Ο ναρκισσισμός των social media και η ειδωλοποίηση του «φτιαχτού» εαυτού μας

Στην πραγματικότητα, η Κάιλι Τζένερ έχει πειράξει τα πάντα επάνω της. Όπως και οι αδελφές της, ετεροθαλείς και μη -είναι μια μικρή στρατιά αυτές όλες- καθεμία με το δικό της ριάλιτι, τις δικές της μπίζνες και τα δικά της δισεκατομμύρια. Και τις δικές της πλαστικές επεμβάσεις.

Εμένα αυτό δεν θα με πείραζε καθόλου. Ελεύθερος κόσμος, ελεύθερη αγορά, ελεύθεροι και οι απανταχού «τίποτα» να πουλάνε φύκια για μεταξωτές κορδέλες, όσο ακριβά θέλουν. Ελεύθεροι, ας πούμε, κι όσοι θέλουν να τ’ αγοράζουν.

Αριστερά η απείραχτη Κάιλι. Δεξιά η «απείραχτη» Κάιλι. (AP Photo/Dan Steinberg-Evan Agostini/Invision/AP)

Όπως έβλεπα την Κάιλι Τζένερ, όμως, που είναι σύμφωνα με το Forbes μια από τις επιδραστικότερες περσόνες στα social media (από κοντά στην Κιμ Καρντάιαν και τις υπόλοιπες αδελφές, βέβαια) θυμήθηκα το Project Rankin. Τι είναι το Project Rankin;

Είναι ένα πείραμα που έκανε ο διάσημος φωτογράφος Rankin για να δείξει το συμβαίνει όταν κοπέλες στην εφηβεία αναλαμβάνουν να «φτιάξουν» οι ίδιες τις φωτογραφίες τους για να δημοσιευθούν στα social media.

Η αλήθεια είναι ότι όλοι προσπαθούμε να δείξουμε τον καλύτερο, ή για την ακρίβεια, τον ωραιότερο εαυτό μας στα social media, είτε τραβώντας 100 σέλφι μέχρι να βγει η «σωστή», είτε πλακώνοντας τη φωτογραφία στα φίλτρα. Εντάξει, όχι όλοι, οι περισσότεροι.

Από την άλλη, οι εφαρμογές που έχουν σχεδιαστεί ακριβώς για να μπορείς να «πειράζεις» τις φωτογραφίες σου, πολλαπλασιάζονται και βελτιώνονται καθημερινά. Μπορείς να λεπτύνεις τη μύτη σου, να κάνεις το δέρμα σου πιο λείο, τα μάτια σου πιο μεγάλα, βασικά μπορείς να κάνεις ότι θες. Να γίνεις άλλος.

Ο Rankin αναρωτήθηκε το αυτονόητο: Πώς επηρεάζει αυτό τον τρόπο που βλέπουμε τον εαυτό μας και, κυρίως, τον τρόπο που νομίζουμε ότι θα έπρεπε να δείχνουμε;

Έπιασε, λοιπόν, και φωτογράφισε 14 κορίτσια στην εφηβεία και μετά τους έδωσε τις φωτογραφίες τους και τους ζήτησε να τις ρετουσάρουν οι ίδιες, έως ότου θεωρούσαν ότι οι φωτογραφίες είναι έτοιμες για δημοσίευση.

Καμία τους δεν άφησε απείραχτη τη φωτογραφία της…

(Rankin/Instagram)

Λέπτυναν το πηγούνι τους, έκαναν τις μύτες τους μικρότερες και άνοιξαν το χρώμα του δέρματός τους. Στις περισσότερες περιπτώσεις έγιναν αγνώριστες.

«Οι άνθρωποι μιμούνται τα είδωλά τους», λέει ο Rankin, κάτι που μας φέρνει και στη σύνδεση με τη δισεκατομμυριούχο δεσποινίδα Τζένερ. «Και κάνουν τα πάντα για τα likes στα social media», συμπληρώνει. «Αυτός είναι ένας ακόμα λόγος που ζούμε στον κόσμο του FOMO*, του άγχους και της δυσμορφίας του Snapchat. Είναι καιρός να καταλάβουμε και να αποδεχτούμε τις καταστροφικές συνέπειες που έχουν τα social media στην εικόνα που έχουν οι άνθρωποι για τους εαυτούς τους», καταλήγει.

(Rankin/Instagram)

Και νομίζω ότι τα έχει πει όλα. Οι άνθρωποι δείχνουν όλο και πιο πρόθυμοι να αποκηρύξουν τον πραγματικό τους εαυτό για μερικά likes στα scial media.

Αν η 12χρονη κόρη μου ειδωλοποίησει την 21χρονη Κάιλι Τζένερ που έχει γίνει αγνώριστη «χωρίς να πειράξει ιδιαίτερα τον εαυτό της», αναρωτιέμαι πώς θα αισθάνεται στα 40 ή στα 50, για να μην πάω πιο πάνω. Και πόσο θα χρειάζεται να «πειράξει» τότε τον εαυτό της.

Και πόσο, τελικά, αυτό θα της επιτρέψει να αναγνωρίζει τον συνολικό εαυτό της, πέρα από το είδωλό του στον καθρέπτη.

Αν περιμένετε απάντηση, λυπάμαι, αλλά δεν έχω.

* FoMO. Fear Of Missing Out, ή στα ελληνικά, φόβος μην χάσεις το τι συμβαίνει. Αντιπροσωπεύει την τάση που έχουν γεννήσει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, και κυρίως το Facebook. Η λέξη FοMO με λίγα λόγια, χαρακτηρίζει μια «διάχυτη συνήθεια ότι οι άλλοι μπορεί να ζουν μια ικανοποιητική εμπειρία από την οποία το άτομο είναι απών».