Η σκιώδης κυρία Μέρκελ

“Ήταν ένας θρίαμβος, μια νίκη από αυτές που δεν ζει συχνά ακόμα και η Μέρκελ, που δεν της λείπουν οι επιτυχίες” σημειώνει η εφημερίδα για τη γυναίκα που μια εβδομάδα μόλις πριν αναδείχθηκε σε Πρόσωπο της Χρονιάς από το περιοδικό ΤΙΜΕ γιατί είναι μια “πρόσφυγας”.

Ως τέτοια η Άνγκελα Μέρκελ καταλαβαίνει τι είναι να ζεις πίσω από φράχτη, καταλαβαίνει τη σημασία της ελευθερίας και του να ορίζεις τη μοίρα σου χωρίς να στην καθοδηγούν οι άλλοι. Και ως τέτοια είπε ανάμεσα σε άλλα ότι “o πολυπολιτισμός οδηγεί σε παράλληλες κοινωνίες και συνεπώς παραμένει μια πλάνη ή μια απάτη” για να συμπληρώσει λίγο μετά "θέλουμε και θα μειώσουμε τον αριθμό των προσφύγων εμφανώς".

Στη λάμψη και το σκοτάδι

Η Μέρκελ δεν είναι αντιφατική. Είναι ισχυρή, είναι συμπαγής, είναι ρήτορας που επιμένει σε εκείνο που είχε πει ήδη από το 2010, όταν για πρώτη φορά εξέφρασε την κριτική της στον πολυπολιτισμό, μια “παταγώδης αποτυχία» στη Γερμανία, τη δική της χώρα, την πατρίδα που την ανέδειξε ακόμη και αν εκείνη γεννήθηκε στο παρανοϊκό καθεστώς της Ανατολικής Γερμανίας. Η Μέρκελ είναι πολλά. Είναι διαφορετική από κάθε άλλο Γερμανό πολιτικό γιατί είναι γυναίκα με εμμονή στα ρούχα, είναι επιστήμονας της κβαντικής χημείας και είναι μια Άνγκελα Δοροθέα Κάσνερ που μεγάλωσε με τις αρχές του λουθηριανού πάστορα πατέρα της. Η Μέρκελ είναι μια φιγούρα σχεδόν Βαγκνερική και ως τέτοια θα συνεχίσει να μονοπωλεί με τις νίκες και τις ήττες της. Κυρίως όμως με τις πρώτες.

Όταν το περιοδικό New Yorker προσπάθησε να λύσει το μυστήριο της Μέρκελ δεν κατάφερε και πολλά. Μετά από 15.000 λέξεις ο συντάκτης δεν είχε καταλήξει στην ουσία αυτής της γυναίκας που μοιάζει να ορίζει το μέλλον της Ευρώπης ανάμεσα σε άλλα. Με τα χαρτιά της πάντα κλειστά, η Μέρκελ όταν δεν μιλάει σε συνέδριο του CDU ακούει όπερα και παραμένει μια Σφίγγα της πολιτικής σκηνής.

Από τη δεκαετία του 80 όταν ζούσε μια περίπου μποέμ ζωή στο Ανατολικό Βερολίνο, κοντά στην Ακαδημία των Επιστημών όπου και εργάζόταν η Μέρκελ όταν έπεφτε το τοίχος, εκείνη την εμβληματική Πέμπτη για τη Γερμανία, έκανε σάουνα πίνοντας μούρα με την παρέα της. Δεν μπορείς να ξέρεις τι μπορεί να σκεφτόταν ακριβώς όταν μια μέρα του 1989, χωρίς την ελάχιστη υποψία ή προειδοποίηση η κόρη του πάστορα ζήτησε από τους κεντροδεξιούς ακτιβιστές του κόμματος της Δημοκρατικής Αφύπνισης να γίνει μία από αυτούς. Όπως και να έχει εκείνη τη χαιρέτησαν σαν μια από την κάστα τους και έτσι όλα ξεκινούν.

Σύμμαχος και εχθρός

Η Μέρκελ δείχνει τις πτυχές της. Γίνεται από ντροπαλά χαμογελαστή μία πολιτικός με αυτοπεποίθηση και ο Χέλμουτ Κολ της μαθαίνει την τέχνη της λακωνικότητας στο λόγο και των πράξεων που έχουν αντίκτυπο. Γίνεται Υπουργός Περιβάλλοντος στη Χριστιανοδημοκρατική του Ένωση και εκείνη του ανταποδίδει τα αβρά συναίσθηματα όταν τον καλεί δημόσια σε παραίτηση με άρθρο της σε εφημερίδα μεγάλης κυκλοφορίας. Για τον Κολ η Μέρκελ, “μια γυναίκα που δεν μπορούσε καν να φάει με μαχαιροπήρουνο όταν την πρωτογνώρισε” γίνεται από “κοριτσάκι” εχθρός του. Κάτι που παραμένει για κάθε πολιτικό της αντίπαλο μετά το 2002.

“Αυτό που πρέπει να καταλάβει κάποιος για την Άγκελα Μέρκελ είναι ότι το πλέον μακροπρόθεσμο πλάνο της έχει διάρκεια το πολύ δύο εβδομάδων” σχολίασε ένας από τους ανθρώπους που την ξέρουν στο εκτεταμένο αφιέρωμα του περιοδικού. Καιροσκόπος; Μακιαβελική; Για τους εχθρούς της ναι. “Την κατηγορούν ότι δεν έχει σχέδιο, δεν έχει ιδέα τι θέλει να κάνει, ότι επιδίδεται σε ένα αέναο ζιγκ ζαγκ από έξυπνες κινήσεις για εννιά ολόκληρα χρόνια χωρίς ένα συνεπές πλάνο και μια στρατηγική” συμπληρώνει.

“Του έχωσε το μαχαίρι στην πλάτη και το γύρισε δύο φορές” λέει στο New Yorker ο δημοσιογράφος Καρλ Φελντμάγιερ για τη στιγμή που η Μέρκελ έβγαλε τον Κολ από το δρόμο της. Προδότης ή μαχητής, υπηρετώντας το φως ή τη σκιά η Μέρκελ που αναδείχθηκε νικήτρια στην παράταση δεν είναι μια γυναίκα κανονική. Δεν την έλκει η εξουσία.

Είναι η ίδια η εξουσία ακόμη και όταν σε αφήνει να διακρίνεις μόνο τη σκιά της.