Κατάρ: Σκάνδάλα, εμπάργκο, πολιτική και ποδόσφαιρο στο εφτάψυχο κρατίδιο του Περσικού Κόλπου

Η ζωή στη Ντόχα, την πρωτεύουσα του Κατάρ δείχνει να μην έχει αλλάξει καθόλου -όχι προς το χειρότερο τουλάχιστον- από τη στιγμή που, δύο χρόνια νωρίτερα, οι γείτονές του αποφάσισαν να κηρύξουν εμπάργκο στο μικροσκοπικό κρατίδιο.

Τα συνεργεία εργάζονται 24 ώρες το 24ωρο προκειμένου να ολοκληρώσουν την κατασκευή των οκτώ σταδίων που θα φιλοξενήσουν το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2022. Οι επισκέπτες εξακολουθούν να συρρέουν για να θαυμάσουν τα αρχιτεκτονικά διαμάντια της πόλης, πολλά δημιουργήματα των κορυφαίων αρχιτεκτόνων του κόσμου. Και η φουτουριστική κτηριογραμμή της πόλης ρίχνει το φως της στον Περσικό Κόλπο, προβάλλοντας μια εικόνα ευημερίας και σταθερότητας σε μια περιοχή που οι εντάσεις δεν σταματούν ποτέ.

AP Photo/Kamran Jebreili

Τα εμπορικά κέντρα της Ντόχα σφύζουν από ζωή και οι παραλίες είναι γεμάτες από οικογένειες που απολαμβάνουν τη θάλασσα. Πριν από λίγες μέρες το Κατάρ εγκαινίασε το στάδιο Al Janoub, το πρώτο που χτίστηκε εκ θεμελίων για το Παγκόσμιο Κύπελλο. Το στάδιο σχεδιάστηκε από την εταιρεία που ίδρυσε η Ζάχα Χαντίντ και το σχήμα του θυμίζει τις παραδοσιακές ψαρόβαρκες του Περσικού. Φυσικά η οροφή του σταδίου είναι ανοιγόμενη και υπάρχει σύστημα ψύξης-θέρμανσης (από το οποίο μάλλον μόνο η ψύξη θα χρησιμοποιηθεί), ώστε να μπορεί να χρησιμοποιείται 12 μήνες το χρόνο.

AP Photo/Kamran Jebreili

Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2022, παρόλα αυτά, θα προσαρμοστεί στα κλιματικά δεδομένα του Κατάρ, με ότι σημαίνει αυτό. Θα μεταφερθεί από τη συνηθισμένη περίοδό του (Ιούνιο/Ιούλιο) στις 21 Νοεμβρίου με 18 Δεκεμβρίου και θα περιοριστεί σε διάρκεια στις 28 μέρες, επειδή ακριβώς θα κόψει στη μέση τα ευρωπαϊκά Πρωταθλήματα.

Εάν γίνει τελικά στο Κατάρ

Που πιθανότατα θα γίνει, καθώς το κρατίδιο δείχνει να αντέχει και στις πιέσεις των σκανδάλων για την ανάθεση της διοργάνωσης. Αυτός που κανείς δεν ξέρει αν θ’ αντέξει είναι ο Μισέλ Πλατινί, ο οποίος συνελήφθη πριν λίγα 24ωρα, αλλά τελικά αφέθηκε ελεύθερος, με την υπόθεση να είναι ανοιχτή.

Ποια είναι, όμως, ακριβώς η υπόθεση;

Η υπόθεση είναι ότι το Κατάρ πιθανολογείται να ψιλο-δωροδόκησε για να πάρει το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου του 2022.

Σύμφωνα με τη γαλλική εφημερίδα Le Monde οι έρευνες επικεντρώνονται γύρω από ένα γεύμα το οποίο έλαβε χώρα μόλις εννέα μέρες πριν την ψηφοφορία. Ο Πλατινί είχε προσκληθεί από τον τότε Πρόεδρο Νικολά Σαρκοζί στο μέγαρο των Ιλισίων, όπου βρισκόταν -προς υποτιθέμενη έκπληξη του Πλατινί- και ο Ταμίμ Αλ Θανί, γιος του τότε Εμίρη του Κατάρ, νυν Εμίρης ο ίδιος, αλλά και ο πρωθυπουργός της χώρας, ο σεΐχης Χαμάντ μπιν Τζασίμ. Ο Πλατινί είπε ότι του ήταν ξεκάθαρο πως ο Σαρκοζί ήθελε δύο πράγματα:

Να αγοράσει το Κατάρ την αγαπημένη του ομάδα, την Παρί Σεν Ζερμέν, και να ψηφίσει ο Πλατινί για να πάρει το κρατίδιο το Παγκόσμιο Κύπελλο.

AP Photo/Kamran Jebreili

Ο Πλατινί είπε, βέβαια, ότι είχε αποφασίσει και πριν το γεύμα να ψηφίσει υπέρ του Κατάρ, αφού είχε απορρίψει την αρχική του επιλογή που ήταν οι ΗΠΑ. Ο Σαρκοζί, από την πλευρά του, αρνήθηκε ότι προσπάθησε να επηρεάσει τον Πλατινί να ψηφίσει υπέρ του Κατάρ, προσθέτοντας ότι έτσι κι αλλιώς δεν είχε τη δύναμη να το κάνει.

Πώς τα φέρνει, όμως, η ζωή…

Κατά μια διαβολική σύμπτωση, έξι μήνες μετά την ψηφοφορία και την ανάθεση των Αγώνων στο Κατάρ, ένα από τα πιο πλούσια funds του κρατιδίου, το Qatar Sports Investments, πήρε πράγματι την Παρί Σεν Ζερμέν, η οποία πνιγόταν στα χρέη. Το QSI έβαλε τεράστια ποσά στην ομάδα, αγόρασε τον Νεϊμάρ και τον Κίλιαν Μπαπέ, κέρδισε έξι τίτλους τα τελευταία επτά χρόνια και συμμετέχει σταθερά στο Τσάμπιονς Λιγκ.

Το τηλεοπτικό δίκτυο beIN του Κατάρ αγόρασε επίσης αμέσως τα δικαιώματα για τη γαλλική Λίγκα και από τότε συνεχίζει να πληρώνει, αγόγγυστα, ασύλληπτα ποσά για το γαλλικό ποδόσφαιρο. Σε μια ακόμα τεράστια σύμπτωση, ο Πρόεδρος του δικτύου, Νάσερ αλ-Κελαίφι, είναι και Πρόεδρος του QSI και φυσικά και της Παρί Σεν Ζερμέν.

Για να κλείσει αυτή η αλυσίδα τέλειων συμπτώσεων, το Κατάρ αγόρασε από τη Γαλλία και 150 Airbus για το στόλο της Qatar Airways.

Ναι, και;

Και τίποτα. Οι συμπτώσεις είναι μέρος της ζωής και τα λεφτά πολλά. Η FIFA θέλει σαν τρελή να πάρει το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα από το Κατάρ, αλλά αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο να συμβεί. Πρώτα απ’ όλα είναι κάτι που δεν έχει συμβεί ποτέ ξανά. Δεύτερον μπορεί να γίνονται έρευνες και να υπάρχουν υπόνοιες και ενδείξεις, αλλά λείπει το βασικό: Αποδείξεις.

Βέβαια, ακόμα κι αν συμβεί αυτό, θα πρέπει να βρεθεί μια χώρα που να μπορεί να φιλοξενήσει εκατομμύρια επισκέπτες, αλλά και να έχει την γηπεδική υποδομή έτοιμη. Αυτή είναι η Αγγλία, η οποία έχει εξαιρετικά στάδια στο Λονδίνο και όχι μόνο, που δεν χρειάζονται καν ανακαίνιση. Ενδιαφέρον έχουν δείξει και οι ΗΠΑ, που έχουν αναλάβει όμως (μαζί με Μεξικό-Καναδά) τη διοργάνωση του 2026.

Το ενδεχόμενο, όμως, με ρεαλιστικούς όρους, είναι εξαιρετικά απίθανο και επίσης στην πραγματικότητα κανείς δεν θέλει να θυμώσει το Κατάρ για πολλούς και διάφορους λόγους. Με βασικότερο των οποίων ότι είναι πάρα πολύ πλούσιο.

AP Photo/Kamran Jebreili

Γι αυτό και δεν έχει ανοίξει μύτη παρά τις άπειρες καταγγελίες για απάνθρωπες εργασιακές συνθήκες κατά την κατασκευή των γηπέδων, που προκάλεσαν ακόμη και θανάτους εργατών.

Οι εργάτες προέρχονται επί το πλείστον από τη νοτιοανατολική Ασία και τα εργασιακά τους δικαιώματα είναι σχεδόν ανύπαρκτα, όπως και οι συνθήκες ασφαλείας στα εργοτάξια. Οι εργάτες δουλεύουν κάτω από το περίφημο σύστημα Kafala, που ισχύει σε όλες τις αραβικές χώρες και ουσιαστικά είναι μια σύγχρονη μορφή δουλεμπορίας: Οι εργάτες δουλεύουν όχι για τον εαυτό τους, αλλά για κάποιο ντόπιο αφεντικό, που κρατάει στα χέρια του ακόμα και τις άδειες παραμονής τους.

Το Κατάρ έκανε κάποιες μεταρρυθμίσεις στον εργατικό νόμο πρόσφατα, αλλά επί της ουσίας τα πράγματα παραμένουν μεσαιωνικά στις συνθήκες εργασίας.

Από την άλλη, είναι γεγονός ότι για τα αραβικά δεδομένα, το Κατάρ είναι μια μάλλον φιλελεύθερη χώρα, κάτι που αποδεικνύεται και από τον τεράστιο αριθμό ξένων που ζουν εκεί. «Εδώ βρίσκουν μεγάλες ευκαιρίες, αλλά και ιδιαίτερα πολιτισμένες συνθήκες ζωής», έχει πει γι’ αυτό ο αλ Θανί.

AP Photo/Kamran Jebreili

Το εμπάργκο που έγινε ευκαιρία

Και μετά είναι και το εμπάργκο. Μιλώντας για «κακούς» γείτονες, η Σαουδική Αραβία, η Αίγυπτος, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μπαχρέιν έχουν επιβάλει εμπάργκο, εδώ και δύο χρόνια στο Κατάρ, «πνίγοντάς» το στην ουσία, στερώντας του κάθε από ξηράς δίοδο και δημιουργώντας συνθήκες που θα είχαν καταστρέψει κάθε άλλη χώρα. Όχι το Κατάρ, όμως, που φαίνεται αντιθέτως, να ενδυναμώνει την οικονομία του προκειμένου να ανταπεξέλθει.

Οι άλλες χώρες κατηγορούν το Κατάρ ότι υποθάλπει εξτρεμιστικές ισλαμικές ομάδες. Επίσης είναι καχύποπτες για τις στενές σχέσεις του κρατιδίου με το Ιράν, με το οποίο μοιράζεται μια τεράστια περιοχή εξόρυξης πετρελαίου στη θάλασσα. Το Κατάρ, όμως, ταυτόχρονα φιλοξενεί και τη μεγαλύτερη Αμερικανική στρατιωτική βάση στην ευρύτερη περιοχή και εννοείται ότι αρνείται όλες τις κατηγορίες.

AP Photo/Kamran Jebreili

Το εμπάργκο οδήγησε στο κλείσιμο του μοναδικού χερσαίου συνόρου της χώρας, αυτού με τη Σαουδική Αραβία, αλλά για το κρατίδιο ήταν σαν να μην συνέβη ποτέ. Το Κατάρ είναι μια από τις πλουσιότερες χώρες στον πλανήτη, λόγω των ατελείωτων αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου πάνω στα οποία κάθεται κι έπειτα -εκτός από εχθρούς- έχει και ισχυρούς φίλους στην περιοχή με πρώτη και καλύτερη -καμία έκπληξη εδώ- την Τουρκία.

Το Κατάρ βρήκε χίλιους και έναν τρόπους να παρακάμψει το εμπάργκο. Για παράδειγμα, μόλις η Σαουδική Αραβία τού έκοψε το γάλα, το κρατίδιο έκανε εισαγωγή αγελάδων, οι οποίες παράγουν όλο το γάλα που χρειάζεται και ακόμα περισσότερο.

Πριν από λίγο καιρό, η μεγαλύτερη γαλακτοβιομηχανία της χώρας, η Baladna, έκανε τις πρώτες εξαγωγές γάλακτος…