Μπ. Σλατ: Ο 25χρονος που «εμπνεύστηκε» από τα σκουπίδια στην Ελλάδα και καθαρίζει τους ωκεάνους

Το 2013 ο Μπόγιαν αποφάσισε να εγκαταλείψει το παιδικό του όνειρο, που ήταν να γίνει αεροναυπηγός, και να μην πάει καν στο Πανεπιστήμιο. Αντ’ αυτού ίδρυσε το μη-κερδοσκοπικό Ίδρυμα «The Ocean Cleanup». Σκοπός του Ιδρύματος είναι αυτό ακριβώς που λέει και το όνομά του: Να δημιουργήσει μια μεγάλης κλίμακας λύση με την οποία θα καθάριζε τα πλαστικά σκουπίδια από το υδάτινο οικοσύστημα. Η ιδέα ήταν καλή. Και μάλον δεν ήταν ο μόνος που θα ήθελε να κάνει κάτι τέτοιο. Εξάλλου, ο κόσμος φαίνεται γεμάτος πλέον από «ονειροπόλους» εφήβους. Το ζήτημα είναι εάν κάτι τέτοιο θα ήταν εφικτό. Του πήρε 7 χρόνια για να το μάθει. Όταν, το 2014, δέχτηκε το βραβείο των Ηνωμένων Εθνών «Champion of the Earth», έκανε δύο προβλέψεις: Ότι ο δρόμος μπροστά του δε θα ήταν και πολύ εύκολος και ότι δεν θα τα παρατούσε.

@AP Photo/Peter Dejong

Στις 2 Οκτωβρίου, ο 25χρονος σήμερα Μπόγιαν ανακοίνωσε ότι το σύστημα 001/B, ένα αυτόνομο σύστημα περισυλλογής σκουπιδιών από το νερό, το οποίο ανέπτυξε η «Ocean Cleanup», είχε επιτύχει το στόχο του, να «παγιδεύσει» και να περισυλλέξει πλαστικά σκουπίδια που επέπλεαν στο μεγάλο «σκουπιδότοπο» του Ειρηνικού Ωκεανού. Ο σκουπιδότοπος βρίσκεται ανάμεσα στη Χαβάη και την Καλιφόρνια, εκτείνεται περίπου σε 1.500 τετραγωνικά χιλιόμετρα και αποτελεί τη μεγαλύτερη συγκέντρωση πλαστικών σκουπιδιών στις θάλασσες του πλανήτη. «Ξεκινήσαμε αυτό το ταξίδι πριν από 7 χρόνια και αυτός ο χρόνος ήταν η πρώτη μας πραγματική δοκιμή. Και έχουμε ισχυρές ενδείξεις ότι το όραμά μας μπορεί να γίνει πραγματικότητα και ότι μπορούμε να καθαρίσουμε τους ωκεανούς από τα πλαστικά απόβλητα που συσσωρεύονται σε αυτούς για δεκαετίες», είπε ο Σλατ.

Στους ωκεανούς καταλήγουν 8 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού -κάθε είδους- το χρόνο. (@theoceancleanup.com)

Δεν ήταν τόσο απλό όσο ακούγεται

Ο καθαρισμός των ωκεανών είναι ένα σύνθετο ζήτημα, καθώς πρέπει να γίνει και με έναν τρόπο που να μην βλάψει -ακόμα περισσότερο απ’ ότι ήδη γίνεται- τους κατοίκους τους. Πέντε χρόνια έρευνας, 273 μοντέλα κι έξι πρωτότυπα μετά, ο Μπόγιαν και οι 70 επιστήμονες και μηχανικοί που δουλεύουν μαζί του, έριξαν το System 001 (οι ίδιοι το λένε «Wilson»), το οποίο έχει σχήμα U και λειτουργεί με ηλιακή ενέργεια, έξω από τις ακτές του Σαν Φρανσίσκο. Αυτό έγινε πέρυσι τον Οκτώβριο.

Ο «Wilson» καθαρίζει τον Κόλπο του Σαν Φρανσίσκο (@theoceancleanup.com)

Το System 001 είναι στην ουσία ένας πλωτήρας, με ένα τεράστιο δίχτυ από κάτω, το οποίο μαζεύει τα σκουπίδια και τα διοχετεύει σε ένα χώρο αποθήκευσης. Την απαραίτητη άνωση εξασφάλιζε ένας τεράστιος μακρύς φελλός. Αρχικά, παρότι ο «Wilson» μάζευε εύκολα τα σκουπίδια, δυσκολευόταν να τα κρατήσει, κυρίως λόγω της διαφοράς ταχύτητας ανάμεσα στο σύστημα και τα ίδια τα σκουπίδια. Ένα χρόνο αργότερα, το έλυσαν, με μια «άγκυρα», που μοιάζει με αλεξίπτωτο. Εκεί αντιμετώπισαν ένα δεύτερο πρόβλημα. Η «άγκυρα» έλυνε το ζήτημα της διαφοράς της ταχύτητας ανάμεσα στα σκουπίδια και το ίδιο το νερό, αλλά έκανε μεγάλο μέρος των σκουπιδιών να φεύγει πάνω από το φράγμα του φελλού. Αύξησαν το ύψος του φράγματος…

(@theoceancleanup.com)

Το System 001/B, καθελκύστηκε έξω από το Βανκούβερ του Καναδά τον περασμένο Ιούνιο και κατάφερε να μαζέψει μια τεράστια ποσότητα σκουπιδιών, από μεγάλα δίχτυα ως μικροσκοπικά κομμάτια πλαστικού, σχεδόν αόρατα στο γυμνό μάτι.

Η απάντηση στην κριτική

Η κριτική που δέχτηκε και δέχεται ο Σλατ είναι παρόμοια με αυτή που δέχεται η Γκρέτα Τούνμπεργκ: «Αποσπά την προσοχή από την πραγματική λύση, τη μείωση της χρήσης του πλαστικού. Επίσης δεν θα λειτουργήσει ποτέ».

Ο ίδιος ο Σλατ λέει ότι ναι, οι άνθρωποι πρέπει να χρησιμοποιούν λιγότερο πλαστικό, αυτό είναι κρίσιμο, αλλά πρέπει να ασχοληθούμε και με το πλαστικό που είναι ήδη στους ωκεανούς και δηλητηριάζει τα ψάρια. «Αν δεχτείς αυτή τη λογική (των επικριτών του), θα πρέπει να σταματήσουμε και να καθαρίζουμε τους δρόμους, επειδή όταν το κάνουμε είναι σαν να ενθαρρύνουμε τους ανθρώπους να τους βρωμίζουν», λέει. «Αντιθέτως, αν βλέπεις κάποιον να εργάζεται σκληρά για να καθαρίσει, αυτό πρέπει να σου δώσει το μήνυμα ότι πρέπει να σταματήσεις να μολύνεις».

Κάθε χρόνο τουλάχιστον οκτώ εκατομμύρια τόνοι πλαστικού καταλήγουν στις θάλασσες, σαν να αδειάζεις ένα φορτηγό με πλαστικό στο νερό κάθε λεπτό. Το 2017, τα Ηνωμένα Έθνη ξεκίνησαν την εκστρατεία «Clean Seas» για να παρακινήσουν τις κυβερνήσεις, τις επιχειρήσεις και τους ανθρώπους να κάνουν κάτι.

Η φωτογραφία είναι από μια παραλία στις ειδυλλιακές κατά τα άλλα Ονδούρες. (@theoceancleanup.com)

Ένα διαφορετικό όραμα για το μέλλον

Ο Σλατ πιστεύει ότι ο ρόλος της τεχνολογίας είναι κρίσιμος στη δημιουργία του μελλοντικού κόσμου, αλλά ενώ στο παρελθόν εστιάζαμε στο ανθρώπινο ευ ζην, τώρα η τεχνολογία πρέπει να χρησιμοποιηθεί για να σωθεί ο πλανήτης. «Αντί να γίνουμε όλοι βίγκαν, η λύση είναι στο τεχνητό κρέας. Αντί να σταματήσουμε να πετάμε, η λύση είναι αεροσκάφη με μηδενική εκπομπή ρύπων, αντί να καταργήσουμε τα αυτοκίνητα, η λύση είναι τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα», λέει. «Βλέπουμε μια νεότερη γενιά που το καταλαβαίνει αυτό και θέλει ένα τέτοιο μέλλον, αλλά το ερώτημα παραμένει: Το καταλάβαμε εγκαίρως; Υπάρχει χρόνος ή η ζημιά είναι ανήκεστος;»

Καλή ερώτηση.

(@theoceancleanup.com)

Ένα πολύ φιλόδοξο σχέδιο. Γιατί όχι;

«Αυτή τη στιγμή έχουμε ένα αυτόνομο σύστημα στο μεγάλο σκουπιδότοπο του Ειρηνικού Ωκεανού, το οποίο χρησιμοποιεί τις φυσικές δυνάμεις του ωκεανού για να πιάσει και να κρατήσει τα σκουπίδια. Έχουμε πλέον μεγάλη αυτοπεποίθηση και εμπιστοσύνη στο σύστημα και μπορούμε να συνεχίσουμε με το πρότζεκτ μας», είπε ο Σλατ.

Ο ίδιος και η ομάδα του σκοπεύουν να συνεχίσουν να βελτιώνουν το σύστημα και να κατασκευάζουν κι άλλες μονάδες, τις οποίες θα τοποθετήσουν σε όλες τις θάλασσες. Ελπίζουν να κάνουν το σύστημα ακόμα πιο αυτόνομο, ώστε να μπορεί να κρατήσει τα σκουπίδια για τουλάχιστον ένα χρόνο πριν χρειαστεί να μεταφερθούν στη στεριά.

Ο Σλατ ονειρεύεται να καθαρίσει το 50 τοις εκατό των σκουπιδιών από τον Ειρηνικό στα επόμενα 5 χρόνια και μέχρι το 2040 να έχει καθαρίσει το 90 τοις εκατό των πλαστικών σκουπιδιών απ’ όλους τους ωκεανούς της Γης!

Το πλαστικό που απομακρύνεται, θα μεταφέρεται στη στεριά και θα χρησιμοποιείται, ανακυκλωμένο, για την παραγωγή προϊόντων.

«Νομίζω ότι σε λίγα χρόνια, όταν θα έχουμε εκεί έξω έναν ολόκληρο στόλο, θα είναι δυνατό να καλύπτουμε τα έξοδα της επιχείρησης, με το πλαστικό που μαζεύουμε», λέει ο Σλατ.

Ονειροπόλος; Ίσως.

Ίσως και όχι τόσο.