Τα «Voodoo Economics» και ο Ευκλείδης Τσακαλώτος
Στην οικονομική θεωρία υπάρχει μια σχολή σκέψης που υποστηρίζει πως μπορεί να επέλθει ανάπτυξη και μείωση του πληθωρισμού μέσω της μείωσης της φορολογίας, ιδιαίτερα δε των υψηλών εισοδημάτων. Η σχολή αυτή στηρίζει τα αξιώματα της στην περίφημη καμπύλη Laffer (Laffer Curve), η οποία δείχνει ότι η αύξηση των φορολογικών συντελεστών πέρα από ένα ορισμένο σημείο είναι αντιπαραγωγική για την περαιτέρω αύξηση των φορολογικών εσόδων.
Ο Arthur Laffer, ο οποίος παρουσίασε την καμπύλη τη δεκαετία του 1970 επιδίωξε να δείξει ότι σε ορισμένες περιπτώσεις η μείωση των φορολογικών συντελεστών θα αυξήσει πραγματικά τα κρατικά έσοδα και δεν θα χρειάζεται να αντισταθμιστεί από μείωση των κρατικών δαπανών ή αύξηση του δανεισμού. Η λογική είναι απλή. Όταν ο φορολογικός συντελεστής είναι μηδέν, το κράτος δεν εισπράττει καθόλου έσοδα. Το ίδιο ισχύει αν ο φορολογικός συντελεστής είναι ίσος με 100%, για τον λόγο ότι ο φορολογούμενος δεν έχει κανένα κίνητρο να δουλέψει από τη στιγμή που το κράτος θα του παρακρατά όλα τα χρήματα.
Χθες ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος μιλώντας στην ΕΡΤ αντέκρουσε ως αναχρονιστική και λανθασμένη την καμπύλη Laffer και για να τεκμηριώσει τις θέσεις του επικαλέσθηκε τα στοιχεία για τα φορολογικά έσοδα Μαΐου – Ιουνίου 2016, τα οποία έδειξαν πως η αύξηση των συντελεστών επέφερε αύξηση των φορολογικών εισπράξεων.
Μάλιστα, για να δείξει την απαξίωσή του για τα «supply side economics», όπως αναφέρεται στη βιβλιογραφία η εν λόγω οικονομική σχολή σκέψης ο κ. Τσακαλώτος χρησιμοποίησε την υποτιμητική έκφραση που πρώτος είχε χρησιμοποιήσει το 1980 για αυτά ο George H. W. Bush και τα αποκάλεσε «Voodoo Economics».
Είναι γεγονός πως η καμπύλη Laffer είναι πρακτικά δύσκολο να επαληθευτεί πλήρως, γιατί σε κάποια καθεστώτα όπως π.χ. στον Κομμουνισμό, ακόμη και η αύξηση των φόρων στο 100% αποδίδει έσοδα, έστω και πενιχρά. Ωστόσο, στην Ελληνική περίπτωση και ειδικά την περίοδο 2009-2015 καμία άλλη οικονομική προσέγγιση δεν μπορεί να δικαιολογήσει καλύτερα το γεγονός ότι εάν και οι φόροι συνεχώς αυξάνονται, τα έσοδα που εισπράττονται διαρκώς μειώνονται.
Τα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων για τα φορολογικά έσοδα του 2015 επιβεβαιώνουν πλήρως το παραπάνω. Σύμφωνα με αυτά προκύπτει ότι τα έσοδα από ΦΠΑ εμφάνισαν οριακή αύξηση 0,09% και από 13,613 δισ. ευρώ το 2014 ανήλθαν σε 13,625 δισ. ευρώ το 2015. Μάλιστα αυτό συνέβη παρά τις αυξήσεις στους συντελεστές ΦΠΑ σε δεκάδες προϊόντα, παρά την αύξηση των συντελεστών στα νησιά του Αιγαίου, αλλά και παρά την εκτίναξη της χρήσης καρτών στις συναλλαγές.
Η ίδια εικόνα προκύπτει και από τους φόρους ακίνητης περιουσίας. Οι φόροι στην περιουσία οι οποίοι εισπράχθηκαν ανήλθαν σε 3,18 δισ. ευρώ από 3,473 δισ. ευρώ το 2014. Το 2015 το σύνολο των φορολογικών εσόδων, παρά τις αυξήσεις των συντελεστών ΦΠΑ και την αύξηση των προκαταβολών φόρου για αγρότες και επιχειρήσεις, εμφάνισαν μείωση κατά περίπου 600 εκατ. ευρώ ή σε ποσοστό 1,38% και διαμορφώθηκαν σε 43,614 δισ. ευρώ από 44,225 δισ. ευρώ το 2014.