Μόλι Καλίστε: Στις ΗΠΑ όλοι είμαστε μετανάστες - Το πρόβλημα μας είναι ο «λευκός εθνικισμός»

Η Μόλι Κάλιστε βρέθηκε πρόσφατα στην Ελλάδα για να παρουσιάσει το τελευταίο της ντοκιμαντέρ με τίτλο: “Humanity last. Refugees still hope”, στο πλαίσιο του 6ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Ιεράπετρας (όπου και βραβεύτηκε με το 2ο βραβείο καλύτερου ξένου ντοκιμαντέρ), ένα ντοκιμαντέρ που γυρίστηκε στο Καλαί σε εποχές που η προσφυγική κρίση ήταν στο απόγειο της και το Καλαί, το μεγαλύτερο hot spot της Ευρώπης. Την συναντήσαμε στην Ιεράπετρα και μίλησε μαζί μας για αυτά που είδε και κατέγραψε για την προσφυγική κρίση, κάνοντας έναν παραλληλισμό με αυτό που συμβαίνει στις ΗΠΑ με το μεταναστευτικό επί προεδρίας Τραμπ.

Τι ήταν αυτό που σε κινητοποίησε να έρθεις στην Ευρώπη από τις ΗΠΑ για να κάνεις μια ταινία για τους πρόσφυγες;

Οι εικόνες που έβλεπα αρχικά στα ελληνικά νησιά με τις εκατοντάδες πρόσφυγες να συγκεντρώνονται και τις παραλίες γεμάτες παρατημένα σωσίβια. Και τους Έλληνες να υποδέχονται τους πρόσφυγες με κουβέρτες και και νερό και ζεστό τσάι κτλ. Αυτή για μένα ήταν μια εικόνα που δεν μπορούσα να ξεχάσω και ταυτόχρονα ήμουν πολύ επηρεασμένη από τον τρόπο που οι μετανάστες γίνονται δεκτοί στις ΗΠΑ.

Οι περισσότεροι πρόσφυγες που είδα στο Καλαί ήταν από τη Μέση Ανατολή και την Αφρική και ήταν εντελώς ανεπιθύμητοι εκεί.

Είδα τον εαυτό μου στο πρόσωπο όλων αυτών των ανθρώπων και αποφάσισα να κάνω μια ταινία για γι αυτούς. Ξεκίνησα πριν τρεισήμισι χρόνια να κάνω την ταινία σε μια χρονική στιγμή που στη ζούγκλα του Καλέ υπήρχαν 12.000 άνθρωποι, με επίσημα στοιχεία αν και σύμφωνα με τις ΜΚΟ το νούμερο είχε φτάσει κάποια στιγμή μέχρι και τις 22.000.

Όταν άρχισα τα γυρίσματα πολύ λίγοι ήθελαν να μιλήσουν στην κάμερα γιατί ήταν τρομοκρατημένοι. Είχαν προηγηθεί απόπειρες να τους διώξουν και είχαν υποστεί κυνηγητό με χημικά κτλ και μας έδειχναν συνεχώς τα σημάδια στο σώματα τους από τη βία που είχαν υποστεί από την αστυνομία.

Αυτό που έβλεπα και με κινητοποίησε ακόμη περισσότερο ήταν ότι η Ελλάδα δέχθηκε την μεγαλύτερη πίεση σε μια περίοδο που ήταν σχεδόν χρεοκοπημένη και παρόλα αυτά έκανε ότι μπορούσε να να βοηθήσει τους πρόσφυγες. Τι έγινε με τις περισσότερες άλλες χώρες της Ευρώπης που δεν ήταν στην οικονομική κατάσταση της Ελλάδας; Σας άφησαν να παλεύετε σχεδόν μόνοι σας.

Ένα από τα επιχειρήματα του Βrexit είναι και ότι η Βρετανία δεν θέλει να δεχθεί πρόσφυγες. Δεν ξέρω αν το γνωρίζετε αλλά τα βρετανικά σύνορα είναι στο Καλαί, με την έννοια ότι ο έλεγχος διαβατηρίων για το ποιος μπαίνει και ποιος βγαίνει από τη Βρετανία γίνεται στο Καλαί. Και οι Βρετανοί πληρώνουν τους Γάλλους για να κρατούν εκεί τα σύνορα. Γνωρίζουμε ότι σχεδόν δύο εκατομμύρια άνθρωποι θα ήθελαν αν πάνε στη Βρετανία και δεν τους δέχονται. Που καταλήγουν αυτοί οι άνθρωποι, όσοι τουλάχιστον δεν απελαύνονται; Καταλήγουν στην Ελλάδα, στη Γερμανία, στην Πορτογαλία, στην Ιταλία και αλλού.

Τι εικόνα είχατε στην Αμερική για τον τρόπο που η Ελλάδα αντιμετώπιζε το προσφυγικό

Νομίζω ότι κάνατε το καλύτερο που μπορούσατε, εκτός από το πολύ αρχικό στάδιο. Η χώρα βρέθηκε σε οριακό στάδιο και χωρίς πόρους λόγω της κρίσης,, αλλά σταδιακά μπόρεσε να ανταπεξέλθει.

Πως θα μπορούσες να συνοψίσεις σε μια φράση αυτό που είδες στην Ευρώπη με την προσφυγική κρίση;

Με μια προτροπή προς τον κόσμο: Αναλάβετε δράση, μην μένετε απαθείς από αυτό που βλέπετε. Ένας άνθρωπος μόνος του δεν μπορεί να κάνει πολλά αλλά πολλοί άνθρωποι μαζί μπορούν,

Ακούμε πολλά και βλέπουμε σκληρές εικόνες στις οθόνες μας για την προσπάθεια μεταναστών να έρθουν στις ΗΠΑ. Δώσε μας την γενική εικόνα.

Το προσφυγικό-μεταναστευτικό στις ΗΠΑ δεν είναι κάτι που άρχισε τώρα απλά τώρα έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις λόγω του μεγάλου αριθμού των ανθρώπων που φτάνουν στα σύνορα. Όταν πριν από επτά χρόνια ξεκίνησε κάτι παρόμοιο με αυτό που συνέβη στην Ευρώπη, ο τότε πρόεδρος Ομπάμα στις ΗΠΑ δεσμεύτηκε να δεχθεί η χώρα 110.000 πρόσφυγες. Δεν είμαι σίγουρη αν έφτασε αυτόν τον αριθμό η κυβέρνηση Ομπάμα άλλα όταν ήρθε ο Τραμπ στην εξουσία κατέβασε αυτό το νούμερο στις 10.000 και πέρυσι δέχθηκε πολύ λιγότερους.
Η διαδικασία για την χορήγηση ασύλου στις ΗΠΑ είναι πάρα πολύ δύσκολη και χρονοβόρα και πολύς κόσμος τα παρατά.

Υπάρχει επίσης μια διαφορά. Οι περισσότεροι άνθρωποι που φτάνουν στην Ευρώπη έρχονται από εμπόλεμες περιοχές. Στις ΗΠΑ θα μπορούσαμε να πούμε ότι η συντριπτική πλειοψηφία είναι οικονομικοί μετανάστες.

Ναι αλλά μετά άρχισε να έρχεται και μεγάλος αριθμός ανθρώπων από τη Βενεζουέλα για παράδειγμα όπου οι συνθήκες είναι ιδιαίτερες. Μπορεί να μην είναι πρόσφυγες με την ακριβή έννοια του όρου όμως φεύγουν γιατί λιμοκτονούν και βρίσκονται σε επίπεδο φτώχειας από το οποίο δεν μπορείς να ξεφύγεις. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι έχουν το νομικά κατοχυρωμένο δικαίωμα να ζητήσουν άσυλο, αλλά όλοι έχουμε δει πως τους μεταχειρίζονται στα σύνορα. Ο Τραμπ υποσχέθηκε να χτίσει ένα τείχος στα σύνορα με το Μεξικό με χρήματα του Μεξικού κάτι που δεν έγινε. Έτσι ζήτησε από το κογκρέσο τα χρήματα το οποίο του έδωσε τελικά λιγότερα από όσα ζητούσε στην αρχή, για να χτίσει το τείχος και έχει ήδη αρχίσει την κατασκευή. Στις ΗΠΑ η μεταναστευτική κρίση, έχει μετατραπεί σε προσφυγική κρίση.

Και ποια είναι η αντίδραση των Αμερικανών πολιτών σε αυτή την πολιτική;

Θα πρέπει να καταλάβετε το εξής; Εγώ είμαι παιδί μεταναστών και θα βρείτε ελάχιστους στις ΗΠΑ που δεν είναι παιδιά μεταναστών. Με μία έννοια όλοι μας συνδεόμαστε με τους μετανάστες και τους πρόσφυγες και έχουμε πάρα πολλές κοινές ιστορίες να διηγηθούμε για το πως επιβιώσαμε για παράδειγμα από τους Ναζί ή από την εποχή των φυλετικών διακρίσεων, ή από πολέμους και καταστροφές στην Αφρική, ή άλλες γενοκτονίες.
Συνδεόμαστε λοιπόν με τους πρόσφυγές και το πρόβλημα που στην αρχή ήταν διαχειρίσιμο σήμερα είναι ανεξέλεγκτο και πρέπει να μιλάμε γι αυτό. Πως μπορούμε λοιπόν σήμερα διαλέγουμε με ποιους είμαστε; Ποιοι είναι πρόσφυγες και ποιοι μετανάστες.
Οι ΗΠΑ είναι μια χώρα που χτίστηκε από μετανάστες.

Πιστεύεις ότι η άνοδος της ακροδεξιάς σχετίζεται ίσως με το προσφυγικό και ίσως με τον τρόπο της διαχείρισής του από την πολιτική εξουσία;

Στις ΗΠΑ υπάρχει αυτό που αποκαλούμε “λευκός εθνικισμός”. Υπάρχει δηλαδή ο φόβος ότι αν επιτρέψεις την είσοδο σε πολλούς από αυτούς τους ανθρώπους θα αλλοιωθεί αυτό που αποκαλείται “Λευκή Αμερική”. Ότι θα υπάρξει μια νέα φυλή και η Αμερική δεν θα είναι πια μια χώρα για τους Αμερικανούς και θα είναι για τους Μεξικανούς ας πούμε ή για όποια άλλη εθνότητα.
Υπάρχει ο φόβος δηλαδή ότι θα έρθει “ο άλλος” θα πάρει τη χώρα και θα την αλλάξει. Θυμάμαι την περίοδο της διακυβέρνησης Ομπάμα τους λευκούς εθνικιστές να μοιράζουν φυλλάδια και να λένε ότι ο Ομπάμα θα κάνει δραματικές αλλαγές. Οι ίδιος πίστευαν ακράδαντα ότι ήταν μουσουλμάνος και ότι δεν ήταν Αμερικανός. Πίστευαν ακράδαντα ότι ο Ομπάμα είχε στόχο να μετατρέψει τις ΗΠΑ σε μουσουλμανική χώρα. Τα πράγματα έχουν αλλάξει βέβαια δεν είναι πια ο Ομπάμα στην εξουσία αλλά ο Τραμπ και τώρα οι ίδιος άνθρωποι φοβούνται ή τουλάχιστον έτσι λένε ότι θα γίνουν μειοψηφία αν δεχθούμε και άλλους πρόσφυγες.
Αυτό που μου λένε είναι “Σώσε την Αμερική, για τους Αμερικανούς”.
Το ερώτημα είναι: Ποιοι είναι οι Αμερικανοί;