Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων: Ο εθελοντισμός είναι μια επιστροφή στην κανονικότητα

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι άνθρωποι μπορεί να πάρουν ημερομηνία για τη συνέντευξή τους ακόμη και μετά από ενάμιση χρόνο.

Στη Σάμο, εκτός του Κέντρου Υποδοχής και Ταυτοποίησης, λειτουργούν κάποιες ΜΚΟ αρωγής προσφύγων που παρέχουν από είδη πρώτης ανάγκης, μαθήματα, δραστηριότητες για τον ελεύθερο χρόνο αλλά και το μοναδικό πλυντήριο για τους 3.000 πρόσφυγες που ζουν εντός και εκτός του Κέντρου Υποδοχής καθώς το πλυντήριο του κέντρου δεν λειτουργεί εδώ και αρκετούς μήνες. Μπορεί να φανταστεί κανείς; Ένα κέντρο με 3.000 άτομα μόνιμα εγκατεστημένα που δεν έχουν να πλύνουν τα ρούχα τους.

Για κάποιους πρόσφυγες η εθελοντική εργασία στην υπηρεσία άλλων προσφύγων είναι μια διέξοδος, για την κοινωνικοποίηση τους και την επαφή τους με την κοινότητα. Ο Χαντίτζα από το Αφγανιστάν και o Πέντρομ από το Ιράν βρίσκονται αρκετούς μήνες στο νησί και καθημερινά δουλεύουν εθελοντικά σε δυο ΜΚΟ βοηθώντας πρόσφυγες. Για τη Χαντίτζα η εργασία εκτός σπιτιού, έστω και εθελοντικά, είναι κάτι πρωτόγνωρο, αν και θα προτιμούσε να βρει μια κανονική δουλειά ώστε να ενσωματωθεί ταχύτερα στην ελληνική κοινωνία.

«Νιώθω πολύ ωραία γιατί σαν πρόσφυγας και εγώ τους καταλαβαίνω» θα μας πει. «Όταν κάποιος άλλος βοηθά εμένα χαίρομαι και έτσι μπορώ να καταλάβω την ικανοποίησή αυτών των ανθρώπων. Θέλω να δουλέψω. Στο Αφγανιστάν δεν επιτρέπουν στις γυναίκες να δουλεύουν. Όταν ήρθαμε εδώ ο σύζυγός μου με βοήθησε να πάω σε αυτές τις ΜΚΟ και να δουλέψω εθελοντικά και νιώθω πολύ καλά γι αυτό. Έψαξα παντού πήγα σε πολλά μέρη ζητώντας μια δουλειά αλλά αυτό που μου έλεγαν ήταν: Εδώ δεν έχουν δουλειά οι Έλληνες πώς να βρεις δουλειά εσύ που είσαι πρόσφυγας. Έφτασα εδώ πριν εννέα μήνες, τον Οκτώβριο του 2018, και η μεγάλη μου συνέντευξη για το άσυλο έχει προγραμματιστεί τις 28 Δεκεμβρίου του 2020.»

Η Χαντίτζα Σιρτζάνι από το Αφγανιστάν δουλεύει εθελοντικά βοηθώντας άλλους πρόσφυγες

«Βρίσκομαι στη Σάμο 11 μήνες» θα μας πει ο Πέντρομ από το Ιράν. «Δουλεύω εδώ στο Alpha Center βοηθώντας τους πρόσφυγες. Εδώ τους προσφέρουμε ένα χώρο ανάπαυλας, τους κάνουμε μαθήματα γλωσσών και τους βοηθάμε με διαφόρους τρόπους.

Για παράδειγμα τους δίνουμε ρούχα όπως και άλλες οργανώσεις, διαθέτουμε ένα χώρο με έξι πλυντήρια για να μπορούν να πλένουν τα ρούχα τους. Έφυγα από το Ιράν γιατί είχα προβλήματα με την κυβέρνηση λόγω των πεποιθήσεών μου και επίσης προβλήματα με την οικογένειά μου . Ήταν πολύ επικίνδυνο για μένα κι έτσι δεν είχα άλλη επιλογή.»

Αυτές τις μέρες ο Πέντρομ από το Ιράν κλείνει ένα χρόνο εγκλωβισμένος στη Σάμο

Δύο λόγια για τις ΜΚΟ

Πολλοί έχουν διαμαρτυρηθεί κατά καιρούς για την παρουσία ΜΚΟ στα νησια κυρίως από τον πολιτικό κόσμο, ενώ η μερίδα της τοπικής κοινωνίας που στέκεται εχθρικά απέναντι στους πρόσφυγες τις θεωρεί κάτι σαν αναγκαίο κακό. Πέρα από τις μεγάλες και γνωστές ΜΚΟ που δρουν μέσα στο KYT και οι οποίες είναι εγγεγραμμένες στο μητρώο ελληνικών και ξένων ΜΚΟ θα βρει κανείς και κάποιες μικρότερες όπως: Refugee4Refugees, Samos Volunteers, Action for Education, Still I rise οι οποίες παρέχουν υπηρεσίες, υλική βοήθεια, εκπαίδευση και ψυχολογική υποστήριξη σε πρόσφυγες εκτός του ΚΥΤ.

Αυτές δεν είναι εγγεγραμμένες στο Εθνικό Μητρώο ΜΚΟ του υπουργείου μεταναστευτικής πολιτικής, ωστόσο, η εποπτεία τους υπάγεται στην αρμοδιότητα της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής.

Οι ΜΚΟ στη Σάμο λειτουργούν νόμιμα και με δεδομένες τις συνθήκες στο ΚΥΤ προσφέρουν έργο και υποστήριξη από τα πιο απλά πράγματα όπως ρούχα και κιτ υγιεινής για τις γυναίκες, μέχρι ψυχολογική υποστήριξη, εκπαίδευση και απασχόληση για παιδιά αλλά και χώρους για την κοινωνικοποίηση και την αλληλεπίδραση των προσφύγων. Ειδικά σε ένα μέρος που η πλειοψηφία των προσφύγων είναι άντρες μόνοι, χωρίς διεξόδους, χωρίς χρήματα χωρίς προοπτική να φύγουν σύντομα από το νησί, η υποστήριξη και η καταστολή του ψυχολογικού φόρτου και της έντασης που προκαλεί η αναμονή, το αβέβαιο μέλλον και οι άθλιες συνθήκες είναι πολύ σημαντικές.

Η ΜΚΟ Samos Volunteers προσφέρει στους πρόσφυγες, μεταξύ άλλων, και χώρο για να μπορούν να περνούν δημιουργικά τον χρόνο τους

Οι ΜΚΟ ως γνωστόν δεν λύνουν προβλήματα. Διαχειρίζονται προβλήματα και αυτή τη στιγμή το πρόβλημα που διαχειρίζονται στη Σάμο είναι υπαρκτό και μεγάλο. Το ότι συγκεντρώνονται ΜΚΟ εκεί που υπάρχουν πολλοί πρόσφυγες είναι αναμενόμενο όπως αναμενόμενο είναι να φύγουν όταν φύγουν και οι πρόσφυγες. Το ότι μπορεί να υπάρχει σκοπιμότητα πίσω από τον μη απεγκλωβισμό των προσφύγων της Σάμου όπως πιθανότατα να διαβάσει ένας κακοπροαίρετος πίσω από τις λέξεις του πρώην αντιπεριφερειάρχη, δεν είναι κάτι που δεν το ακούς στο νησί. Κυκλοφορεί ως υπόθεση ακόμη και σε δημοσιογραφικά γραφεία. Ας μου επιτραπεί όμως η εκτίμηση ότι τίποτα δεν μπορεί να δικαιολογήσει την ταλαιπωρία που περνούν τόσο οι πρόσφυγες στο ΚΥΤ όσο και οι κάτοικοι στο Βαθύ, με αυτή την άθλια κατάσταση. Και όπως προκύπτει από το ρεπορτάζ μας, το πρόβλημα προϋπήρξε των ΜΚΟ στο νησί και με την παρούσα κατάσταση ευτυχώς που υπάρχουν και αυτές οι ΜΚΟ.