Οι πρόσφυγες καλούν τους Ευρωπαίους να θυμηθούν
Όταν κάποια στιγμή μέσα στο καλοκαίρι η Ευρώπη ανακάλυψε με καθυστέρηση την προσφυγική τραγωδία στην ανατολική της μεθόριο, αποκαλύφθηκε με κάθε επισημότητα πως η πίστη έχει παραχωρήσει τη θέση της στη λήθη και όχι στον ορθό λόγο.
Η Ευρώπη ξεχνά εύκολα την ιστορία της και μαθαίνει δύσκολα από αυτήν, δείχνοντας σε κάθε κρίση πως δεν πιστεύει στους ανθρώπους περισσότερο από όσο πιστεύει στις θεωρίες της.
Στα μέσα του περασμένου Αυγούστου, η κυβέρνηση της Σλοβακίας ανακοίνωσε ότι θα δεχτεί μόνο διακόσιους πρόσφυγες από τη Συρία, διευκρινίζοντας ότι αυτοί θα πρέπει να προέρχονται από χριστιανικές οικογένειες της σπαρασσόμενης από τον εμφύλιο χώρας.
Παντού στο πρώην ανατολικό μπλοκ, απ’ όπου τις προηγούμενες δεκαετίες έφευγαν κύματα προσφύγων προς τη Δύση, κυβερνήσεις και κοινή γνώμη στάθηκαν εχθρικά απέναντι στους πρόσφυγες και μετανάστες. Οι σύμμαχοι της Γερμανίας στην εκστρατεία της υπέρ της σιδηράς δημοσιονομικής πειθαρχίας δεν δίστασαν να έρθουν σε κόντρα με το Βερολίνο και τις Βρυξέλλες για τις –ούτως ή άλλως άτολμες- ενέργειές τους στο προσφυγικό.
Αλλά και στην υπόλοιπη Ευρώπη, η αρχική συγκίνηση από τις εικόνες των πνιγμένων παιδιών στις ακτές του Αιγαίου άρχισε να δίνει τη θέση της στο φόβο. Αλλεπάλληλες φορές τους τελευταίους μήνες Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν προειδοποιήσει ότι το κύμα των προσφύγων απειλεί την ύπαρξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χρησιμοποιώντας λέξεις όπως «διάσπαση» και «αποσύνθεση». Εκατοντάδες είναι οι επιθέσεις αγνώστων σε κέντρα φιλοξενίας προσφύγων.
Τα πολλά χρόνια οικονομικής δυσπραγίας και κοινωνικών εντάσεων έχουν καταστήσει τις ευρωπαϊκές κοινωνίες κινούμενη άμμο. Κάθε απόπειρα να χαρτογραφηθεί η συγκίνηση ή ο φόβος βουλιάζει στα στερεότυπα. Όσο οι κυβερνήσεις συσκέπτονται, ο κατάλογος των θυμάτων μεγαλώνει. Ακόμα χειρότερα, αυτοί που βλέπουν με συμπάθεια τους κατατρεγμένους συνηθίζουν στην ιδέα ότι κάπου εκεί έξω υπάρχουν άνθρωποι που ζητούν άσυλο και η ζωή συνεχίζεται.
Η γενικότερη παρατήρηση ότι υπάρχει μια κυρίαρχη συντηρητική Ευρώπη που φοβάται το αλλότριο -ακόμα και όταν αυτό παίρνει την ιερή στις παραδόσεις της μορφή του ικέτη- και μια προοδευτική Ευρώπη που είναι έτοιμη να ενσωματώσει τον άλλο στην καθημερινότητά της, είναι λογική. Εντούτοις, δεν αρκεί από μόνη για να ερμηνεύσει πώς σκέφτονται οι Ευρωπαίοι τον 21ο αιώνα.
Η ιστορία θα καταγράψει την Γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ ως την πολιτικό που στήριξε την υπόθεση των προσφύγων στο όνομα της Ευρώπης. Όμως, τα επίσημα έγγραφα και με τη δική της υπογραφή, τα οποία θα πέσουν στα χέρια των αρχαιολόγων του μέλλοντος, θα καταγράφουν ποσοστώσεις, περιορισμούς, εγκλεισμούς και αποκλεισμούς ανθρώπων, οι οποίοι έκαναν ό,τι έκαναν για αιώνες οι Ευρωπαίοι: έφυγαν από τις εστίες τους, αναζητώντας αλλού μια καλύτερη ζωή.
Αυτό που, ίσως, ξεχνούν οι πολίτες της Γηραιάς Ηπείρου είναι ότι η αναμέτρηση με την ιστορία είναι καθημερινή και δεν αφορά μόνο τους ηγέτες τους. Είναι οι δικές τους ανικανοποίητες ανάγκες και είναι τα δικά τους συρρικνωμένα δικαιώματα τις τελευταίες δεκαετίες που κατέδειξαν ότι υπάρχει κάτι σάπιο στο βασίλειο της Δανιμαρκίας.
Η παρουσία των άλλων είναι μία πικρή υπενθύμιση αυτής της ματαίωσης. Στις ροές των προσφύγων και των μεταναστών, οι ευρωπαϊκές κοινωνίες βλέπουν σε περίληψη τη δική τους πορεία στο χώρο και τον χρόνο. Αν η Ευρώπη δεν χωρά άλλους πρόσφυγες, τότε και ο κόσμος δεν χωράει άλλη Ευρώπη.
Η πραγματικότητα του κόσμου δεν καλεί τους Ευρωπαίους να επιστρέψουν στις χριστιανικές τους ρίζες. Τους καλεί να δουν σε αυτές το μέλλον· και να πιστέψουν ότι δεν υπάρχουν μονόδρομοι.
Photo 1/119
Κρατώντας ό,τι πολυτιμότερο έχει («Madonna col Bambino», Giovanni Battista Salvi - c.1640-c.1650 / Pinacoteca Comunale, Τσεζένα) Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 2/119
Κρατώντας ό,τι πολυτιμότερο έχει - Μια νεαρή μητέρα κρατά το μωρό της, περιμένοντας πάνω στις γραμμές του τρένου, στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας (Ειδομένη, 30 Νοεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Alexandros Avramidis
Photo 3/119
Το λευκό της κρίνο («La Vierge au lys», William-Adolphe Bouguereau, 1899) Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 4/119
Το λευκό της κρίνο - Αφγανή μητέρα αποβιβάζεται στις ακτές της Κω, μαζί με άλλους τριάντα πρόσφυγες. Τα Ηνωμένα Έθνη ανέφεραν τότε ότι ο αριθμός των μεταναστών και προσφύγων που θα καταφύγουν στην Ευρώπη από τη θάλασσα ενδέχεται να ξεπεράσει μέχρι το τέλος του χρόνου το ένα εκατομμύριο ψυχές (Κώς, 27 Μαΐου 2015) Πηγή: REUTERS/Yannis Behrakis
Photo 5/119
Οδηγήτρια («Our Lady of Perpetual Help», Εσκυλίνος λόφος, Ρώμη, 15ος αι.) Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 6/119
Οδηγήτρια - Αφγανή μητέρα έχει μόλις αποβιβαστεί στο νησί της Λέσβου. Θα πρέπει τώρα να διασχίσει όλο το Αιγαίο μαζί με το παιδί της για να βρει τη Γη της Επαγγελίας. Ο χειμώνας έχει αρχίζει να κάνει την εμφάνισή του και τα κράτη της Βαλκανικής έχουν μόλις αρχίσει να κλείνουν τα σύνορά τους, επιτρέποντας τη δίοδο μόνο σε όσους αιτούντες άσυλο προέρχονται από τη Μέση Ανατολή και το Αφγανιστάν (Λέσβος, 19 Νοεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Yannis Behrakis
Photo 7/119
Άγια Νύχτα σε προσμένουν με χαρά («The Nativity at Night», Geertgen tot Sint Jans, c.1490 / National Gallery, Λονδίνο) Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 8/119
Άγια Νύχτα σε προσμένουν με χαρά - Το μωρό μιας οικογένειας από τη Συρία κοιμάται σε ένα χαρτόκουτο λίγο πριν ξημερώσει στην «έρημη χώρα» των συνόρων (Ειδομένη, 7 Σεπτεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Yannis Behrakis
Photo 9/119
Οι μάγοι με τα δώρα ακολουθούν το φως («Star of Bethlehem», Edward Burne-Jones, c.1885-1890 / Birmingham Museum & Art Gallery, Μπέρμιγχαμ) Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 10/119
Οι μάγοι με τα δώρα ακολουθούν το φως - Εγκαταλελειμμένες σκηνές το στα σύνορα, μετά την πρωινή επιχείρηση της ελληνικής αστυνομίας, που εκκένωσε την περιοχή της Ειδομένης από δεκάδες εκατοντάδες εγκλωβισμένους, μεταφέροντας όσους δεν τους επιτράπηκε να περάσουν τα σύνορα πίσω στην Αθήνα (Ειδομένη, 9 Δεκεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Alexandros Avramidis
Photo 11/119
Το αστέρι της Βηθλεέμ («The Light of the World», William Holman Hunt, 1853 / Keble College, Οξφόρδη) Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 12/119
Το αστέρι της Βηθλεέμ - Ένας πρόσφυγας ζεσταίνεται στη φωτιά που έχει ανάψει κάτω από τον έναστρο ουρανό του Αιγαίου, δίπλα σε κέντρο καταγραφής προσφύγων, «μεταξύ θείας και ανθρώπινης δικαιοσύνης» (Λέσβος, 18 Νοεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Yannis Behrakis
Photo 13/119
Κοιτώντας μόνο μπροστά («The rest on the flight into Egypt»,
Gerard David, c.1510 / National Gallery of Art, Λονδίνο) Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 14/119
Κοιτώντας μόνο μπροστά - Μια μητέρα έχει μόλις διασχίσει τα σύνορα της Ελλάδας με την ΠΓΔ της Μακεδονίας. Τα κράτη που προέκυψαν από τον γιουγκοσλαβικό εμφύλιο επιτρέπουν εδω και μια βδομάδα την είσοδο μόνο σε πρόσφυγες από τη Συρία, το Ιράκ και το Αφγανιστάν, θεωρώντας τους υπόλοιπους «οικονομικούς μετανάστες» που δεν χρήζουν διεθνούς προστασίας (Γευγελή, 27 Νοεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Stoyan Nenov
Photo 15/119
Νικώντας τα κύματα (« Christ in the Storm on the Lake of Galilee», Rembrandt, 1633 / Isabella Stewart Gardner Museum, Βοστώνη - εκλάπη το 1990) Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 16/119
Νικώντας τα κύματα – Μετανάστες από το Πακιστάν κωπηλατούν, προσπαθώντας να προσεγγίσουν τις ακτές της Κω. Ένας από τους επιβαίνοντες, ο Αχμάντ, θα δήλωνε αργότερα ότι πάλευαν επί πέντε ώρες με τα κύματα μετά την αναχώρησή τους από τα τουρκικά παράλια, αντιμέτωποι, όπως γράφτηκε κάποτε, με «το παράλογο φαινόμενο της θάλασσας» (Κως, 30 Μαΐου 2015) Πηγή: REUTERS/Yannis Behrakis
Photo 17/119
Νικώντας τα κύματα – Λέμβος υπερφορτωμένη με πρόσφυγες από τη Συρία πλέει ακυβέρνητη στα νερά ανάμεσα στη Ελλάδα και Τουρκία (Κως, 11 Αυγούστου 2015) Πηγή: REUTERS/Yannis Behrakis
Photo 18/119
Νικώντας τα κύματα – Άντρας από τη Συρία κρατά στην επιφάνεια ένα μωρό, κολυμπώντας ταυτόχρονα προς την ακτή, στιγμές αφότου η λέμβος στην οποία επέβαιναν βούλιαξε εκατό μέτρα από τη στεριά (Λέσβος, 12 Σεπτεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Alkis Konstantinidis
Photo 19/119
Νικώντας τα κύματα – Η λέμβος που κουβαλούσε 150 ανθρώπους έχει μισοβυθιστεί στα ανοιχτά της Λέσβου και τα σωστικά συνεργεία ξεκινούν άλλον ένα αγώνα ενάντια στο χρόνο. Ένα νήπιο βρίσκει τη σωτηρία από τον ουρανό στα χέρια ενός πρόσφυγα που το τραβά έξω από τα νερά. Οι περισσότερες αφίξεις μέσω θάλασσας -πάνω από 200.000- καταγράφηκαν φέτος τον Οκτώβριο (Λέσβος, 30 Οκτωβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Giorgos Moutafis
Photo 20/119
Νικώντας τα κύματα – Ο Σύρος πατέρας κρατά τα δυο του παιδιά, παλεύοντας να βγει στην ακτή (Λέσβος, 24 Σεπτεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Yannis Behrakis
Photo 21/119
Βαδίζοντας στο νερό («Saint Pierre tentant de marcher sur les eaux», François Boucher, 1766 / Cathédrale Saint-Louis Βερσαλλίες) Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 22/119
Βαδίζοντας στο νερό – Ο Αφγανός πατέρας κρατά τα δυο του παιδιά, κάνοντας τα τελευταία βήματά του πάνω στο νερό. Ο αγώνας για επιβίωση δεν ορίζεται από εθνικότητες (Λέσβος, 19 Νοεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Yannis Behrakis
Photo 23/119
Ένα με τη γη («Anbetung des Kindes und der Hl. Bernhard», Fra Lippo Lippi, c.1459 / Gemäldegalerie, Βερολίνο) Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 24/119
Ένα με τη γη – Μητέρα από τη Συρία αλλάζει το μωρό της λίγα μέτρα από το φράχτη που έχουν σηκώσει οι αρχές των Σκοπίων για να αποτρέψουν τη μαζική έλευση προσφύγων και μεταναστών, «κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσιν» των ισχυρότερων συνομιλητών τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ειδομένη, 5 Δεκεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Yannis Behrakis
Photo 25/119
Γιατί («Dolorosa», Bartolomé Esteban Murillo, c.1665 / Museo de Bellas Artes de Sevilla, Σεβίλλη) Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 26/119
Γιατί - Έχουν διανύσει εκατοντάδες χιλιόμετρα σε στεριά και θάλασσα. Λίγες ώρες τους χωρίζουν από την Αυστρία. Αρνούνται να φύγουν από τον σιδηροδρομικό σταθμό του Bicske, δυτικά της Βουδαπέστης. Φοβούνται ότι, αν το κάνουν, οι αρχές θα τους κλείσουν σε στρατόπεδο προσφύγων, συντρίβοντας κάθε τους ελπίδα για μια κανονική ζωή. Έως εκείνες τις ημέρες του έτους, πάνω από 100.000 πρόσφυγες και μετανάστες είχαν διασχίσει τις ουγγρικές πεδιάδες γύρω από το Δούναβη, αναζητώντας άσυλο βορειότερα στην Ευρώπη (Μπίτσκε, 4 Σεπτεμβρίου 2015) Πηγή: Matt Cardy / Stringer
Photo 27/119
Τα Εισόδια της Θεοτόκου στο Ναό («Presentasjonen av Jesus i templet», Giovanni Bellini, c.1459 / Galleria Querini Stampalia, Βενετία) Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 28/119
Τα Εισόδια της Θεοτόκου στην Ευρώπη – Τα βλέμματα ορίζουν το χώρο γύρω από μία γυναίκα που κρατά την κόρη της, ενώπιον των εκπροσώπων του νόμου στα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης (Ειδομένη, 3 Δεκεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Alexandros Avramidis
Photo 29/119
Το πρόσωπο («Study of a woman's head», Leonardo da Vinci, c. 1490 / Λούβρο, Παρίσι) Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 30/119
Το πρόσωπο - Νεαρή γυναίκα κλαίει μπροστά στο αγκαθωτό συρματόπλεγμα. Οι διαμαρτυρίες των ανθρώπων γύρω της σύντομα θα εξελιχθούν σε οργή (Ειδομένη, 1 Δεκεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Alexandros Avramidis
Photo 31/119
Θεάνθρωπος («San José», Alonso Miguel de Tovar, 1678-1758 / Palacio de Viana, Κόρδοβα) Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 32/119
Θεάνθρωπος – Πατέρας και γιος γίνονται ένα μέσα στην καταιγίδα. Τυλιγμένοι στην κουβέρτα φαίνονται σαν ένα πρόσωπο· ό,τι κοντινότερο στη διπλή φύση του Θεανθρώπου (Ειδομένη, 27 Νοεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Yannis Behrakis
Photo 33/119
Γενεαλογία («St Joseph with the Infant Jesus», Guido Reni, c.1620-c.1630 / Ερμιτάζ, Αγία Πετρούπολη) Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 34/119
Γενεαλογία - Νεαρός άντρας κατεβαίνει από το λεωφορείο που τον μετέφερε σε κέντρο υποδοχής προσφύγων κοντά στα σύνορα. Έως τότε πάνω από 590.000 άνθρωποι είχαν διασχίσει την Ελλάδα, στο μεγαλύτερο μεταναστευτικό κύμα που είδε ο πλανήτης τις τελευταίες δεκαετίες (Ειδομένη, 10 Δεκεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Alexandros Avramidis
Photo 35/119
Μεγαλώνοντας («Sagrada Familia del pajarito», Bartolomé Esteban Murillo, c.1650 / Museo del Prado, Μαδρίτη) Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 36/119
Μεγαλώνοντας - Σύρος πρόσφυγας ταΐζει το λίγων μηνών μωρό του, που το ξεκίνημα της ζωής του έμελλε να είναι είναι μια διαρκής αναμέτρηση με τα σύνορα κάθε μικρής ή μεγάλης εξουσίας (Ειδομένη, 5 Δεκεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Yannis Behrakis
Photo 37/119
Άγγελος («Rest on the Flight into Egypt», Caravaggio, c.1597 / Galleria Doria Pamphilj, Ρώμη) Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 38/119
Άγγελος – Οικογένεια εκτοπισμένων Σύρων περνούν από συνέντευξη σε κέντρο προσφύγων στο Αμμάν της Ιορδανίας. Αν επιλεχθούν, θα ταξιδέψουν στον Καναδά. Η τροπή που θα πάρει η ζωή τους κρέμεται από το μήνυμα μιας υπέρτατης αρχής (Αμμάν, 29 Νοεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Paul Chiasson/Pool
Photo 39/119
Η Αγία Τριάδα («Holy Trinity», Pieter Coecke van Aelst, c.1500-c.1550 / Museo del Prado, Μαδρίτη) Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 40/119
Η Αγία Τριάδα – Ιρανός κρατά το παιδί του, αναζητώντας να πιαστεί από κάπου μέσα στη βροχή υπό το άγρυπνο βλέμμα των φρουρών (Ειδομένη, 27 Νοεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Yannis Behrakis
Photo 41/119
Ο γιος πάνω από τον πατέρα («Coronación de San José», c.1665-c.1670 / Juan de Valdés Leal) Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 42/119
Ο γιος πάνω από τον πατέρα – Ο αναστημένος γιος δεν θα ξεχάσει ποτέ τον πατέρα που τον κράτησε όρθιο στη ζωή (Ειδομένη, 4 Δεκεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Yannis Behrakis
Photo 43/119
Το όνειρο («Saint Joseph’s dream», Daniele Crespi, c.1620-c.1630 / Kunsthstorisches Museum, Βιέννη) Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 44/119
Το όνειρο – Ο άνθρωπος αυτός από το Μάλι έχει κλείσει τα μάτια. Δεν θα μάθουμε ποτέ τι ονειρεύτηκε, αλλά ξέρουμε την απόφασή του. Έως τα τέλη του έτους, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες έχει καταγράψει 1.004.216 αφίξεις δια θαλάσσης στην Ευρώπη (από 216.054 το 2014), εκ των οποίων οι 847.819 μέσω της Ελλάδας. Καταγράφονται 3.735 νεκροί/αγνοούμενοι. Το 49% των προσφύγων προέρχονται από τη Συρία, το 21% από το Αφγανιστάν, το 8% από το Ιράκ, το 4% από την Ερυθρέα, 2% από Πακιστάν, Νιγηρία, Σομαλία και 1% από Σουδάν, Γκάμπια, Μάλι (Ειδομένη, 13 Μαΐου 2015) Πηγή: REUTERS/Yannis Behrakis
Photo 45/119
Η προειδοποίηση («Dream of Joseph», Rembrandt, c.1625-c.1669 / Gemäldegalerie, Βερολίνο) Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 46/119
Η προειδοποίηση – Αστυνομικές δυνάμεις απωθούν Σύρους, Ιρακινούς και Αφγανούς πρόσφυγες που αναζητούν απεγνωσμένα να περάσουν τα σύνορα, ξέροντας ότι πολλοί άλλοι θα μείνουν πίσω (Ειδομένη, 22 Νοεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Alexandros Avramidis
Photo 47/119
Η σφαγή των νηπίων («The Massacre of the Innocents», Guido Reni, 1611 / Pinacoteca Nazionale di Bologna, Μπολόνια) Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 48/119
Η σφαγή των νηπίων – Σύροι πρόσφυγες, αντιμέτωποι με τις αρχές, προσπαθούν να φτάσουν στα σύνορα. Εκεί, «ένα παιδί μόνο αντίκρισε τον κόσμο κλαίγοντας γοερά» (Ειδομένη 4 Δεκεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Yannis Behrakis
Photo 49/119
Η απελπισία («Das Massaker der Unschuldigen», François-Joseph Navez, 1824 / Metropolitan Museum of Art, Νέα Υόρκη) Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 50/119
Η απελπισία - Ο Κούρδος Σαχίν Σέρκο από τη Συρία ξεσπά σε λυγμούς πάνω από την κόρη του Αριάνα, ελάχιστα λεπτά αφότου διέσχισαν μαζί με άλλους 45 Σύρους πρόσφυγες τα χερσαία σύνορα της Ελλάδας προς βορρά (Ειδομένη, 14 Μαΐου 2015) Πηγή: REUTERS/Yannis Behrakis
Photo 51/119
Στην έρημο («Christ in the Wilderness», Ivan Kramskoi 1872 / State Tretyakov Gallery, Μόσχα) Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 52/119
Στην έρημο – Ιρανός άντρας διαμαρτύρεται, ξαπλώνοντας στις ράγες, μπροστά από άνδρες της αστυνομίας της ΠΓΔΜ, που έχουν σηκώσει τις ασπίδες τους για να αντιμετωπίσουν τον τρομερό εχθρό. «Ταῦτα πάντα σοι δώσω, ἐὰν πεσὼν προσκυνήσῃς μοι» (Ματθ. δ’ 9) Λίγο νωρίτερα, ένας Μαροκινός είχε βρει φριχτό θάνατο από ηλεκτροπληξία στην οροφή βαγονιού ακινητοποιημένης αμαξοστοιχίας. Πόσες δοκιμασίες μπορεί να αντέξει κανείς στη δυστοπία των συνόρων; (Ειδομένη, 28 Νοεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Yannis Behrakis
Photo 53/119
Η σύλληψη του Ιησού («Taking of Christ», Caravaggio, c.1598 / National Gallery of Ireland, Δουβλίνο) Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 54/119
Η σύλληψη του Ιησού – Ούγγροι αστυνομικοί συλλαμβάνουν μια οικογένεια Σύρων που είχε περάσει στην Ουγγαρία από τα σύνορα με τη Σερβία, στα περίχωρα του Röszke (Ρούσκε, 28 Αυγούστου 2015) Πηγή: REUTERS/Bernadett Szabo
Photo 55/119
Ecce puer («Ecce homo», Caravaggio, c.1605 / Palazzo Bianco Γένοβα Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 56/119
Ecce puer Calm in his cradle / The living lies. / May love and mercy / Unclose his eyes!
Photo 57/119
Μεγάλη Παρασκευή («Σταύρωση», Evgraf Semenovich Sorokin, 1873) Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 58/119
Μεγάλη Παρασκευή – Σύροι πρόσφυγες, άντρες και γυναίκες με αγκάθινα στεφάνια περασμένα στο κορμί τους, ελπίζουν σε ένα θαύμα (Ειδομένη, Παρασκευή 21 Αυγούστου 2015 Πηγή: REUTERS/Yannis Behrakis
Photo 59/119
Το ταξίδι της οικογένειας Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 60/119
Το ταξίδι της οικογένειας – Προχωρούν, έχοντας ταξιδέψει -ένας Θεός ξέρει- μέσα από πόσες δοκιμασίες. Όλα τους τα υπάρχοντα κρέμονται στα χέρια τους. Πρόσφυγες ή μετανάστες; (Γευγελή, 27 Νοεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Stoyan Nenov
Photo 61/119
Η μαύρη Παναγία Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 62/119
Η μαύρη Παναγία – Regressus ad uterum, επιστροφή στη μήτρα (Ειδομένη, 10 Νοεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Alexandros Avramidis
Photo 63/119
Δωδεκαετής στο ναό της δημοκρατίας - Ένα προσφυγόπουλο συμμετέχει στις διαμαρτυρίες των μεγάλων, που ζητούν να ανοίξουν τα σύνορα. Το παιδί κρατά ένα παιχνίδι που στους καταλόγους των εμπορικών καταστημάτων, όπου συρρέουν οι καταναλωτές αυτές τις άγιες ημέρες, καταχωρείται ως «μαγικός πίνακας» (Ειδομένη, 6 Δεκεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Alexandros Avramidis
Photo 64/119
Ικέτιδες Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 65/119
Ικέτιδες – Μαροκινός πρόσφυγας εκλιπαρεί τους Σλαβομακεδόνες αστυνομικούς να τον αφήσουν να περάσει τα σύνορα. Εκατοντάδες Μαροκινοί, Αλγερινοί και Πακιστανοί προσπαθούν να βρουν δρόμο βορειότερα προς την Ευρώπη, όπου παραμένουν ανεπιθύμητοι κι ας έχουν περάσει ελάχιστες δεκαετίες από τότε που οι Ευρωπαίοι όριζαν τις τύχες των πατρίδων τους, αφήνοντας συντρίμμια στο πέρασμά τους (Ειδομένη, 26 Νοεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Yannis Behrakis
Photo 66/119
Η εγκατάλειψη Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 67/119
Η εγκατάλειψη – Άντρας στρέφει το βλέμμα του στον ουρανό. Περιμένει ώρες στη νεκρή ζώνη ανάμεσα στην Ειδομένη και τη Γευγελή. Η ζωή του εξαρτάται από το τι γράφει ένα χαρτί που θα τον συνοδεύει για πάντα στη ζωή του (Γευγελή, 27 Νοεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Stoyan Nenov
Photo 68/119
Για το παιδί Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 69/119
Για το παιδί – Γυναίκα από τη Συρία ζητά από τους αστυνομικούς την αφήσουν να περάσει (Ειδομένη, 4 Δεκεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Yannis Behrakis
Photo 70/119
Διάλογος Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 71/119
Διάλογος - Ένας άντρας των ΜΑΤ δίνει νερό σε μια γυναίκα που έχει εξαντληθεί ανάμεσα στο πλήθος των προσφύγων που συνωστίζονται στην έξοδο Πηγή: REUTERS/Yannis Behrakis
Photo 72/119
Το γάλα της ζωής Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 73/119
Το γάλα της ζωής – Γυναίκα θηλάζει το μωρό της στην Ευρώπη (Ειδομένη, 4 Δεκεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Yannis Behrakis
Photo 74/119
Το οικογενειακό δέντρο του Ιησού Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 75/119
Το οικογενειακό δέντρο του Ιησού – Πρόσφυγες από τη Συρία πορεύονται μέσα στη βαλκανική καταιγίδα (Ειδομένη, 27 Νοεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Yannis Behrakis
Photo 76/119
Μαρτύριο Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 77/119
Μαρτύριο - Ιρανοί έχουν κρεμάσει τις κούκλες των παιδιών τους στα συρματοπλέγματα, θέλοντας με αυτόν τον τρόπο να πουν τι θα συμβεί στις οικογένειές τους, αν απελαθούν πίσω στο Ιράν (Ειδομένη, 30 Νοεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Yannis Behrakis
Photo 78/119
Ενότητα «Σε διαβεβαιώνω με όλη την αλήθεια· σου λέω ότι σήμερα θα είσαι μαζί μου στον παράδεισο» Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 79/119
Ενότητα - Κάτοικος της Λέσβου απλώνει το χέρι του στον Σύρο πρόσφυγα, που μόλις έχει εγκαταλείψει τη λέμβο, κολυμπώντας εξαντλημένος προς την ακτή (Λέσβος, 17 Σεπτεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Yannis Behrakis
Photo 80/119
Σταυρωση «Συγχώρεσέ τους, γιατί δεν ξέρουν τι κάνουν» Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 81/119
Σταύρωση «Συγχώρεσέ τους, γιατί δεν ξέρουν τι κάνουν» Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 82/119
Σταύρωση - Στρατιώτες της ΠΓΔΜ στήνουν μεταλλικό φράχτη στα σύνορα με την Ελλάδα ως «προληπτικό μέτρο» για τον έλεγχο των προσφυγικών ροών, όπως δήλωσαν αξιωματούχοι των Σκοπίων «τόν καιρό ἐκείνο» (Ειδομένη, 28 Νοεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Yannis Behrakis
Photo 83/119
Η κατάρρευση Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 84/119
Η κατάρρευση – Μια γυναίκα χάνει τις αισθήσεις της μπροστά στον φράχτη που έχει ανεγερθεί στα σύνορα. Η μεταλλική συρόμενη θύρα του ευρωπαϊκού παραδείσου κλείνει (Ειδομένη, 4 Δεκεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Yannis Behrakis
Photo 85/119
Η αγκαλιά Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 86/119
Η αγκαλιά – Μια Ιρανή γυναίκα αγκαλιάζει την κόρη της, περιμένοντας στη σειρά μαζί με εκατοντάδες άλλους πρόσφυγες και μετανάστες για να πάρουν φαγητό. Την ίδια ημέρα, η γερμανική εφημερίδα Süddeutsche Zeitung θα κατέγραφε τα λόγια του Γάλλου πρωθυπουργού Μανουέλ Βαλς, ο οποίος την προηγουμένη είχε δηλώσει σε συνέντευξη Τύπου: «Δεν μπορούμε να δεχθούμε περισσότερους πρόσφυγες στην Ευρώπη. Είναι αδύνατον». Μετά τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν, το γραφείο Τύπου του Βαλς εξέδωσε ανακοίνωση, σύμφωνα με την οποία ο Γάλλος πρωθυπουργός είχε δηλώσει κάτι άλλο: «Η Ευρώπη πρέπει να πει ότι δεν μπορεί να δεχθεί τόσους πολλούς πρόσφυγες πια. Είναι αδύνατον» (Ειδομένη, 25 Νοεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Yannis Behrakis
Photo 87/119
Pietà Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 88/119
Pietà - Νεαρή γυναίκα, ντυμένη στα μαύρα, κρατά μια μάσκα στο πρόσωπό της, έχοντας καθίσει αποκαμωμένη δίπλα στο αγκαθωτό σύρμα των συνόρων υπό το βλέμμα των στρατιωτών της ΠΓΔΜ, που αναμένουν εντολές στην άλλη πλευρά (Ειδομένη, 19 Νοεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Alexandros Avramidis
Photo 89/119
Το πέρασμα Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 90/119
Το πέρασμα – Σύροι πρόσφυγες περνούν μέσα από τα συρματοπλέγματα στα σύνορα της Σερβίας με την Ουγγαρία, στην επαρχία του Σέγκεντ (Szeged). Αυτοί και άλλοι επιλέγουν τούτο τον τρόπο, παρόλο που θα ήταν ευκολότερο να διέλθουν, ακολουθώντας τις γραμμές του τρένου, μερικές εκατοντάδες μακρύτερα. Εκεί, όμως, περιμένουν περίπολα του στρατού και της αστυνομίας (Ρούσκε, 27 Αυγούστου 2015) Πηγή: REUTERS/Bernardett Szabo
Photo 91/119
Η έξοδος Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 92/119
Η έξοδος – Οικογένεια προσφύγων, από αυτές που τα κατάφεραν και πέρασαν τα μεγάλα εμπόδια. Άραγε, πόσα χρόνια θα περάσουν μέχρι να επουλωθούν οι πληγές που άφησαν ο πόλεμος, τα σύνορα και οι φράχτες; (Γευγελή, 27 Νοεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Stoyan Nenov
Photo 93/119
Η είσοδος της Μαρίας στον Ναό Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 94/119
Η είσοδος της Μαρίας στην Ευρώπη – Ένα μικρό κορίτσι εμποδίζεται από αστυνομικό της ΠΓΔΜ, τη στιγμή που άλλοι επιδεικνύουν τα έγγραφά τους. Δεν θα μάθουμε ποτέ, αν αυτή η Μαρία εισήλθε στο Ναό (20 Νοεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Alexandros Avramidis
Photo 95/119
Τα πρώτα βήμα στον κόσμο Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 96/119
Τα πρώτα βήματα στον κόσμο – Τυλιγμένη στην κουβέρτα μέσα στην υγρασία του Βαρδάρη περιμένει τη σειρά της. Την προηγούμενα ημέρα μαθεύτηκε ότι τα σύνορα κλείνουν για όσους δεν προέρχονται από τις εμπόλεμες ζώνες της Μέσης Ανατολής και του Αφγανιστάν (Ειδομένη, 20 Νοεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Alexandros Avramidis
Photo 97/119
Η φλόγα Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 98/119
Η φλόγα – Έξω στο κρύο, ανήσυχη από τα νέα που μαθαίνονται γύρω τους ότι κλείνουν τα σύνορα, θα κάνει τα πάντα για τα παιδιά της (Ειδομένη, 20 Νοεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Alexandros Avramidis
Photo 99/119
Κρανίου τόπος Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 100/119
Κρανίου τόπος – Αστυνομικοί της ΠΓΔΜ απωθούν Σύρους, Ιρακινούς και Αφγανούς πρόσφυγες που προσπαθούν να διαφύγουν πέρα από τη νεκρή ζώνη (Ειδομένη, 22 Νοεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Alexandros Avramidis
Photo 101/119
Η μαντόνα των δρόμων Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 102/119
Η μαντόνα των δρόμων – Γυναίκα από το Ιράν με το μωρό της περιμένει καρτερικά πάνω στις γραμμές του τρένου να της επιτρέψουν να περάσει τα σύνορα. Την είδαμε ξανά πέντε μέρες μετά στις ίδιες γραμμές. (Ειδομένη, 25 Νοεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Yannis Behrakis
Photo 103/119
Η μικρή Παναγία προστετεύει τα νήπια Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 104/119
Η μικρή Παναγία προστατεύει τα νήπια – Η μεγαλύτερη κόρη της οικογένειας κρατά αγκαλιά το μικρότερο αδερφάκι της. Θεωρούνται οικονομικοί μετανάστες και δεν τους επιτρέπεται να περάσουν. Περιμένουν μέσα στη βροχή. Στη φωτογραφία μοιάζει σαν να υπάρχει από πάνω τους ένα αόρατο κάλυμμα. Δεν υπάρχει τίποτα. Είναι μόνοι τους στο έλεος της φύσης, έναν μήνα πριν από τα Χριστούγεννα. Πού να βρίσκονται σήμερα; (Γευγελή, 27 Νοεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Stoyan Nenov
Photo 105/119
Αποκαθήλωση Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 106/119
Αποκαθήλωση – Ιρανοί κάνουν απεργία πείνας. Μερικοί έχουν ράψει τα χείλη τους. Διαμαρτύρονται πάνω στις γραμμές των τρένων, φωνάζοντας στα αγγλικά ότι δεν γυρίζουν πίσω (no go back). Οι συρμοί των εμπορικών αμαξοστοιχιών έχουν ακινητοποιηθεί. Τα περισσότερα βαγόνια μετέφεραν από την Ευρώπη παιχνίδια και άλλα προϊόντα, προορισμένα για να πουληθούν στην ελληνική αγορά κατά την εορταστική περίοδο. Παρά τις διακηρύξεις των εθνών, στον πραγματικό κόσμο ελευθερία της μετακίνησης νοείται μόνο όταν ο άνθρωπος φέρει πάνω του ένα εμπόρευμα ή μια αξία που μετριέται σε χρήμα. Μόνη της η ανθρώπινη υπόσταση δεν αρκεί για να ανοίξουν τα σύνορα. Τα κουτιά που προορίζονται για τα ράφια έχουν προτεραιότητα απέναντι στη γυμνή ζωή των ανθρώπων (Ειδομένη, 25 Νοεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Yannis Behrakis
Photo 107/119
Ο δρόμος της ανάστασης Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 108/119
Ο δρόμος της ανάστασης – Ένας Σύρος πρόσφυγας φιλά την κόρη του, την οποία κρατά αγκαλιά και έτσι μαζί πορεύονται μέσα στην καταιγίδα. Εκείνα τα μοναδικά λεπτά δεν υπήρχε πιο δυνατός άνθρωπος στον κόσμο (Ειδομένη, 10 Σεπτεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Yannis Behrakis
Photo 109/119
Η φυγή προς τη σωτηρία Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 110/119
Η φυγή προς τη σωτηρία – Έχουν διασχίσει τα σύνορα τεσσάρων χωρών και τώρα οδεύουν προς τα επόμενα, ελπίζοντας να μην τους βρει η αστυνομία, που σε κάθε χώρα εκτελεί τις ίδιες εντολές (Ρούσκε, 8 Σεπτεμβρίου 2015) Πηγή: Dan Kitwood / Getty Images
Photo 111/119
Η τέχνη της επιβίωσης Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 112/119
Η τέχνη της επιβίωσης – Πρόσφυγας συμμετέχει σε πρόγραμμα που οργανώνει το υπουργείο Εργασίας του κρατιδίου του Βερολίνου με τοπικούς φορείς της γερμανικής πρωτεύουσας. Το πρόγραμμα Arrivo Berlin έχει μότο «το “πρόσφυγας” δεν είναι επάγγελμα». Ποιος επιβιώνει σε αυτήν την περίπτωση; Ο πρόσφυγας ή το πρόγραμμα; (Βερολίνο, 17 Δεκεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Hannibal Hanschke
Photo 113/119
Ακολουθώντας τη ζωή Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 114/119
Ακολουθώντας τη ζωή – Μία Αφγανή και το παιδί της διασχίζουν ένα χωράφι κατάφυτο από κόκκινες παπαρούνες. Ήταν Μάιος και η Άνοιξη γιόρταζε σε αυτή τη γωνιά της μακεδονικής γης (Ειδομένη, 13 Μαΐου 2015) Πηγή: REUTERS/Yannis Behrakis
Photo 115/119
Ο θρίαμβος των αθώων Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 116/119
Ο θρίαμβος των αθώων – Δεκαπέντε οικογένειες Σύρων κατέφτασαν στο Ρόθσι (Rothesay) στο Άιλ οφ Μπιουτ (Isle of Bute). Το μικρό νησί στη κεντροδυτική Σκωτία έχει 6.498 κατοίκους, αλλά το καλοκαίρι σφύζει από ζωή, εξαιτίας της τουριστικής κίνησης, γεγονός που του έχει δώσει το προσωνύμιο «Μαδέρα της Σκωτίας». Η κυβέρνηση του Λονδίνου έχει αρνηθεί να συμμετάσχει στις ποσοστώσεις των Βρυξελλών. Θεωρεί ότι εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της, έχοντας προγραμματίσει να δεχτεί 20.000 πρόσφυγες έως το 2020. Ο πρωυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον έχει δηλώσει ότι, αν η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν λάβει δραστικά μέτρα κατά της μετανάστασης, θα προκηρύξει δημοψήφισμα με το ερώτημα της παραμονής ή όχι της Μ. Βρετανίας στην Ένωση (Ρόθσι, 4 Δεκεμβρίου 2015) Πηγή: Christopher Furlong / Getty Images
Photo 117/119
Η ώρα της κρίσης Πηγή: Wikimedia Commons
Photo 118/119
Η ώρα της κρίσης – Κοριτσάκι από το Ιράν. Την ιστορία δεν θα τη γράψουμε εμείς. Θα την διηγηθεί η ίδια, όταν μεγαλώσει (Ειδομένη, 24 Νοεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Yannis Behrakis
Photo 119/119
Τέλος - Γυναίκα από το Αφγανιστάν και ο γιός της στην Ελλάδα. Θα μπορούσε να είναι μια οποιαδήποτε εικόνα από αυτές στις οποίες προσεύχονται οι πιστοί Χριστιανοί (Λέσβος, 20 Νοεμβρίου 2015) Πηγή: REUTERS/Yannis Behrakis