«Αu revoir», το «savoir vivre» του νεοέλληνα

Ξέρω να ζω σημαίνει σέβομαι τον εαυτό μου. Σέβομαι τους ανθρώπους που είναι γύρω μου. Ισχυροποιώ τους κανόνες συμπεριφοράς ώστε οι σχέσεις μας να γίνουν σταθερές και ουσιαστικές.

Το savoir vivre, δηλαδή οι κανόνες συμπεριφοράς, δημιουργήθηκαν για να αποφύγουμε τις παρεξηγήσεις μεταξύ μας. Δεν είναι κατάλοιπο του αστικού πολιτισμού ή των... λόρδων, όπως αβασάνιστα και εσφαλμένα νομίζουν πολλοί από εμάς.

Το πρώτο savoir vivre ήταν οι δέκα εντολές του Θεού στο Μωυσή και ο Κώδικας του Χαμουραμπί. Ο Ξένιος Δίας «επέβαλε» στους αρχαίους Έλληνες τον κώδικα ηθικής, να δίνουν μεγάλη σημασία στους καλούς τρόπους. Η φιλοξενία ήταν πράξη αρετής και η κακή αντιμετώπιση των ξένων αμαρτία.

Όμως την ανωτερότητα των αρχαίων υμών προγόνων, την οποία επικαλούμαστε συχνά και με δόση φτηνού λαϊκισμού, για να προβάλλουμε τις “ατέλειες” αυτών που μας “κακοκαρδίζουν”, την έχουμε στην πράξη απεμπολήσει.
Ιδού, ορισμένα χαρακτηριστικά παραδείγματα.

Εφαρμόζουμε πάντα το savoir vivre του κώδικα οδικής κυκλοφορίας, όταν σταθμεύουμε το αυτοκίνητό μας; Αλήθεια εάν δεν σταθμεύαμε ποτέ στις θέσεις για τα άτομα με ειδικές και ανάγκες και στα πεζοδρόμια, η πράξη μας θα μας κατέτασσε την τάξη των “λόρδων” ή μήπως στους ασυνείδητους πολίτες;

Αλήθεια πόσο “ουτοπικό” είναι το savoir vivre, όταν ορίζει ότι πρέπει να παραχωρούμε τη θέση μας στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς σε ηλικιωμένους ή σε εγκύους; “Επιβεβλημένη, κίνηση ανθρωπιάς από άνθρωπο σε άνθρωπο”, θα απαντούσε κάποιος.

Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με την ισοπεδωτική χρήση του ενικού αριθμού όταν προσφωνούμε ανθρώπους που συναντάμε για πρώτη φορά στη ζωή μας. Δεν είναι ο ενικός της οικειότητας δύο ανθρώπων, αλλά της απαξιωτικής συμπεριφοράς. “Σου μιλώ στον ενικό γιατί είμαι ίδιος με εσένα" ή ακόμη χειρότερα, "ποιός είσαι εσύ για να σου μιλήσω στον πληθυντικό. Τα κυριλίκια κομμένα. Είναι αναχρονιστικά”.

Ο υπερήλικας, πάνω από τα εβδομήντα, παύει να είναι πλέον “κύριος και κυρία” αλλά “παππούς και γιαγιά”. Όχι το αγαπημένο και προσφιλές μας πρόσωπο που νοιώθουμε θαλπωρή όταν είμαστε κοντά του αλλά ένα άτομο που έχει πλέον μειωμένη αντίληψη και στα μάτια μας φαντάζει υποδεέστερο. Ένας 85χρονος που τον βλέπουμε υποβασταζόμενο στο δρόμο, είναι για πολλούς νεοέλληνες “παππούς” αλλά για τους Γάλλους ο, κατά τρία χρόνια μεγαλύτερος ηθοποιός Ρότζερ Μουρ, είναι “monsieur”.

Όταν εξέλειψαν τα “με το σεις και με το σας”, το savoir vivre της ανθρωπιάς, μας είπε “au revoir”.