Η...αναπόφευκτη «επόμενη μέρα» του Facebook
Ο δισεκατομμυριούχος Μαρκ Ζάκερμπεργκ εμφανίστηκε την περασμένη εβδομάδα ενώπιον του Κογκρέσου και απάντησε υπομονετικά στις ερωτήσεις των νομοθετών για δέκα και πλέον ώρες. Το ερώτημα, λοιπόν, που γεννάται είναι τι πρέπει να περιμένουμε από εδώ και πέρα…
«Το Κογκρέσο κάνει πολύ καλά δύο πράγματα. Είτε δεν κάνει τίποτα είτε αντιδρά υπερβολικά» είπε ο Ρεπουμπλικάνος Μπίλι Λόνγκ, και συνέχισε: «Μέχρι τώρα δεν έχουμε κάνει τίποτα. Ετοιμαζόμαστε να αντιδράσουμε υπερβολικά…».
Περίπου 100 Αμερικανοί νομοθέτες «ανέκριναν» για δέκα και πλέον ώρες τον ιδρυτή του Facebook, με στόχο να… ξετυλίξουν το κουβάρι της υπόθεσης Cambridge Analytica. Τόσο οι Ρεπουμπλικάνοι όσο και οι Δημοκρατικοί εξέφρασαν την ανησυχία τους για την ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων των χρηστών αλλά και την δυνατότητα του Facebook να ελέγχει τον εαυτό του.
Μέχρι και ο ίδιος ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ παραδέχτηκε σε κάποιο σημείο ότι η θέσπιση κανόνων λειτουργίας είναι «αναπόφευκτη».
Παρόλα αυτά, ειδικοί του χώρου συνεχίζουν να πιστεύουν ότι είναι μάλλον απίθανο να συμβεί κάτι τέτοιο -τουλάχιστον φέτος. Και αυτό επειδή το θέμα είναι εξαιρετικά σύνθετο και αποτελεί ευαίσθητο σημείο για την αμερικανική πολιτική σκηνή.
«Δεν συνέβη κάτι τις δύο αυτές ημέρες που να με κάνει να αλλάξω γνώμη επ’ αυτού» είπε ο Ari Waldman, διευθυντής του Κέντρου Καινοτομίας για τη Νομοθεσία και την Τεχνολογία στο Πανεπιστήμιο Νομικής της Νέας Υόρκης.
«Δεν περιμένω το Κογκρέσο θα κάνει επαρκείς αλλαγές» συμπλήρωσε ο ίδιος.
Το τελευταίο διάστημα, το Κογκρέσο είχε επικεντρωθεί περισσότερο στην αφαίρεση κανονισμών παρά στη δημιουργία νέων. Ορισμένοι Ρεπουμπλικάνοι, μεταξύ των οποίων και ο Λονγκ, έδειξαν κατά τη διάρκεια των καταθέσεων πως δεν επιθυμούν να εισάγουν νέους κανονισμούς.
«Εσύ είσαι αυτός που πρέπει να το φτιάξει. Όχι εμείς… Πρέπει να σώσεις το πλοίο σου [σ.σ. που βυθίζεται]» είπε ο Λονγκ, απευθυνόμενος στον Ζάκερμπεργκ.
Μερικές ώρες πριν την κατάθεση Ζάκερμπεργκ, ο επικεφαλής της επιτροπής Τζον Θουν είπε πως γνωρίζει πως υπάρχουν άνθρωποι που λένε ότι πρέπει να ρυθμιστούν οι πλατφόρμες κοινωνικών δικτύων. Εξήγησε, ωστόσο, πως δεν είναι πεπεισμένος ότι αυτή είναι η λύση…
Παρότι όλοι οι νομοθέτες ήταν επιφυλακτικοί, εμφανίστηκαν συνάμα και αποφασισμένοι… «Δεν θέλω να ψηφίσω κανονισμούς για το Facebook αλλά μα το Θεό θα το κάνω» είπε ο γερουσιαστής Τζον Κένεντι.
Αυτή την περίοδο δεν είναι εύκολο να ψηφιστούν νέοι νόμοι στο Κογκρέσο. Όπως εξηγεί η ειδική του χώρου Roslyn Layton, όμως, «δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η προστασία των καταναλωτών αποτελεί σοβαρό θέμα» και για τα δύο στρατόπεδα.
Ένα πρόβλημα που έγινε ορατό κατά τη διάρκεια της κατάθεσης Ζάκερμπεργκ είναι πως τα μέλη του Κογκρέσου δεν ήταν σε θέση να κατανοήσουν ούτε καν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το Facebook. Θα ήταν, λοιπόν, ακόμη πιο δύσκολο για αυτούς να διαγνώσουν τις δυσλειτουργίες και να συμφωνήσουν στον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσαν να τις διορθώσουν νομοθετικά.
Η διήμερη κατάθεση του Ζάκερμπεργκ ήρθε ένα μήνα μετά το σκάνδαλο Cambridge Analytica και την υποκλοπή προσωπικών δεδομένων 87 εκατομμυρίων χρηστών της πλατφόρμας.
Η αποκάλυψή του προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις για την ασφάλεια των καταναλωτών και αναζωπύρωσε τους φόβους για την επίδραση που έχουν τα κοινωνικά δίκτυα στην προσωπική ζωή των χρηστών, τις εθνικές συζητήσεις αλλά και τους θεσμούς ανά τον κόσμο.
Διαφάνεια στις πολιτικές διαφημίσεις
Λαμβάνοντας υπόψη αυτά, οι Αμερικανοί νομοθέτες πρότειναν σειρά ιδεών, όπως να δοθεί μεγαλύτερος έλεγχος των δεδομένων στους χρήστες, να υπάρξει μεγαλύτερη διαφάνεια για τις διαδικτυακές πολιτικές διαφημίσεις ή ακόμη και να ληφθούν μέτρα για να καταπολεμηθεί το μονοπώλιο του Facebook.
Συζητήθηκε, επίσης, ένα νομοσχέδιο που θα επέτρεπε μεγάλη διαφάνεια στις πολιτικές διαφημίσεις -μια πρόταση που φαίνεται να ικανοποιεί όλες τις πλευρές αυτή τη στιγμή. Την ίδια ώρα, έχει τη στήριξη και των δύο μεγαλύτερων κοινωνικών δικτύων -Facebook και Twitter.
«Πολλές από τις λύσεις που ακούμε από το Κογκρέσο και ομάδες όπως η δική μας είναι ολοκληρωμένες λύσεις ασφάλειας απορρήτου. Αυτό είναι δύσκολο» είπε ο Κρις Λούις, αντιπρόεδρος της οργάνωσης Public Knowledge.
«Το Κογκρέσο έχει ξανακάνει μια απόπειρα αλλά το εγχείρημα δεν απέφερε καρπούς» είπε ο ίδιος και συνέχισε: «Ο κόσμος δεν πρέπει να περιμένει ότι θα γίνει κάτι τώρα.
Το άλλο ενδεχόμενο
Την ίδια ώρα, υπάρχει περίπτωση να έρθει κάποιο νομοσχέδιο που θα δίνει στους χρήστες μεγαλύτερο έλεγχο των προσωπικών δεδομένων τους. «Κάτι τέτοιο δεν θα έβλαπτε το επιχειρησιακό μοντέλο του Facebook αλλά τους ανταγωνιστές του» έγραψε στο Twitter ο Ashkan Soltani, πρώην επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Εμπορίου.
Το ίδιο παραδέχτηκε στο Κογκρέσο και ο ίδιος ο Ζάκερμπεργκ: «Μέρος του προβλήματος με τους κανονισμούς, γενικά, είναι ότι ακόμη και αν θεσπίσεις περισσότερους που πρέπει να ακολουθήσουν οι εταιρείες, αυτό είναι κάτι που οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις -όπως η δική μας- μπορούν να κάνουν».
Ο «πονοκέφαλος» που έρχεται από την Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου
Η μεγαλύτερη… απειλή για θέσπιση κανόνων, όμως, δεν έρχεται από το Κογκρέσο αλλά από την Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου.
Αρκετοί νομοθέτες θύμισαν ότι οι πολιτικές δεδομένων του Facebook με τρίτες επιχειρήσεις, παραβίασαν διάταγμα συγκατάθεσης του 2011 με την επιτροπή. Τον περασμένο μήνα, η εν λόγω επιτροπή επιβεβαίωσε ότι ελέγχει την πλατφόρμα για παραβιάσεις.
Σε περίπτωση που ισχύει αυτό, τότε το κοινωνικό δίκτυο πιθανώς να βρεθεί αντιμέτωπο με «τσουχτερά» πρόστιμα.
Με πληροφορίες από: Congress grilled Facebook's Mark Zuckerberg for nearly 10 hours. What's next?