Πώς θα διδάξουμε στα παιδιά μας τι σημαίνει υπεύθυνη οδήγηση
Έχουν περάσει 15 χρόνια από την ημέρα που ο ταλαντούχος φοιτητής Πάνος Μυλωνάς έχασε τη ζωή του στην Εθνική Οδό Πατρών-Κορίνθου. Ήταν ένας 22χρονος νέος με ένα λαμπρό μέλλον μπροστά του όταν ένα τραγικό τροχαίο έμελλε να του κοστίσει τη ζωή. Ακόμη και μετά τον αδόκητο χαμό του, ωστόσο, ο Πάνος συνεχίζει να αποτελεί πηγή δύναμης και έμπνευσης μέσα από τις δράσεις του Ινστιτούτου Οδικής Ασφάλεια (Ι.Ο.ΑΣ.) «Πάνος Μυλωνάς», έναν Μη Κερδοσκοπικό Οργανισμό που από το 2005 μαθαίνει στους νέους τι σημαίνει υπεύθυνη οδήγηση και σεβασμός στον δρόμο.
Το γεγονός αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, αν αναλογιστούμε τα θλιβερά στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας αναφορικά με τα τροχαία στις μέρες μας. Αρκεί να αναφέρουμε πως οι οδηγοί ηλικίας 16 έως 24 ετών έχουν δύο έως και τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να εμπλακούν σε τροχαίο συμβάν σε σχέση με κάποιον πιο έμπειρο οδηγό καθώς και ότι τα τροχαία αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου για τους νέους από πέντε έως και 29 ετών, σε παγκόσμιο επίπεδο.
Κάθε άλλο παρά τυχαία είναι συνεπώς η απόφαση του Ι.Ο.ΑΣ. να θέσει στο επίκεντρο της 12ης κατά σειρά Πανελλήνιας Εβδομάδας Οδικής Ασφάλειας (18 έως 24 Μαρτίου) τα παιδιά και τους νέους. Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, κεντρικός στόχος της διοργάνωσης είναι η ευαισθητοποίηση του κοινού σε ό,τι αφορά στην οδική ασφάλεια. Όμως, το 2019, «πρωταγωνιστές» είναι οι νέοι. Κύριο μέλημα του Ινστιτούτου είναι, άλλωστε, η δημιουργία ενός υποστηρικτικού περιβάλλοντος, όπου γονείς, εκπαιδευτικοί και ειδικοί θα συμβάλλουν στην εφαρμογή αποτελεσματικών προγραμμάτων Κυκλοφοριακής Αγωγής για τα παιδιά και τους νέους.
Με αφορμή την Πανελλαδική Εβδομάδα Οδικής Ασφάλειας, λοιπόν, αποφασίσαμε να ανοίξουμε το κεφάλαιο «οδική συμπεριφορά» και να ενημερωθούμε σχετικά με τις τελευταίες εξελίξεις και δη, εκείνες που αφορούν στα τροχαία με νέους στην Ελλάδα σήμερα.
Έχουν, τελικά, οι γονείς τη δυνατότητα να μάθουν στα παιδιά τους κανόνες της υπεύθυνης οδήγησης; Άραγε, η οδική συμπεριφορά των Ελλήνων οδηγών έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια; Τις απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα τις έδωσε στο CNN Greece η κυρία Μαρία Ατματζίδου, Σύμβουλος Επικοινωνίας και ΕΚΕ του Ινστιτούτου Οδικής Ασφάλειας «Πάνος Μυλωνάς».
Προγράμματα εκπαίδευσης Ι.Ο.ΑΣ.-Προσομοιωτής ανατροπής οχήματος
Η μεγάλη αξία της κυκλοφοριακής διαπαιδαγώγησης
Τα τροχαία αποτελούν σήμερα την πρώτη αιτία θανάτου για παιδιά και εφήβους, ενώ επί σειρά ετών η χώρα μας κατείχε και συνεχίζει να κατέχει μία από τις χειρότερες θέσεις σε ό,τι αφορά στον τομέα της οδικής ασφάλειας στην Ευρώπη. Για την ακρίβεια, το 2015, η Ελλάδα κατείχε τα μεγαλύτερα ποσοστά θανάτων στην Ευρώπη ανάμεσα στους νέους. Δυστυχώς, σύμφωνα με την κυρία Ατματζίδου, στην Ελλάδα του σήμερα δύο άνθρωποι εξακολουθούν να χάνουν τη ζωή τους και τρεις να τραυματίζονται σοβαρά κάθε μέρα λόγω τροχαίων ατυχημάτων.
«Πρόκειται για μία κατάσταση που μας προσβάλλει, που σίγουρα δεν μας αξίζει, ιδιαίτερα όταν σύμφωνα με έρευνα (Reason, 2000) ο ανθρώπινος παράγοντας συμμετέχει στην πρόκληση τροχαίων συμβάντων σε ποσοστό που φτάνει το 90%, γεγονός που καταδεικνύει τη μεγάλη αξία της κυκλοφοριακής διαπαιδαγώγησης», ανέφερε χαρακτηριστικά, ερωτηθείσα σχετικά με την οδική συμπεριφορά των Ελλήνων.
Η έλλειψη εμπειρίας, η επιρροή από τους συνομηλίκους, τα κοινωνικά δίκτυα, οι ταινίες δράσης, η οδήγηση παλαιών και μη ασφαλών οχημάτων, η μειωμένη ικανότητα αυτοελέγχου, η τάση για ριψοκίνδυνες συμπεριφορές, η προσπάθεια εδραίωσης ενός συγκεκριμένου προφίλ στις φιλικές παρέες ή στην ομάδα, οι συναισθηματικές διακυμάνσεις κατά την εφηβεία καθώς το έντονο άγχος λόγω εξετάσεων, συνθέτουν μαζί ένα εν δυνάμει επικίνδυνο περιβάλλον για τα παιδιά και τους νέους όσον αφορά στην οδική ασφάλεια. Τα ίδια παιδιά έχουν παρατηρήσει τις λανθασμένες συμπεριφορές των γονιών τους στο τιμόνι, και φυσικά τις υιοθετούν ως σωστές. Σε συνδυασμό με την έλλειψη συνεχούς ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης από το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα και τους επίσημους φορείς, τα παιδιά και οι νέοι βγαίνουν στο δρόμο χωρίς να γνωρίζουν τους βασικούς κανόνες για την οδική ασφάλεια.
Για την κυρία Ατματζίδου, η αστυνόμευση και η επιβολή του νόμου διαδραματίζει σίγουρα έναν σημαντικό ρόλο στη μείωση των επικίνδυνων συμπεριφορών στο δρόμο. Ωστόσο, το πλέον σημαντικό στοιχείο σε αυτή την περίπτωση σχετίζεται με την αλλαγή των αντιλήψεων του ίδιου του οδηγού, προκειμένου να επιτευχθεί θετική αλλαγή της συμπεριφοράς του. Αυτός είναι και ο λόγος που το Ι.Ο.ΑΣ., για 14 συνεχόμενα χρόνια, αγωνίζεται για την πρόληψη των τροχαίων συμβάντων και την καλλιέργεια μίας Παιδείας που αφορά στην οδική συμπεριφορά.
Προγράμματα εκπαίδευσης Ι.Ο.ΑΣ.-Προσομοιωτής μέθης
Πώς οι νέοι μπορούν να φέρουν την αλλαγή
Μπορεί, όμως, πράγματι η εκπαίδευση των νέων να συμβάλει στη μείωση των τροχαίων στη χώρα μας; Η απάντηση είναι θετική για την κυρία Ατματζίδου η οποία έκανε, μάλιστα, λόγο για μία «τάση βελτίωσης» στην Ελλάδα.
Πράγματι, με τις καμπάνιες του, τις ανοιχτές του δράσεις για το ευρύτερο κοινό και τα εκπαιδευτικά του προγράμματα για ενήλικες, ο Ι.Ο.ΑΣ. έχει συμβάλλει στην πιο ενεργή ευαισθητοποίηση του κοινού. Ωστόσο, ο ενήλικας οδηγός είναι πολύ πιο δύσκολο να υιοθετήσει στην πράξη τη σωστή συμπεριφορά στο τιμόνι και τελικά, «οι νέοι είναι εκείνοι οι οποίοι μπορούν πραγματικά να φέρουν την αλλαγή». Για αυτό, άλλωστε, ο Ι.Ο.ΑΣ. έχει επενδύσει στα παιδιά και τους νέους, έχοντας μέχρι σήμερα εκπαιδεύσει πάνω από 190.000 μαθητές, σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης. Νέοι που ως οδηγοί είναι πιο ενημερωμένοι και ευαισθητοποιημένοι για τους κινδύνους που ελλοχεύουν στον δρόμο.
Προγράμματα εκπαίδευσης Ι.Ο.ΑΣ.- Κυκλοφορώ με Ασφάλεια
Ο ρόλος των γονιών στην οδική ασφάλεια
Τι μπορούν να κάνουν, λοιπόν, οι γονείς σε ό,τι αφορά στην οδική ασφάλεια; Για την κυρία Ατματζίδου, χρειάζεται απλώς να διδάσκουν τα παιδιά τους τη σωστή οδική και οδηγική συμπεριφορά με το δικό τους καλό παράδειγμα αν και όπως τόνισε, «πολλές φορές τα ίδια τα παιδιά γίνονται πρότυπα συμπεριφοράς για τους μεγάλους».
«Δεν έχει αξία να προσπαθείς να πείσεις το παιδί σου ότι στο αυτοκίνητο πρέπει να φοράμε τη ζώνη ασφαλείας όταν εμείς οι ίδιοι ως γονείς, είτε στα μπροστινά είτε στα πίσω καθίσματα, δεν φοράμε ζώνη», ανέφερε και συνέχισε: «Τα παιδιά μιμούνται τους γονείς τους, και αργότερα τους εκπαιδευτικούς και όσους έρχονται σε επαφή στη σχολική τους κοινότητα». Σύμφωνα με την ίδια, μάλιστα, οι γονείς, ως οι πρώτοι ουσιαστικά παιδαγωγοί των παιδιών τους, αποτελούν μοντέλα συμπεριφοράς και τα παιδιά μαθαίνουν να συμπεριφέρονται όπως οι γονείς τους, είτε στο όχημα ως συνεπιβάτες, είτε ως μελλοντικοί οδηγοί ή πεζοί.
Πράγματι, με βάση έρευνα που έχει δημοσιευτεί στο British Journal of Psychology (Rebecca Lawton et al. Predicting road traffic accidents. The role of social Deviance and violations) η ενδυνάμωση του γονεϊκού ρόλου συμβάλλει στη μείωση της νεανικής παραβατικότητας και της πιθανότητας εμπλοκής των νέων σε τροχαία. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο, το Ι.Ο.ΑΣ. πραγματοποιεί καμπάνιες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης καθώς και εκπαιδευτικά προγράμματα ειδικά για γονείς.
Προγράμματα εκπαίδευσης Ι.Ο.ΑΣ.-Γυαλιά προσομοίωσης μέθης
Οι δράσεις του Ι.Ο.ΑΣ. για τη 12η Πανελλαδική Εβδομάδα Οδικής Ασφάλειας
Παρά τα θλιβερά και αποκαρδιωτικά στοιχεία σχετικά με τα τροχαία στη χώρα μας, είναι σίγουρα θετικό το γεγονός ότι σύμφωνα με τη Σύμβουλο Επικοινωνίας και ΕΚΕ του Ινστιτούτου Οδικής Ασφάλειας «Πάνος Μυλωνάς», η ανταπόκριση και των γονιών, των παιδιών, καθώς και των εκπαιδευτικών στις δράσεις του Ινστιτούτου είναι εξαιρετικά θετική και ενθουσιώδης.
Φέτος, λοιπόν, η Πανελλαδική Εβδομάδα Οδικής Ασφάλειας θα πραγματοποιηθεί από τις 18 έως τις 24 Μαρτίου -και αυτή τη χρονιά με σε συνεργασία με τον Σύλλογο Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων και άλλων φορέων του τόπου- και θα είναι αφιερωμένη στα παιδιά. Μάλιστα, όλα τα εκπαιδευτικά προγράμματα έχουν σχεδιαστεί από ομάδα συγκοινωνιολόγων, ψυχολόγων, κοινωνιολόγων, ειδικών παιδαγωγών, βασίζονται σε επιστημονικά στοιχεία και είναι εγκεκριμένα από το Υπουργείο Παιδείας και το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής.
Οι δράσεις που θα πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο αυτό θα είναι αρκετές. Μεταξύ άλλων, ειδικοί εκπαιδευτές και εμψυχωτές του Ι.Ο.ΑΣ., θα εκπαιδεύσουν με βιωματικό τρόπο μαθητές κάθε βαθμίδας, σε πολλές περιοχές της Ελλάδας -όπως τις Σέρρες, τα Δερβενοχώρια, το Καρπενήσι- αλλά και σε διάφορες περιοχές της Αττικής και τον Δήμο Πατρέων, στο Πάρκο Κυκλοφοριακής Αγωγής «Πάνος Μυλωνάς».
Μεταξύ άλλων, μία ιδιαίτερα σημαντική ενέργεια που σχεδιάζει ο Ι.Ο.ΑΣ. είναι οι διήμερες εκπαιδεύσεις μαθητών Γυμνασίου και Λυκείου, στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών από τις 19 έως τις 20 Μαρτίου. Θα πραγματοποιηθούν με το βιωματικό πρόγραμμα του Ι.Ο.ΑΣ. για την οδική ασφάλεια που συνδυάζει τη θεωρία με την πράξη και τη χρήση τεχνολογίας αιχμής με τους προσομοιωτές του Ινστιτούτου και το σίγουρο είναι πως θα έχουν μεγάλο ενδιαφέρον.
Προγράμματα εκπαίδευσης Ι.Ο.ΑΣ «Κυκλοφορώ με ασφάλεια»
Το σίγουρο είναι πως τα παιδιά είναι και πρέπει να είναι η προτεραιότητα όλων μας, καθώς αποτελούν τους πιο ευάλωτους χρήστες της οδού και ταυτόχρονα το μέλλον μας. Ας τους δώσουμε, λοιπόν, τις σωστές βάσεις, το «καλό παράδειγμα» για να γίνουν οι οδηγοί που θέλουμε να έχουμε στους δρόμους μας. Μόνο έτσι θα αλλάξουν οι νοοτροπίες που κάθε χρόνο «βάφουν» με αίμα την άσφαλτο. Με λίγα λόγια, ας προσπαθήσουμε να κάνουμε πραγματικότητα το όραμα του Ινστιτούτου για «έναν κόσμο χωρίς τροχαία δυστυχήματα», έτσι ώστε καμία οικογένεια να μη θρηνεί ανθρώπινες απώλειες στους δρόμους της χώρας.
