Τα γκράφιτι της κρίσης: Γιατί οι τοίχοι της Αθήνας γέμισαν ακατάληπτες μουτζούρες;

Τα τελευταία χρόνια, τα παράνομα γκράφιτι αφήνουν το -συχνά ανεξίτηλο- σημάδι τους στα δημόσια και ιδιωτικά κτίρια της ελληνικής πρωτεύουσας, στις πινακίδες των δρόμων και στις στάσεις των λεωφορείων, ενώ τα δημόσια έργα τέχνης και ακόμη και τα αρχαία μνημεία δεν εξαιρούνται της ίδιας τύχης. To φωτογραφικό ρεπορτάζ του Associated Press είναι αποκαλυπτικό...

Κάποια σημεία της κεντρικής Αθήνας είναι τόσο ταλαιπωρημένα από τα γκράφιτι -τα οποία είναι ως επί το πλείστον ακατάληπτα σχέδια, φτιαγμένα με φαρδιές, ασυνάρτητες πινελιές- ώστε μόνο ελάχιστες προσόψεις παραμένουν άθικτες και οι ιδιοκτήτες των ακινήτων σταματάνε κάποια στιγμή να τα βάφουν, ή να τα καθαρίζουν.

Οι δημοτικές αρχές έχουν επανειλημμένα δηλώσει την αποφασιστικότητά τους να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα, με φτωχά αποτελέσματα μέχρι στιγμής. Οι νόμοι κατά του βανδαλισμού σπανίως εφαρμόζονται και η σύλληψη των δραστών δεν είναι ακριβώς στις πρώτες προτεραιότητες της αστυνομίας.

Τα πανταχού παρόντα, αλλά αινιγματικά αυτά σκαριφήματα είναι μια αρκετά πρόσφατη τάση σε μια πόλη με παλιά παράδοση στο γκράφιτι. Η Αθήνα ήταν πάντα γεμάτη από εικόνες στους τοιχους, ή από συνθήματα: Ποδοσφαιρικές, πολιτικές και ερωτικές εμμονές και φαντασιώσεις έβρισκαν πάντα έναν φιλόξενο τοίχο για να εκφραστουν. Οι παθιασμένες αυτές εκδηλώσεις του -ανώνυμου συνήθως- καλλιτέχνη, ήταν βραχύβιες και δεν επιβίωναν πάνω από μερικούς μήνες πριν σβηστούν διά παντός. Ένα ατελείωτο και συνεκδοχικό “Σούλα σ' αγαπώ”, που έβλεπαν κάμποσοι άνθρωποι πριν χαθεί κάτω από φρέσκια μπογιά, εκτός ίσως από την ίδια τη Σούλα...

Η νέα αυτή μαζική τάση των χωρίς νόημα γκράφιτι ήλθε μαζί με την οικονομική κρίση στην Ελλάδα, το διάστημα 2010-2018, η οποία οδήγησε σε λουκέτο πάρα πολλά καταστήματα στο κέντρο της πόλης και δημιούργησε στρέμματα άδειων τοίχων, καμβάδες χωρίς κανέναν ιδιοκτήτη, έτοιμους να βανδαλιστούν χωρίς κανείς να δίνει σημασία.

Την ίδια ώρα που η Αθήνα έχει αποκτήσει πολλές εντυπωσιακές τοιχογραφίες, πραγματικά έργα Τέχνης, από καλλιτέχνες που πληρώθηκαν από δημόσιους φορείς ή ιδιοκτήτες ακινήτων, τα περισσότερα από τα νέα γκράφιτι είναι ανεπιθύμητα, στερούνται νοήματος και συνθέτουν μια γενική κακοφωνία -ένα συνονθύλευμα πολλών ατομικών “κοιτάξτε με”, σημάδια απελπισίας, βαρεμάρας, ή θυμού που ξεσπά πάνω σε έναν τοίχο.

Σημάδια που αντί να καθαριστούν, παραμένουν εκεί έως ότου καλυφθούν από ένα φρέσκο σπρέι...