#Tankman2018: 29 χρόνια μετά, οι Κινέζοι τιμούν τον ήρωα της πλατείας Τιενανμέν

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν «πλημμυρίσει» με το #Tankman2018, το οποίο συνοδεύει φωτογραφίες Κινέζων που ποζάρουν στον φακό αναπαριστώντας την θαρραλέα κίνηση του θρυλικού διαδηλωτή, που έγινε γνωστός ως «Tank Man», όταν δεν δίστασε να σταθεί μπροστά στην πορεία των τανκ στους δρόμους του Πεκίνου, στα γεγονότα του 1989.

Με «όπλα» τους μόνο δύο τσάντες για ψώνια, όπως και ο άνδρας της φωτογραφίας, Κινέζοι πολίτες σε ολόκληρο τον κόσμο φωτογραφίζονται θέλοντας να τιμήσουν τον ήρωα της πλατείας, σε μια πρωτότυπη κίνηση που ξεκίνησε έπειτα από έμπνευση του διάσημου καλλιτέχνη Badiucao.

«Ο άνδρας της πλατείας Τιενανμέν αντιπροσωπεύει τον ιδεαλισμό, το πάθος, την αίσθηση υπευθυνότητας και την βεβαιότητα ότι ένας άνθρωπος μπορεί να κάνει τη διαφορά, έννοιες που δεν υπάρχουν στη νέα γενιά των Κινέζων», λέει ο διάσημος καρτουνίστας, ο οποίος θεωρεί πως ο «Tank Man» παραμένει επίκαιρος καθώς «η κοινωνία δεν έχει αλλάξει πολύ από τότε, μια που η καταπίεση δεν σταμάτησε ποτέ».

Ο Badiucao έδωσε οδηγίες στους Κινέζους για το πώς να «στηθούν» για τη φωτογραφία, λέγοντάς τους να φορέσουν ρούχα όμοια με του ήρωα της Τιενανμέν, δηλαδή λευκά πουκάμισα, μαύρα παντελόνια, μαύρα παπούτσια, και να κρατούν στα χέρια τους δύο λευκές τσάντες. Ο ίδιος σχεδίασε τέτοιες τσάντες, με την εικόνα της Πέππα το γουρουνάκι και του Γουίνι το αρκουδάκι, καρτούν που έχουν πέσει θύματα λογοκρισίας στην Κίνα.

Έτσι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης γέμισαν με φωτογραφίες Κινέζων, από διάφορα σημεία του πλανήτη, ενδεικτικά από την Ουάσινγκτον, τη Νέα Ζηλανδία, τον Καναδά, που φωτογραφήθηκαν ως άλλοι… «Tank Man», δείχνοντας την αλληλεγγύη τους στην πράξη θάρρους του ήρωα της πλατείας Τιέν Αν Μεν.

Πώς ξεκίνησε η εξέγερση

Την άνοιξη του 1989, Κινέζοι φοιτητές, εργάτες και άλλοι διαδηλωτές άρχισαν ένα κύμα διαμαρτυριών με απεργίες πείνας, ζητώντας δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις. Έπειτα από έξι εβδομάδες παραμονής των διαδηλωτών στην πλατεία Τιενανμέν, στρατιώτες και άρματα μάχης κάνουν την εμφάνισή τους, με στόχο την καταστολή της διαμαρτυρίας. Η εντολή για την επέμβαση του στρατού δόθηκε τα μεσάνυχτα της 4^ης Ιουνίου του 1989, με τους φοιτητές να αντιστέκονται και πιασμένοι σε «αλυσίδες» να τραγουδούν, όμως η φωνή τους δεν ακούγεται εξαιτίας των πυροβολισμών.

Ακολούθησαν σκηνές φρίκης, που συγκλόνισαν την ανθρωπότητα, με τον στρατό να πυροβολεί προς κάθε κατεύθυνση και τους διαδηλωτές να προσπαθούν να αμυνθούν με όποιον τρόπο μπορούν. Άλλοι τρέχουν να σωθούν, άλλοι επιχειρούν να «απαντήσουν» στις ριπές του στρατού με πέτρες και ξύλα, ενώ άλλοι παλεύουν να περιθάλψουν τα θύματα.

Ο ακριβής απολογισμός της μάχης στην πλατεία Τιενανμέν παραμένει άγνωστος, με τον Ερυθρό Σταυρό της Κίνας να μιλά για 2.400 νεκρούς και τις επίσημες αρχές να έχουν καταγράψει μόλις 241. Χιλιάδες διαδηλωτές συνελήφθησαν, πολλοί εκ των οποίων καταδικάστηκαν με βαρύτατες ποινές φυλάκισης.

Μία μέρα μετά, στις 5 Ιουνίου, ένας άνδρας με λευκό πουκάμισο, στάθηκε μπροστά σε ένα τανκ, σε δρόμο κοντά στην πλατεία Τιενανμέν του Πεκίνου. Όταν το άρμα μάχης επιχείρησε να κάνει ελιγμό για να τον αποφύγει, ο άνδρας κινούνταν προς την ίδια κατεύθυνση, κλείνοντάς του πάντα τον δρόμο. Το τανκ τελικά ακινητοποιείται και τότε ο άνδρας σκαρφαλώνει πάνω του, ενώ στο βίντεο που έχει καταγράψει την ηρωική του πράξη, φαίνεται να μιλά με τον στρατιώτη που βρίσκεται μέσα στο άρμα.

Ο άνδρας κατέβηκε από το τανκ, συνεχίζοντας όμως με τις κινήσεις του να του κλείνει τον δρόμο, ώσπου δύο άνδρες τον απομάκρυναν.

Οι κινεζικές Αρχές δικαιολόγησαν την βίαιη καταστολή της διαμαρτυρίας στην πλατεία Τιέν Αν Μεν, υποστηρίζοντας πως οι διαδηλωτές είχαν υποκινηθεί από τις ξένες δυνάμεις, απειλώντας τη σταθερότητα της χώρας.

Οι αναφορές στα γεγονότα του 1989 είναι περιορισμένες στην Κίνα, με τα μέσα ενημέρωσης και τους κρατικούς αξιωματούχους να μην μιλούν γι’ αυτά, ακόμη και σήμερα, 29 χρόνια μετά. Η παρουσία της αστυνομίας γύρω από την πλατεία ενισχύεται κάθε Ιούνιο, ενώ κάθε όρος που συνδέεται με την πλατεία Τιενανμέν λογοκρίνεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ενδεικτικό είναι πως ακόμη και οι μεταφορές χρημάτων διαδικτυακά πέφτουν θύμα... λογοκρισίας, καθώς είναι αδύνατον κάποιος να πραγματοποιήσει πληρωμή 89,64 ή 64,89 γουάν, σύμφωνα με τον Guardian.

«Κάθε χρόνο (τον Ιούνιο) μας ελέγχουν, μας θέτουν σε κατ’ οίκον περιορισμό ή μας απομακρύνουν από τα σπίτια μας», καταγγέλλουν σε ανοικτή τους επιστολή οι «μητέρες της Τιενανμέν», μια ένωση των γονέων που έχασαν τα παιδιά τους στα επεισόδια αυτά.

Το Πεκίνο απαγορεύει οποιαδήποτε αναφορά στα γεγονότα της πλατείας Τιενανμέν στα βιβλία, τα σχολικά εγχειρίδια, τις ταινίες και το διαδίκτυο.

«Οι αρχές κάνουν τα πάντα για να διασφαλίσουν ότι οι Κινέζοι δεν μπορούν να τιμήσουν ανοικτά τη μνήμη των θυμάτων της 4ης Ιουνίου», δήλωσε ο Ουίλιαμ Νι ερευνητής της Διεθνούς Αμνηστίας, επισημαίνοντας ότι η τεχνητή νοημοσύνη καθιστά «πιο αποτελεσματική» τη λογοκρισία.

Όπως κάθε χρονιά και φέτος αντιφρονούντες έχουν απομακρυνθεί από το Πεκίνο για να μην μπορέσουν να συμμετάσχουν σε τελετές μνήμης, όπως ο διανοούμενος Χου Ζία, ο οποίος βρίσκεται από την 1η Ιουνίου σε «αναγκαστικές διακοπές» σε ένα παραθαλάσσιο θέρετρο 300 χιλιόμετρα από το Πεκίνο.

Οργή Πεκίνου για την αμερικανική "παρέμβαση"

«Θυμόμαστε την τραγική απώλεια αθώων ζωών (…) Ενωνόμαστε με τη διεθνή κοινότητα για να ζητήσουμε από την κινεζική κυβέρνηση να δημοσιοποιήσει τον κατάλογο των νεκρών, των συλληφθέντων και των αγνοούμενων» του Ιουνίου του 1989, ανάφερε σε χθεσινή ανακοίνωσή του ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο.

«Τα φαντάσματα της 4ης Ιουνίου δεν έχουν ακόμη αναπαυθεί εν ειρήνη», πρόσθεσε ο Πομπέο, αναφερόμενος στον Κινέζο αντιφρονούντα και βραβευμένο με Νόμπελ Ειρήνης το 2010 Λιου Σιαομπό, ο οποίος πέθανε πέρυσι ενώ βρισκόταν υπό κράτηση.

Οι δηλώσεις αυτές του Αμερικανού υπουργού προκάλεσαν την οργή του Πεκίνου, το οποίο εξέφρασε «την πιο έντονη δυσαρέσκειά του» και μετέφερε στην Ουάσινγκτον «επίσημα διαμαρτυρίες του».

«Οι ΗΠΑ κατηγορούν χωρίς στοιχεία την κινεζική κυβέρνηση και παρεμβαίνουν στις υποθέσεις της Κίνας», κατήγγειλε η Χούα Τσούνγινγκ εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών.

«Καλούμε τις ΗΠΑ να εγκαταλείψουν τις προκαταλήψεις τους, να διορθώσουν τα λάθη τους, να σταματήσουν τις ανεύθυνες δηλώσεις και τις παρεμβάσεις τους», πρόσθεσε, διαβεβαιώνοντας ότι το Πεκίνο έχει ήδη «βγάλει ξεκάθαρα συμπεράσματα από τις πολιτικές αναταραχές της δεκαετίες του 1980».

Πρόσφατα οικογένειες των διαδηλωτών που σκοτώθηκαν το 1989 ζήτησαν από τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ να «αποκαταστήσει» τους συγγενείς τους.