράση προσφέρεται σε όλες τις δομές που συμμετέχουν στην καμπάνια και είναι δωρεάν και στα συνεργαζόμενα ιδιωτικά ιατροδικαστικά ιατρεία. Οι συνεργαζόμενες ιατροδικαστικές δομές είναι αναρτημένες στον ιστότοπο της Ελληνικής Ιατροδικαστής Εταιρίας (https://www.hsfm.gr/).

Ποιες είναι, όμως, οι πρώτες κινήσεις που πρέπει να κάνει μία γυναίκα που έχει πέσει θύμα βίας;

Σε περίπτωση ξυλοδαρμού, η διαδικασία που μπορεί να ακολουθήσει μία γυναίκα είναι είτε να υποβάλει άμεσα μήνυση εναντίον του δράστη είτε να εκμεταλλευτεί το τρίμηνο περιθώριο που έχει δικαίωμα από το νόμο. Στην περίπτωση που υποβάλει άμεσα μήνυση θα λάβει από το κατά τόπους αστυνομικό τμήμα εντολή ιατροδικαστικής εξέτασης και σε αυτή την περίπτωση η εξέταση είναι εντελώς δωρεάν και πραγματοποιείται στην πλησιέστερη δημόσια ιατροδικαστική δομή. Στην περίπτωση που η γυναίκα επιθυμεί να εκμεταλλευτεί το χρονικό περιθώριο του τριμήνου, τότε θα πρέπει να επισκεφθεί ιατροδικαστικό ιατρείο για την πιστοποίηση των τραυμάτων και τη σύνταξη της σχετικής έκθεσης.

Από την ΕΙΕ τονίζεται ότι «ο ιατροδικαστής είναι ο μόνος ειδικός γιατρός που έχει την κατάλληλη εκπαίδευση και εμπειρία για την πιστοποίηση των σωματικών βλαβών. Οποιαδήποτε εξέταση από άλλον ιατρό είναι εύκολο να αμφισβητηθεί κατά τη δικαστική διαδικασία. Επιπλέον, κρίνονται άστοχες ορισμένες ενέργειες, όπως η φωτογράφιση των τραυμάτων, καθώς τέτοιες πράξεις δεν έχουν αποδεικτική επιστημονική αξία».

Σε περίπτωση βιασμού, είναι σημαντικό η γυναίκα να επισκεφθεί έναν ιατροδικαστή το συντομότερο δυνατό. Ειδικά στις περιπτώσεις σεξουαλικής κακοποίησης, ο χρόνος, δυστυχώς, δεν είναι σύμμαχος των θυμάτων. Αν μία γυναίκα προσφύγει άμεσα σε έναν ιατροδικαστή, είναι δυνατό, πέρα από την ορθή πιστοποίηση του βιασμού, να πραγματοποιηθούν και εργαστηριακές εξετάσεις, οι οποίες είναι δυνατόν να ταυτοποιήσουν το δράστη. Είναι σημαντικό οι γυναίκες να γνωρίζουν ότι σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να μην πραγματοποιήσουν λουτρό πριν από την επίσκεψή τους στον ιατροδικαστή, ενώ θα πρέπει να αφαιρέσουν τα ρούχα και τα εσώρουχα που φορούσαν και να τα τοποθετήσουν σε μία καθαρή, κατά προτίμηση, χάρτινη σακούλα.