Οι καμπάνες που χτυπούν από το 1905
«(…) H καλύτερη στιγμή στη διαδικασία δημιουργίας μιας καμπάνας είναι όταν χτυπήσεις την καμπάνα και αποδώσει», μου λέει ενώ τα μάτια του κοιτάζουν έξω με μια χαρά. «Εκεί λες ο κόπος μου έπιασε τόπο».
Ένας χωματόδρομος σχεδόν κρυφός οδηγεί στο καμπανοχυτήριο του Στράτου Παυλουδάκη στο Αρώνι Ακρωτηρίου στα Χανιά το οποίο είναι χωμένο ανάμεσα σε ελαιόδεντρα. Δεν πιστεύεις καθώς πλησιάζεις μέσα από το στενό δρομάκι ότι από εδώ περνούν από καμπαναριά Μητροπόλεων μέχρι μικρές καμπάνες για εξωκκλήσια και ναούς σε όλη την Ελλάδα, την Ευρώπη, την Ασία, άλλα και την Αφρική.
Το χυτήριο λειτουργεί από το 1905 οπότε το άνοιξε ο Στυλιανός Βαλαράκης, το 58΄ πέρασε στον γαμπρό του Βαλαράκη, Απόστολο Παπαδάκη όπου ο δωδεκάχρονος τότε Στράτος Παυλουδάκης (σημερινός ιδιοκτήτης) μπήκε στη δουλειά και ξεκίνησε να μαθαίνει την τέχνη. Λόγω έλλειψης κληρονόμων το 1998 το χυτήριο έφτασε στα χέρια του κυρίου Στράτου και σήμερα στα 80 του με χέρια μαυρισμένα από τη δουλειά μου μίλησε για το ιδιαίτερο αυτό επάγγελμα, αλλά και την μοναδικότητα του συγκεκριμένου εργαστηρίου να κάνει καμπάνες με τον παραδοσιακό τρόπο χτισίματος με τρεσό, ένα εργαλείο σαν διαβήτης που με τούβλα και λάσπη χτίζεται το καλούπι.
Λίγο πιο πέρα το καζάνι έτοιμο να πάρει φωτιά για την χύτευση της Παρασκευής απόρροια της μαζικής παραγωγής, όπως χαρακτηριστικά μου είπε ο κ. Στράτος, δεν πληρώνεται πλέον το χτίσιμο με το τρεσό.
Ανάμεσα σε καμπάνες, μανουάλια και την ακαταστασία που διακρίνει ένα εργαστήριο, ο κύριος Στράτος μου περιγράφει την ομορφιά της τέχνης του…
«…η καλύτερη στιγμή στη διαδικασία δημιουργίας μίας καμπάνας είναι όταν χτυπήσεις την καμπάνα και αποδώσει» μου λέει ενώ τα μάτια του κοιτάζουν έξω με μια χαρά. «Εκεί λες ο κόπος μου έπιασε τόπο…».
Η χύτευση είναι το πιο νευραλγικό σημείο της δουλειάς καθώς γίνεται κρυφά στη μήτρα ανάμεσα στα καλούπια. Αν δεν έχει συνοχή το μέταλλο η καμπάνα βουβαίνει.
Καθισμένος σε μία ξύλινη καρέκλα μου εξηγεί ότι κάθε καμπάνα έχει διαφορετικό ήχο αν και όλες αποτελούνται από καθαρό καλάι και χαλκό και τη συζήτησή μας διακόπτει ένας ήχος καμπαναριού προερχόμενος από το κινητό του. Το σηκώνει και εκεί καταλαβαίνεις ότι αυτός ο άνθρωπος ακόμα και σε αυτή τη λεπτομέρεια έχει δώσει τον ΄ήχο΄ της τέχνης του. Εδώ και 68 χρόνια κατασκευάζει καμπάνες και αυτό είναι κάτι παραπάνω από δουλειά για εκείνον.
Τα ηνία του εργαστηρίου έχει αναλάβει ο υιός του κ. Στράτου, Ερρίκος όπου στα 40 του και έχοντας μπει από μικρός στη δουλειά ακολουθώντας τα βήματα του πατέρα του, έχει αγαπήσει την τέχνη.