Η κοινωνία των 140 (παλιο)χαρακτήρων
Αυτή η αυτιστική μανία να είσαι με τον έναν ή τον άλλον – οπωσδήποτε – που είναι ήδη απλωμένη σαν επιδημία, συνιστά μιαν εξαιρετικά επικίνδυνη παραδοχή: Ότι οι επιλογές σου εξαντλούνται στο μεν και στο δε, στο άσπρο και το μαύρο, στο εμείς και οι άλλοι και όλες οι προσπάθειες αντίληψης του κόσμου να εξαντλούνται στην ανακάλυψη νέων τρόπων διατύπωσης του ερωτήματος που λειτουργεί και ως μόνιμη απάντηση: «Γιατί οι άλλοι καλύτεροι ήταν;».
Αυτός ο επικίνδυνος μανιχαϊσμός φαίνεται πως παίρνει το ρυθμό του από την ιδιότυπη έως και πολεμική γλώσσα μιας ιδιόμορφης κάστας των social media που, εκτός όλων των άλλων, ζιπάρουν την πολυπλοκότητα της ζωής και της πολιτικής σε 140 χαρακτήρες. Πρόκειται, πλέον, για mainstream τρόπο σκέψης με εκατομμύρια παραλλαγές. Κυβερνητικά στελέχη, υπουργοί, στελέχη της αντιπολίτευσης, εκπρόσωποι, επίσημοι κι ανεπίσημοι, επώνυμοι κι ανώνυμοι. Όσοι συμμετέχουν δίνουν νυχθημερόν τη μάχη της ατάκας με όρους και επιλογές ξύλινου και συνάμα λαϊκίστικου λόγου. Σαν stand up comedy, ένα πράγμα.
Η ατζέντα της ημέρας σε όλα τα θέματα ρυθμίζεται από αυτόν τον άναρθρο λόγο των 140 χαρακτήρων. Σε κάθε περίπτωση –όπως συμβαίνει σε όλα τα Μέσα- δεν ευθύνεται το Μέσο- αλλά η χρήση του. Η ευτέλεια, η απόπειρα ταπείνωσης του αντίπαλου, ο επιθετικός λόγος, είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά της συνολικότερης κατάπτωσης. Οι διαδικτυακές περσόνες, τα τρολ, έμμισθα ή άμισθα, ζωντανά ή νεκρά (το ζήσαμε και αυτό) έχουν καταδικάσει εαυτούς σε μια μονότονα επιθετική ρητορική που μιμείται τον παραγόμενο λόγο του συρμού και της μόνιμης μη δημιουργικής αντιπαράθεσης.
Το twitter που τον περασμένο Μάρτιο έκλεισε δέκα χρόνια ζωής, είναι παγκοσμίως διαπιστωμένο, ότι άλλαξε τον τρόπο που επικοινωνούν οι άνθρωποι σε ολόκληρον τον πλανήτη. Άλλαξε τον τρόπο με τον οποίον οργανώνεται, συλλέγεται και διαχειρίζεται η πληροφορία. Αν οι αριθμοί έχουν τις δικές τους αλήθειες τότε έχει νόημα να μάθουμε ότι σήμερα παράγονται 6.000 tweets το δευτερόλεπτο, 500 εκατομμύρια tweets την ημέρα, 200 δισ. tweets ετησίως. Ελάχιστη ποσότητα από αυτήν αναλογεί στην Ελλάδα, ικανή, όμως να αξιοποιεί επαρκώς τις ιδιαιτερότητες του Μέσου και κυρίως την τάση της εποχής. Αυτήν που θέλει να κυριαρχεί κάθε μη παραγωγική αλλά και διχαστική εκφορά του δημόσιου λόγου.
Η κατάσταση της γενικότερης κατάπτωσης και του μαζικού επιθετικού ρόλου- που οι περισσότεροι αγωνίζονται να υιοθετήσουν στα social media- συνθέτουν καθημερινά ένα σύνολο λεκτικού bullying. Μέσα σε αυτό, ανακυκλώνονται όλα τα περιττώματα συμπεριφορών, απόψεων και λόγων. Είναι σαν ο πολιτικός λόγος να αποφεύγει σκοπίμως να φτιάξει τη δική του ατζέντα και να αφήνεται στη δίνη των trend hasthtag κάθε ημέρας, όπως αυτή διαμορφώνεται από τον καταρράκτη του λαϊκισμού.
Η μετατροπή του πολιτικού λόγου σε καρικατούρα καφενειακής - μιντιακής ανοησίας με σκοπό να χαϊδεύει ένα ακροατήριο που αρέσκεται στην γηπεδική αντιπαράθεση, είναι ακόμα μία διάσταση της κατάπτωσης. Ιδίως στην εποχή όπου πλήθος απογοητευμένων ανθρώπων αναζητούν να πιστέψουν εκ νέου -και με σχεδόν θρησκευτική τελετουργία- σε μιαν αίσθηση ή έστω ψευδαίσθηση αποκατάστασης μιας κάποιας κανονικότητας. Αλλά αυτό, τώρα, είναι άλλο θέμα. Κάποτε ήταν ο λαϊκίστικος λόγος του φαινομένου του “Αυριανισμού”, τα “κωλόσπιτα”, οι “καρκίνοι” κ.ά. Σημείο, όχι μόνο των δικών μας καιρών. Γιατί, θα πρέπει να γνωρίζουμε, ότι κάθε εποχή έχει το δικό της Twitter. Τους δικούς της 140 (παλιο)χαρακτήρες...