Χορεύοντας στις άκρες του Βίκου
Μπήκε το φθινόπωρο και ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού επέστρεψε από τις διακοπές του Αυγούστου, φέρνοντας μαζί του -εκτός από την αλμύρα και την άμμο στις πετσέτες θαλάσσης- όμορφες αναμνήσεις από τα πανηγύρια που βρέθηκαν για να τους συντροφεύουν το χειμώνα. Τα πανηγύρια είναι το σημείο που η χριστιανορθόδοξη παράδοση έρχεται να μπλεχτεί με την ανάγκη των κατοίκων για αντάμωμα αλλά των εκδρομέων για ξεφάντωμα.
Τα καλοκαιρινά πανηγύρια, χρόνια τώρα, αποτελούν ανάσα για τους λιγοστούς κατοίκους των χωριών που με ανυπομονησία περιμένουν να γεμίσουν οι πλατείες με μουσικές, χορούς, παραγγελιές, φωνές παιδιών και πηγαδάκια γεμάτα γέλιο και πειράγματα.
Από τα θρυλικά Ικαριώτικα πανηγύρια μέχρι τα σκαρφαλωμένα χωριά στις κορυφές της Πίνδου σημασία δεν έχει ποιος είσαι και από που έρχεσαι. Οι ντόπιοι είναι εκεί για να σε καλωσορίσουν και να σου διηγηθούν, κάτω από τον έναστρο ουρανό, ιστορίες και θρύλους που θα σε κάνουν να νοιώσεις σαν να έχεις τρέξει και εσύ στα σοκάκια του χωριού τους όταν ήσουν παιδί.
Το φετινό καλοκαίρι με βρήκε με τη σύντροφό και τη νεογέννητη κόρη μας στο χωριό Βίτσα του Κεντρικού Ζαγορίου. Μετρώντας χρόνια ιστορίας το πανηγύρι της Βίτσας είναι το μεγαλύτερο της περιοχής και ο Πολιτιστικός Σύλλογος κρατάει αναλλοίωτο το παραδοσιακό στοιχείο ακόμα και σήμερα.
Περισσότερα από πενήντα άτομα εμπλέκονται στις προετοιμασίες του πανηγυριού, οι οποίες ξεκινούν στις 14 Αυγούστου, παραμονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Το πανηγύρι τελειώνει τρεις μέρες αργότερα, μετά τις 10 το πρωί, όταν κάτοικοι και ορχήστρα ανεβαίνουν το λιθόστρωτο καλντερίμι από την πλατεία μέχρι τον κεντρικό δρόμο για να τραγουδήσουν «Τα ξεχωρίσματα». Ένα τραγούδι με το οποίο αποχαιρετιούνται δίνοντας ξανά ραντεβού για την επόμενη χρονιά. Η ευχή του αποχαιρετισμού είναι «και του χρόνου να είμαστε όλοι στο μέτρο» δηλαδή, να μην λείπει κανείς.
Εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι οι πρώτες δυο μέρες είναι αφιερωμένες στους φιλοξενούμενους μίας και ο κόσμος φτάνει στην περιοχή από όλα τα μέρη της Ελλάδας. Η τρίτη μέρα είναι για τις παραγγελιές των ντόπιων. Την τελευταία μέρα το πρωί οι κουρασμένοι μουσικοί κρατάν όρθιο τον κόσμο γύρω από τον πλάτανο της πλατείας όπου ακόμα και μικρά παιδιά ξυπνάνε νωρίτερα για να πάνε να χορέψουν μέχρι το τέλος.
Θρυλική μορφή του πανηγυριού είναι ο Γρηγόρης Καψάλης. Ένας από τους κορυφαίους εκπροσώπους της μουσικής παράδοσης του Ζαγορίου ο οποίος στα 89 του χρόνια συνεχίζει να δίνει ακούραστος το ρυθμό υπό τους ήχους του κλαρίνου του.
Όπως και να προσπαθήσεις να μεταφέρεις τις εμπειρίες από ένα τέτοιο πανηγύρι το επόμενο πάντα θα έχει να σου δώσει κάτι παραπάνω, κάτι διαφορετικό. Δεν έχει σημασία αν είναι σε βουνό ή σε θάλασσα, σημασία έχει να αφεθείς και να αφουγκραστείς, τη φύση, τους ανθρώπους, τις μουσικές, να δεις πίσω το προφανές και αυτό για τον καθένα είναι εντελώς διαφορετικό.