Πετρελαϊκή κρίση 2018: Τι προκαλεί αναταράξεις στις τιμές του πετρελαίου

Μέσα σε διάστημα μόλις λίγων εβδομάδων, οι τιμές του πετρελαίου, από υψηλό τετραετίας, κατέρρευσαν, αιφνιδιάζοντας τις αγορές παγκοσμίως. Η τιμή του αργού έχει καταγράψει πτώση σχεδόν 30%, γεγονός που αποδίδεται σε μια σειρά από παράγοντες, σε συνδυασμό με τις προβλέψεις για τιμές της τάξης των 100 δολαρίων το βαρέλι.

«Η τεράστια κλίμακα της κίνησης των τιμών του πετρελαίου επαναφέρει τις δυσάρεστες αναμνήσεις της περιόδου 2014-2015», λέει ο Μάικλ Τραν, διευθυντής της RBC Capital Markets, αναφερόμενος στην τελευταία πετρελαϊκή ύφεση. Σημειώνεται ότι την Τετάρτη η τιμή του πετρελαίου στις ΗΠΑ υποχώρησε κατά 2%, μία μέρα μετά το χαμηλό 13 μηνών που κατέγραψε την Τρίτη.

Ο Αμερικανός πρόεδρος δεν έκρυψε την ικανοποίησή του για αυτή την εξέλιξη, την οποία σχολίασε μέσα από τον λογαριασμό του στο Twitter.

«Οι τιμές του πετρελαίου μειώνονται. Θαυμάσια! Σαν μια μεγάλη Μείωση Φόρου για την Αμερική και τον Κόσμο. Απολαύστε! $54, ήταν $82. Ευχαριστώ Σαουδική Αραβία, αλλά ας πάμε χαμηλότερα!», έγραψε ο Ντόναλντ Τραμπ ζητώντας περαιτέρω μείωση των τιμών, την οποία παρομοίασε με «μια μεγάλη μείωση φόρου» που μπορεί να δώσει ώθηση στις ΗΠΑ και τις παγκόσμιες οικονομίες.

Να σημειωθεί πως ο Τραμπ είχε επανειλημμένα καταφερθεί εναντίον των υψηλών τιμών του πετρελαίου επικρίνοντας τον ΟΠΕΚ για την παραγωγή

Τι προκαλεί τις αναταράξεις στις τιμές του πετρελαίου

Μεγάλο μερίδιο, αλλά όχι όλο, για την πτώση που καταγράφεται στις τιμές του πετρελαίου έχει η Σαουδική Αραβία, όμως σημαντικό ρόλο έχει διαδραματίσει και το Ιράν.

Νωρίτερα φέτος η αμερικανική κυβέρνηση δεσμεύθηκε να «εκμηδενίσει» τις εξαγωγές πετρελαίου του Ιράν, υιοθετώντας σκληρή στάση, που σε συνδυασμό με τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη χώρα, επηρέασε και τις τιμές του πετρελαίου.

Κάτω από τις πιέσεις που δημιούργησαν αυτές οι συνθήκες, η Σαουδική Αραβία αύξησε την παραγωγή πετρελαίου, κάτι που έπαιξε καθοριστικό ρόλο, δεδομένου ότι το Ριάντ είναι ο «κεντρικός τραπεζίτης» στην αγορά του «μαύρου χρυσού», αφού είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας στον κόσμο και η μόνη χώρα που έχει τη δυνατότητα να αυξήσει σημαντικά την παραγωγή πετρελαίου. Σε μια πρώτη αντίδραση, Ρωσία και ΗΠΑ προχώρησαν επίσης σε αύξηση της παραγωγής.

Νωρίτερα αυτό τον μήνα, η κυβέρνηση Τραμπ προκάλεσε «αναταράξεις» στην αγορά πετρελαίου, αιφνιδιάζοντας με μια πιο ήπια προσέγγιση στο Ιράν κι επιτρέποντας σε Ινδία, Κίνα και άλλες χώρες να προμηθεύονται αργό πετρέλαιο από το Ιράν.

Οι νέες συνθήκες που δημιουργήθηκαν, έπειτα από έξι μήνες συνεχούς αύξησης παραγωγής σε συνδυασμό με την απόφαση των ΗΠΑ να εξαιρέσουν προσωρινά από το εμπάργκο κατά του Ιράν συνολικά 8 χώρες, προκάλεσε προβληματισμό στον ΟΠΕΚ, που πλέον βρίσκεται υπό πίεση και εξετάζει το ενδεχόμενο να προχωρήσει σε μείωση της παραγωγής. Οι όποιες αποφάσεις θα ληφθούν στην προσεχή σύνοδο του Οργανισμού στη Βιέννη.

Ο ρόλος των ΗΠΑ

Ο Ντόναλντ Τραμπ απέδωσε τα εύσημα στη Σαουδική Αραβία για την πτώση των τιμών του πετρελαίου, παρέλειψε ωστόσο να αναφερθεί στον ρόλο που διαδραμάτισαν οι ΗΠΑ σε αυτήν.

Η αυξανόμενη παραγωγή πετρελαίου από σχιστόλιθο στις ΗΠΑ, είχε σαν αποτέλεσμα η χώρα να ξεπεράσει σε παραγωγή τη Ρωσία και τη Σαουδική Αραβία και να σκαρφαλώσει στην κορυφή ως η κορυφαία πετρελαιοπαραγωγός χώρα του πλανήτη για πρώτη φορά από το 1973.

Μάλιστα ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας προβλέπει ότι η παραγωγή των ΗΠΑ θα έχει αυξηθεί κατά πάνω από 2 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως το 2018, ενώ οι εκτιμήσεις είναι πως οι αριθμοί θα ανέβουν περαιτέρω το επόμενο έτος. Να σημειωθεί πως καμία άλλη χώρα δεν έχει καταφέρει να επιταχύνει την παραγωγή σε τέτοιο βαθμό μέχρι σήμερα.

Ο φόβος πια στην αγορά πετρελαίου επικεντρώνεται στο ενδεχόμενο να μην απορροφηθεί όλο αυτό το πετρέλαιο από σχιστόλιθο που φέρνουν οι ΗΠΑ στην αγορά, κι αυτό, σύμφωνα με την ανάλυση του CNNi είναι αυτό που πυροδότησε την πρόσφατη «βουτιά» στην τιμή.

Ωστόσο, αυτή η πτώση στις τιμές του πετρελαίου δεν οφείλεται αποκλειστικά στην υπερβολική προσφορά. Η επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης φαίνεται πως υποβαθμίζει και τη ζήτηση του πετρελαίου.

Αν και στις ΗΠΑ η ζήτηση πετρελαίου ήταν σε υψηλά επίπεδα, ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας έκρουσε το καμπανάκι για «αδύναμη» ζήτηση στην Ευρώπη και στις αναπτυσσόμενες ασιατικές χώρες. Έκανε παράλληλα λόγο και για επιβράδυνση της ζήτησης σε Ινδία, Βραζιλία και Αργεντινή, αποδίδοντάς την στις υψηλές τιμές, τα αδύναμα νομίσματα και την επιδείνωση της οικονομικής δραστηριότητας.

Υπενθυμίζεται πως τον περασμένο μήνα το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο υποβάθμισε τις εκτιμήσεις του για το 2019 αναφορικά με το ΑΕΠ της Κίνας, αλλά και των ΗΠΑ εξαιτίας του εμπορικού πολέμου που έχει ξεσπάσει μεταξύ τους. Το παγκόσμιο ΑΕΠ αναμένεται να επιβραδυνθεί από 2,9% που ήταν το 2018 σε 2,5% την ερχόμενη χρονιά, πρόβλεψη όχι και τόσο ευοίωνη για το πετρέλαιο, που διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια οικονομία.

The Great Oil Crash of 2018: What's really happening, By Matt Egan, CNN Business