Ο νέος «Τσάρος» της οικονομίας και άλλες ιστορίες από την πρώτη ημέρα της Ερντογανικής Τουρκίας

Μόνο 4 από τους νέους υπουργούς είναι εκλεγμένοι πολιτικοί. Από τους υπόλοιπους, αρκετοί είναι τεχνοκράτες ενώ ορισμένοι προέρχονται από τον επιχειρηματικό κόσμο. Και οι 16 είναι πιστοί στον Ερντογάν. Θέση ανάμεσά τους για τον κουρδικής καταγωγής, τέως αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, οικονομολόγο και πρώην στέλεχος της Merrill Lynch, Μεχμέτ Σιμσέκ, ο οποίος κάπως θα καθησύχαζε τις αγορές, δεν βρέθηκε. Αντίθετα, το κρίσιμο υπουργείο των οικονομικών πέρασε στον γαμπρό του Ερντογάν -και κατά γενική εκτίμηση διάδοχό του- Μπεράτ Αλμπαϊράκ, ο οποίος μόλις τον προηγούμενο μήνα είχε αποδώσει τα δεινά της τουρκικής οικονομίας σε ‘ξένα κέντρα’ με στόχο την αποσταθεροποίηση της κυβέρνησης. Με τo που ανακοινώθηκε το όνομά του η λίρα υποχώρησε έναντι του δολαρίου. «Στη λίρα δεν αρέσει ο Αλμπαϊράκ», έγραψε στο twitter ο ανταποκριτής του BBC στην Τουρκία, Mark Lowen.

«Δεν ήταν αυτό που ελπίζαμε», είπε η Nora Neuteboom της ABN Amro στους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς. «Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: δεν είναι ένα φιλικό προς τις αγορές υπουργικό συμβούλιο αλλά προς τον Ερντογάν». Παράλληλα, με tweet της διερωτήθηκε «προς τα πού οδεύει η Τουρκία μετά την έξοδο των Σιμσέκ και Αγκμπάλ» [σ.σ. τέως υπουργός οικονομικών] ενώ προέβλεψε την κατρακύλα της λίρας.

Ήταν η δεύτερη φορά μέσα σ’ ένα 24ωρο που η λίρα θα υποχωρούσε έναντι του δολαρίου. Η πρώτη ήταν λίγο πριν από την ορκωμοσία του Ερντογάν, όταν γινόταν γνωστό ότι αλλάζει ο τρόπος λειτουργίας της Κεντρικής Τράπεζας κι άλλο τόσο σαφές πως χάνει, ουσιαστικά, την ‘ασπίδα’ ανεξαρτησίας της. Σημερινό, λοιπόν, προεδρικό διάταγμα αναφέρει ότι ο διοικητής, οι αναπληρωτές του καθώς και τα μέλη της επιτροπής οικονομικής πολιτικής θα διορίζονται από τον Ερντογάν για τέσσερα χρόνια. Πρακτικά, δηλαδή, κεντρικός τραπεζίτης θα είναι ο ίδιος ο Ταγίπ Ερντογάν -ένας «εχθρός των επιτοκίων» κατά δήλωσή του. Είχε προαναγγείλει αυτές τις αλλαγές τον περασμένο Μάιο, στέλνοντας, τότε, τη λίρα σε ιστορικό χαμηλό έναντι του δολαρίου και αναγκάζοντας την Κεντρική Τράπεζα σε επιθετική κίνηση με αύξηση των επιτοκίων συνολικά κατά πέντε ποσοστιαίες μονάδες.

Ορκωμοσία Ερντογάν και συμβολισμοί

Από την ορκωμοσία του Ερντογάν έλειπαν οι περισσότεροι ηγέτες κρατών-μελών της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Μεταξύ των 22 επικεφαλής κρατών που παρέστησαν ήταν οι Μαδούρο της Βενεζουέλας, Ομάρ αλ-Μπασίρ -εναντίον του οποίου εκκρεμεί ένταλμα σύλληψης για εγκλήματα πολέμου από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο- του Σουδάν, Ιβάνοφ της πΓΔΜ.

Απ’ όσα είπε στην ομιλία του, αίσθηση έκαναν αφενός η σύνδεση της Τουρκίας των τελευταίων 95 χρόνων -εκείνης του Ατατούρκ, δηλαδή- με το απώτερο, προ-ισλαμικό, παρελθόν και τα αρχαία τουρκικά φύλα που κατοικούσαν στην Κεντρική Ασία πριν από δύο χιλιετίες, καθώς και η αναφορά του σε «αδελφά κράτη που τα θεωρούμε ένα μ’ εμάς».

To πολύνεκρο σιδηροδρομικό δυστύχημα, πάντως, στην βορειοδυτική επαρχία Τεκιρτάγκ, έριξε βαριά σκιά στην ημέρα. Οι εορτασμοί ακυρώθηκαν άρον-άρον σε ένδειξη πένθους, ενώ η κυβέρνηση επέβαλε ενημερωτικό μπλακ-άουτ.