FOCUS

Ένα Pulitzer για την Υεμένη: Οι βραβευμένες φωτογραφίες του ΑΡ από τη χώρα-κολαστήριο

Τετάρτη, 01 Μαϊος 2019 10:53

Είναι πολύ δύσκολο να τραβήξει κανείς την προσοχή του Δυτικού κόσμου σε τραγωδίες που συμβαίνουν μακριά του. Στο σημερινό κόσμο, η απόσταση δεν ορίζεται, βέβαια, γεωγραφικά. Μπορεί το δράμα να παίζεται ακριβώς δίπλα σου, αλλά όσο δεν σε ακουμπάει και δεν επηρεάζει τη ζωή του, θα μπορούσε να παίζεται και σε έναν Γαλαξία πολύ πολύ μακριά. Αυτή είναι η περίπτωση της Υεμένης.

Μιας χώρας που σπαράσσεται από εμφύλιο πόλεμο και στην οποία 17 εκατομμύρια άνθρωποι -ανάμεσά τους 3,3 εκατομμύρια παιδιά- κυριολεκτικά πεθαίνουν από την πείνα. Για τους περισσότερους από τους κατοίκους της Υεμένης, το ερώτημα δεν είναι αν θα πεθάνουν, αλλά το πότε. Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν χαρακτηρίσει το λιμό στην Υεμένη ως τη μεγαλύτερη σύγχρονη ανθρωπιστική κρίση. Ελάχιστα έχει ταρακουνήσει αυτό τη διεθνή κοινότητα, που απλώς κοιτάει.

Η κατάσταση έχει προκληθεί από τον εμπορικό αποκλεισμό που έχει επιβληθεί στην χώρα από τη Σαουδική Αραβία, τη συγκεκριμένη στόχευση των συστημάτων παροχής ύδρευσης από τις στρατιωτικές δυνάμεις (επίσης) της Σαουδικής Αραβίας σύμφωνα με την UNICEF, και τη συστηματική παρεμπόδιση παράδοσης ανθρωπιστικής βοήθειας στην περιοχή (καμία έκπληξη) από τη Σαουδική Αραβία σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη. Ταυτόχρονα υπάρχει και ξέσπασμα επιδημίας χολέρας με 5.000 νέα περιστατικά καθημερινά.

Τον Οκτώβριο του 2018, τα Ηνωμένα Έθνη προειδοποίησαν πως αν συνεχιστεί η κατάσταση ως έχει τότε ο λιμός θα εξελιχθεί στον χειρότερο των τελευταίων 100 ετών. Η έκταση του λιμού έχει συγκριθεί με το Χολοντόμορ κατά την δεκαετία του 1930 στην τότε σοβιετική Ουκρανία.

Η Υεμένη ήταν -και φυσικά παραμένει- ούτως ή άλλως μία από τις φτωχότερες χώρες του αραβικού κόσμου. Ο πόλεμος την αποτέλειωσε από κάθε άποψη.

AP Photo/Nariman El-Mofty

Φρίκη χωρίς τέλος

Οι συγκρούσεις ξεκίνησαν μετά από μία αποτυχημένη πολιτική μετάβαση που υποτίθεται ότι θα βοηθούσε την Υεμένη να αποκτήσει μία κάποιου είδους σταθερότητα, και έπειτα από μία εξέγερση που ανάγκασε τον επί χρόνια αυταρχικό Πρόεδρο της χώρας, Αλί Αμπντουλάχ Σαλέχ, να παραδώσει την εξουσία το 2011 στον Αμπντ Ραμπ Μανσούρ Χαντί.

Η παράδοση της εξουσίας όμως από τον έναν πρόεδρο στον άλλο δεν οδήγησε τελικά στην «άνοιξη» που ονειρευόταν ότι θα ζήσει η Υεμένη, καθώς τα μεγάλα προβλήματα παρέμεναν. Η Αλ Κάιντα, ένα αυτονομιστικό κίνημα στο νότο, το γεγονός ότι αρκετοί από τους στρατιωτικούς παρέμεναν πιστοί στον Σαλέχ, η διαφθορά, τα κοινωνικά προβλήματα όπως η ανεργία και η επισιτιστική ανασφάλεια, ήταν μερικά μόνο από τα ζητήματα στα οποία έπρεπε να δώσει λύση ο νέος πρόεδρος.

Οι Χούτι που ξεκίνησαν ως ένα κίνημα νέων που υποστήριζε στα δικαιώματα των σιιτών Ζαΐντι, μίας ομάδας που αντιπροσωπεύει το 1/5 του πληθυσμού της Υεμένης, κατά τη διάρκεια της προηγούμενης δεκαετίας εξεγέρθηκαν κατά της προηγούμενης κυβέρνησης, ενώ μόλις ανέλαβε ο νέος πρόεδρος εκμεταλλεύθηκαν την αδυναμία του με αποτέλεσμα να πάρουν υπό τον έλεγχό τους την επαρχία Σααντά και γειτονικές περιοχές.

AP Photo/Nariman El-Mofty

Η κρίση στην Υεμένη είχε μόλις ξεκινήσει. Οι Χούτι κατάφεραν να κερδίσουν την υποστήριξη όσων είχαν απογοητευθεί από την πολιτική μετάβαση στη χώρα, συμπεριλαμβανομένων και των Σουνιτών. Τον Ιανουάριο του 2015, αφού περικύκλωσαν το προεδρικό μέγαρο και άλλα κύρια σημεία της Σαναά, της πρωτεύουσας της Υεμένης, τελικά την κατέκτησαν. Ο πρόεδρος κατάφερε να διαφύγει τον επόμενο μήνα στο νότιο λιμάνι του Άντεν, ενώ το Μάρτιο του 2015 και ενώ οι Χούτι με τη βοήθεια των υποστηρικτών του προηγούμενου προέδρου επιχειρούσαν να πάρουν υπό τον έλεγχό τους ολόκληρη τη χώρα, ο Χαντί αναγκάστηκε να φύγει στο εξωτερικό.

Στη συνέχεια ήρθε και η εμπλοκή της Σαουδικής Αραβίας καθώς οι υποψίες ότι η Τεχεράνη υποστήριζε τους Χούτι θορύβησε ιδιαίτερα τη γειτονική χώρα με αποτέλεσμα να συμμαχήσει με ακόμα οχτώ αραβικά κράτη και να ξεκινήσει αεροπορικές επιδρομές εναντίον της Υεμένης έχοντας πως απώτερο στόχο την επιστροφή του Χαντί στην εξουσία. Σύμμαχοι στην προσπάθεια αυτή ήταν τόσο οι ΗΠΑ όσο και το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία.

Από τότε δεν έχουν αλλάξει πολλά και καμία από τις δύο πλευρές δεν φαίνεται να είναι κοντά στη νίκη, ενώ κάθε απόπειρα του ΟΗΕ να βρεθεί μια λύση, έχει αποτύχει.

AP Photo/Nariman El-Mofty

Ρεπορτάζ από την κόλαση

Οι τρεις δημοσιογράφοι του Associated Press που κέρδισαν το βραβείο Πούλιτζερ για την κάλυψη του «βρώμικου» πολέμου, όπως τον αποκαλούν στο ρεπορτάζ τους, έδωσαν μια γλαφυρή εικόνα πείνας, βασανιστηρίων και θανάτου. Η ρεπόρτερ Maggie Michael, ο φωτογράφος Nariman El-Mofty και ο εικονολήπτης Maad al-Zikry πέρασαν ένα χρόνο καλύπτοντας κάθε είδους θηριωδία, σε μια χώρα για την οποία ο δυτικός κόσμος επιμένει να αγνοεί όσα συμβαίνουν σε αυτή.

Μια σειρά από ρεπορτάζ αποκάλυψαν πώς σε πολλά μέρη της χώρας οι άνθρωποι τρώνε φύλλα για να ζήσουν, ενώ οι διεφθαρμένοι αξιωματούχοι του κράτους υφαρπάζουν και πουλάνε την ανθρωπιστική βοήθεια.

Αποκάλυψαν την ύπαρξη ολόκληρων στρατών από παιδιά που πολεμάνε στην πρώτη γραμμή, παρά τη θέλησή τους, και τραυματίζονται ψυχολογικά εφ’ όρου ζωής.

Αποκάλυψαν φριχτά βασανιστήρια και από τις δύο πλευρές…

Τα όσα αποκάλυψαν οι τρεις δημοσιογράφοι, με κίνδυνο της ζωής τους, δεν σταμάτησαν τον πόλεμο, αλλά έκαναν μια -μικρή έστω- διαφορά: Αρκετοί κρατούμενοι απελευθερώθηκαν από μυστικές φυλακές, ο ΟΗΕ έστειλε ανθρωπιστική βοήθεια σε μέρη που πριν δεν πήγαινε και απείλησε να σταματήσει να τη στέλνει σε μέρη στα οποία οι διεφθαρμένοι αξιωματούχοι την έκλεβαν.

Ο πόλεμος στην Υεμένη συνεχίζεται, η Δύση καλύπτει πλήρως τη Σαουδική Αραβία, η χολέρα αποκτά διαστάσεις πρωτοφανούς επιδημίας, άνθρωποι πεθαίνουν καθημερινά από την πείνα, οι περισσότεροι συνεχίζουμε να κοιτάμε, χωρίς στην πραγματικότητα να βλέπουμε.