Το σχέδιο των Ευρωπαίων για να κρατήσουν ζωντανή τη συμφωνία με το Ιράν

Η αποστολή που έχει μπροστά της δεν είναι εύκολη.

Πρώτα απ’ όλα πρέπει να πείσει το Ιράν να παραμείνει στη συμφωνία. Για να το πετύχει χρειάζεται να του αποδείξει ότι υφίσταται ο λόγος για τον οποίο συναίνεσε το 2015 να μπουν περιορισμοί στο πυρηνικό του πρόγραμμα. Πως θα συνεχίσει, δηλαδή, να απολαμβάνει τα περισσότερα από τα υπεσχημένα οικονομικά οφέλη.

Έπειτα θα πρέπει να πείσει και τις ευρωπαϊκές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο Ιράν να συνεχίσουν να το κάνουν και να μην εγκαταλείψουν υπό τον φόβο των κυρώσεων αλλά και της πιθανής απώλειας πρόσβασης στην πολύ μεγαλύτερη, άρα πιο κερδοφόρα, αμερικανική αγορά. Ήδη, για παράδειγμα, η Airbus, η οποία έχει συμφωνήσει να πουλήσει πάνω από 100 αεροσκάφη στο Ιράν αξίας περίπου 20 δισ. ευρώ, προβληματίζεται.

Στις Βρυξέλλες ήδη αναζητούνται τρόποι, νομοθεσίας συμπεριλαμβανομένης, έτσι ώστε να μην μπορεί η Ουάσιγκτον ν’ ‘αγγίξει’ τις ευρωπαϊκές εταιρείες που έχουν επενδύσει και δεν επιθυμούν ν’ ακυρώσουν τις συμφωνίες τους με το Ιράν. Με άλλα λόγια, ενέργειες αντίστοιχες μ’ εκείνες που είχε κάνει η ΕΕ, το 1996, για να παρακάμψει το αμερικανικό εμπάργκο στην Κούβα αλλά και τις μονομερείς κυρώσεις των ΗΠΑ στη Λιβύη και το Ιράν, και οι οποίες κατέληξαν σε συμφωνία με την Ουάσιγκτον για την εξαίρεση των ευρωπαϊκών εταιρειών από τα μέτρα. Εξετάζεται, επίσης, το ενδεχόμενο η Τεχεράνη ν’ αντλεί χρηματοδότηση μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.

Στιγμιότυπο από την παραλαβή του πρώτου Airbus από την IranAir τον Γενάρη του 2017 - REUTERS/Regis Duvignau

Το ραντεβού της Δευτέρας 14/5/2018 στο Λονδίνο

Στο πλαίσιο αυτό, να διασφαλιστεί, δηλαδή, ότι δεν συνιστά κενό γράμμα η φράση του Γάλλου ΥΠΕΞ, Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν, «η συμφωνία δεν είναι νεκρή - η Αμερική αποσύρθηκε αλλά η συμφωνία υπάρχει ακόμη», οι υπουργοί εξωτερικών Βρετανίας, Γαλλίας και Γερμανίας συναντώνται στο Λονδίνο τη Δευτέρα -με τον Ιρανό συνάδελφό τους, Τζαβάντ Ζαρίφ, κατά πάσα πιθανότητα, επίσης παρόντα. Μία από τις εισηγήσεις ειδικών για το ‘ευρωπαϊκό πακέτο’ προς την Τεχεράνη που τώρα αρχίζει να διαμορφώνεται, είναι να συμπεριλαμβάνει και αντίμετρα εάν οι ΗΠΑ βάλουν στο στόχαστρό τους ευρωπαϊκές εταιρείες που έχουν εμπορικές σχέσεις με το Ιράν. Η αξία των εμπορικών συναλλαγών της ΕΕ με την Τεχεράνη αυξήθηκε από 9,2 δισ. δολάρια το 2015 σε 16,4 δισ. το 2016 και σε 25 δισ. το 2017. Γαλλία, Γερμανία και Ιταλία είναι οι τρεις ευρωπαϊκές χώρες με τα μεγαλύτερα οικονομικά ανοίγματα στο Ιράν.

Το χρονοδιάγραμμα των αμερικανικών κυρώσεων

Οι οικονομικές κυρώσεις που επανέφερε ο Τραμπ εις βάρος της Τεχεράνης θα τεθούν σε ισχύ σε δύο φάσεις· από τις 6 Αυγούστου οι πρώτες, και οι υπόλοιπες -και πλέον σημαντικές καθώς συμπεριλαμβάνουν αυτές που αφορούν το πετρέλαιο- μετά τις 4 Νοεμβρίου. Σήμερα η χώρα -η τρίτη μεγαλύτερη πετρελαιοπαραγωγός του ΟΠΕΚ- παράγει περίπου 3,8 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα -σχεδόν το 4% της παγκόσμιας παραγωγής- και εξάγει ημερησίως 2,5 εκατομμύρια. Στους μεγαλύτερους αγοραστές του ιρανικού αργού συγκαταλέγονται η Κίνα και η Ινδία. Οι κυρώσεις του Τραμπ θα οδηγήσουν, σύμφωνα με την Moody’s Analytics, σε μείωση της παραγωγής του Ιράν κατά 400.000 βαρέλια την ημέρα.