Κλιματική αλλαγή: Βυθισμένα χωριά στην Ισπανία βγαίνουν στην επιφάνεια από την ιστορική ξηρασία

Το 1992, το χωριό Ασερέντο, στη βορειοδυτική Ισπανία, πέρασε για πάντα στη λήθη. Θυσιάστηκε, όπως έχει συμβεί σε πολλά χωριά σε όλον τον κόσμο, για να χτιστεί το φράγμα του Λιντόζο.

Οι κάτοικοι έφυγαν, το ξέχασαν και μόνο περιστασιακά μπορούσε κανείς να δει τα καλοκαίρια τις στέγες των σπιτιών να ξεπροβάλουν, όταν η στάθμη του νερού στην τεχνητή λίμνη που δημιουργήθηκε από το φράγμα, έπεφτε πολύ χαμηλά.

Ποτέ, όμως, δεν είχε αποκαλυφθεί ολόκληρο, θα ήταν και πολύ παράλογο, θα ήταν κυρίως πολύ ανησυχητικό, διότι αυτό θα σήμαινε ότι το νερό θα είχε πάψει να συσσωρεύεται.

Το παράλογο, το απόλυτα ανησυχητικό, συνέβη. Φέτος και όχι το καλοκαίρι, αλλά στη μέση του χειμώνα, μετά από μια περίοδο παρατεταμένης ξηρασίας που χτυπά όλη την Ιβηρική χερσόνησο.

Στη συγκεκριμένη περιοχή δεν έχει βρέξει εδώ και παραπάνω από δύο μήνες. Το χειρότερο είναι ότι δεν προβλέπεται και να βρέξει το επόμενο διάστημα. Το Ασερέντο, έν χωριό φάντασμα πλέον, επανεμφανίστηκε στην ολότητά του, προκαλώντας μεικτά συναισθήματα στους κατοίκους αλλά και τους επισκέπτες της περιοχής.

Ιστορική ανομβρία

Το θέαμα του χωριού είναι εντυπωσιακό. Ένα σκουριασμένο αυτοκίνητο, τα μπουκάλια στο παλιό μπαρ του χωριού, μια βρύση που ακόμη στάζει νερό, ο κεντρικός δρόμος που οδηγεί στα μισογκρεμισμένα σπίτια.

Είναι ένα πολύ ωραίο σκηνικό για φωτογραφίσεις, αλλά και ένα σκηνικό Αποκάλυψης.

«Η περιοχή ήταν καταπράσινη και γεμάτη με αμπελώνες, ήταν ένα πανέμορφο μέρος. Και κοίτα το τώρα. Είναι τόσο λυπηρό», λέει ένας από τους κατοίκους που εγκατέλειψε το σπίτι του στο χωριό όταν το κράτος αποφάσισε να χτίσει το φράγμα.

Κάποιες από τις περιοχές της Ιβηρικής υποφέρουν διαχρονικά από ξηρασίες, όμως πλέον είναι δεδομένο για τους ειδικούς ότι η κλιματική αλλαγή έχει επιτείνει το πρόβλημα. Φέτος, οι αγρότες τόσο στην Ισπανία όσο και στην Πορτογαλία ανησυχούν ότι οι πρωτοφανείς ξηρασίες ίσως καταστρέψουν ολοκληρωτικά τις σοδειές τους.

Τους τρεις τελευταίους μήνες του 2021, η Ισπανία κατέγραψε μόλις το 35% της μέσης βροχόπτωσης για την εποχή. Κι από τότε δεν έβρεξε σχεδόν καθόλου.

Σύμφωνα με την εθνική μετερεολογική υπηρεσία της χώρας, την AEMET, μόνο το 2005 δεν έβρεξε καθόλου όλον τον Ιανουάριο. Και οι αρχές έχουν ήδη ανακοινώσει ότι αν δεν βρέξει τις επόμενες δύο εβδομάδες, θα δοθεί έκτακτη βοήθεια στους αγρότες.

Κάτι που πιθανότατα θα χρειαστεί, καθώς ο εκπρόσωπος της AEMET εξήγησε ότι δεν προβλέπεται να βρέξει για αρκετές εβδομάδες ακόμη.

Το 10% της Ισπανίας έχει ήδη χαρακτηριστεί σε κατάσταση παρατεταμένης ξηρασίας, όμως το πρόβλημα δεν περιορίζεται σε αυτές τις περιοχές. Τεράστιες εκτάσεις, στα νότια της χώρας υποφέρουν επίσης από τεράστιες ελλείψεις σε νερό, που θα επηρεάσουν τις καλλιέργειες.

Ο αγώνας να βρεθεί νερό

Η κοιλάδα γύρω από τον ποταμό Γουαδαλκιβίρ, στα νοτιοδυτικά της χώρας, έχει κυρηχθεί σε κατάσταση παρατεταμένης ξηρασίας ήδη από τον περασμένο Νοέμβριο.

Η κατάσταση είναι τόσο δύσκολη που πλέον έχει προκαλέσει τοπική και εθνική κρίση, αλλά και μια σφοδρή αντιπαράθεση ανάμεσα στις τοπικές αρχές και τις οικολογικές οργανώσεις.

Η κυβέρνηση της Ανδαλουσίας θέλει να δώσει το δικαίωμα στους αγρότες να χρησιμοποιήσουν τα νερά του προστατευόμενου Εθνικού Πάρκου Ντονιάνα. Οι οικολόγοι φωνάζουν ότι αυτό απλώς θα εξαντλήσει άλλη μια φυσική πηγή και θα κάνει το πρόβλημα χειρότερο.

Αρκετές περιοχές στην κεντρική και τη βορειοανατολική Ισπανία αρχίζουν να νοιώθουν το πρόβλημα.

Το κυριότερο σωματείο των Ισπανών γεωργών και κτηνοτρόφων, το COAG, προειδοποίησε ότι οι μισοί από αυτούς θα υποστούν τεράστιες ζημιές φέτος από την ξηρασία. Στην ανακοίνωσή του επισημαίνεται ότι εάν δεν βρέξει (πολύ) μέσα στο μήνα, οι καλλιέργειες που χρειάζονται νερό, όπως τα αμπέλια και τα δημητριακά, θα χάθούν κατά 80%.

Η κυβέρνηση της Ισπανίας σχεδιάζει να διαθέσει πάνω από 570 εκατομμύρια ευρώ από τους πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την πανδημία, προκειμένου να ενισχύσει τα συστήματα που ποτίζουν τις καλλιέργειες.

Η γειτονική πορτογαλία, έχει ακριβώς τα ίδια προβλήματα. Τον Ινουάριο ανακοινώθηκε ότι το 45% της χώρας βρισκόταν σε καθεστώς παρατεταμένης ξηρασίας, σύμφωνα με την εθνική μετεωρολογική υπηρεσία της χώρας, IPMA.

Η βροχόπτωση από τον Οκτώβριο ως τον Ιανουάριο ήταν στα μισά του μέσου όρου για την εποχή και οι αγρότες αγωνιούν. Ακόμη και στα βόρεια της χώρας, πυρκαγιές κατατρώνε τα δάση λόγω της ξηρασίας και τα κουνούπια θερίζουν, σα να είμαστε στη μέση του καλοκαιριού.

Η IPMA δεν προβλέπει βροχές μέχρι τα τέλη του Φεβρουαρίου.