Χρειαζόμαστε ένα Σύγχρονο Σύστημα Πυροπροστασίας τώρα!

Δηλώσεις για τη φωτιά έγιναν πολλές από όλες τις πολιτικές παρατάξεις της χώρας αλλά και τους «ειδικούς».

Το ανησυχητικό σε όλα αυτά πέρα από την καμένη γη, τις χαμένες περιουσίες και την ζημιά στο περιβάλλον, είναι ότι είναι ένα έργο που το έχουμε ξαναδεί.

Είναι σα να ζούμε σε μια χώρα με μνήμη αμοιβάδας.

Αύριο θα τα ξεχάσουμε όλα, και του χρόνου θα ξαναλέμε τα ίδια κάνοντας δηλώσεις πάνω από τα αποκαΐδια του 2018. Αυτός ο φαύλος κύκλος που δεν τιμά κανέναν και δεν λύνει και το πρόβλημα, πρέπει να σταματήσει.

Η φωτιά δεν εξορκίζεται.
Είναι βέβαιο ότι και το 2018 θα έχουμε δασικές φωτιές σε όλη τη χώρα.
Το θέμα είναι πόσο γρήγορα θα μπορέσουν να τις σβήσουν και πόσο μεγάλες θα είναι οι ζημιές.

Είναι ώρα να αντιμετωπίσουμε ενεργητικά ένα θέμα τόσο σοβαρό όσο η πυροπροστασία και να το κάνουμε πάνω σε μια βάση συνεργασίας των πολιτικών με τους «ειδικούς» από όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες.

Το πρώτο και αποφασιστικό βήμα είναι να καθοριστούν οι μετρήσιμοι στόχοι του συστήματος πυροπροστασίας. Χωρίς στόχους είναι αδύνατο να μετρηθεί αντικειμενικά η επίδοση στην κατάσβεση των δασικών πυρκαγιών σε όλες τις φάσεις μιας πυρκαγιάς, από την εκδήλωση μέχρι και την κατάσβεση, όπως επίσης και να σχεδιασθεί και υλοποιηθεί το αντίστοιχο σύστημα.

Θα φέρω σαν παράδειγμα την ικανότητα του συστήματος πυροπροστασίας να εντοπίζει μια εστία ανάφλεξης. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ένα σύγχρονο σύστημα πυροπροστασίας θα πρέπει να έχει την δυνατότητα να εντοπίζει μια εστία ανάφλεξης οπουδήποτε στην επικράτεια. Το θέμα είναι σε πόσο χρονικό διάστημα από την ανάφλεξη θα πρέπει να γίνεται ο εντοπισμός και η κινητοποίηση των δυνάμεων πυρόσβεσης. Αυτή η παράμετρος είναι κρίσιμη και για τον σχεδιασμό του συστήματος πυροπροστασίας, αλλά και για την επίδοση στον κατάσβεση.

Ο χρόνος εντοπισμού μιας εστίας ανάφλεξης με τη σειρά του συνδέεται με τον χρόνο ανανέωσης της δορυφορικής εικόνας που λαμβάνει το κέντρο των επιχειρήσεων. Και ο χρόνος ανανέωσης έχει άμεση σχέση με το κόστος.

Ελπίζω με το απλό αυτό παράδειγμα να έγινε σαφές ότι δεν μπορεί ο σχεδιασμός του συστήματος πυροπροστασίας να γίνει στο γόνατο, ούτε πάνω στη βάση ενός αχταρμά πολιτικών συμβιβασμών. Αυτό το χωρίς υπερβολή αμαρτωλό παρελθόν πρέπει να το ξεπεράσουμε.

Για την καλύτερη κατανόηση της σημασίας των μετρήσιμων στόχων στην λειτουργία του συστήματος πυροπροστασίας, θα φέρω ένα παράδειγμα από την πρόσφατη πυρκαγιά.

Όπως φαίνεται, η πυρκαγιά στην Ανατολική Αττική ξεκίνησε από καλώδια της ΔΕΗ.

Αν το Κέντρο Επιχειρήσεων Εκτάκτων Περιστατικών (ο όρος είναι δικός μου για χρήση στο παράδειγμα) διέθετε ένα δορυφορικό χάρτη της Ελλάδας που ανανεωνόταν κάθε 5 λεπτά και παρείχε ενδείξεις εστιών πυρκαγιάς (με βάση την θερμότητα), τότε η πυρκαγιά θα εντοπιζόταν σε πέντε λεπτά το αργότερο και οι πυροσβεστικές δυνάμεις θα μετέβαιναν εκεί κοντά σε λιγότερο από μισή ώρα.

Δεν χρειάζεται να προσπαθήσω να πείσω ότι στην περίπτωση αυτή η πυρκαγιά θα έσβηνε πολύ πιο γρήγορα, με περιορισμένες ζημίες.

Από το απλό παράδειγμα προκύπτει μια άλλη σημαντική παράμετρος στοχοθεσίας αλλά και σχεδιασμού του συστήματος πυρόσβεσης. Σε πόσο χρονικό διάστημα θα πρέπει να μεταβαίνει η πρώτη πυροσβεστική δύναμη στον τόπο που εκδηλώνεται μια πυρκαγιά.

Ο χρόνος μετάβασης δεν είναι καθολικός, αλλά πρέπει να προσαρμόζεται στα σχετικά μέσα και τις βάσεις από τις οποίες επιχειρούν. Έτσι, θα πρέπει να ορισθεί ο χρόνος για οχήματα, για αεροπλάνα αλλά και για ελικόπτερα, μεμονωμένα αλλά και συνδυαστικά.

Ο χρόνος ανταπόκρισης σε ένα περιστατικό εξαρτάται με την σειρά του από τον αριθμό των διαθέσιμων μονάδων κάθε τύπου σε κάθε βάση.

Η σύγχρονη επιστήμη επιτρέπει να γίνουν προσομοιώσεις προκειμένου να προσδιοριστούν εναλλακτικές λύσεις για τις διαθέσιμες μονάδες και την βάση τους.

Έτσι θα μπορούμε να δούμε ποιοι είναι οι χρόνοι ανταπόκρισης των πτητικών μέσων όταν υπάρχουν 5 διαθέσιμα αεροπλάνα στην βάση της Ελευσίνας, ή 15 διαθέσιμα αεροπλάνα, 10 στην Ελευσίνα και 5 στον Άραξο. Υπενθυμίζω και πάλι στον αναγνώστη ότι στα παραδείγματα δίνω μόνο ενδεικτικά στοιχεία, που δεν αντιστοιχούν στην επιχειρησιακή πραγματικότητα. Αντίστοιχα αποτελέσματα θα έχουμε και για τα επίγεια μέσα και τις επιχειρησιακές βάσεις.
Εδώ θα ήθελα να σχολιάσω την λογική των αριθμών. Δεν έχει νόημα να λέμε ότι έχουμε 15 αεροπλάνα πυρόσβεσης όταν μόνον μερικά από αυτά έχουν επιχειρησιακή ικανότητα.

Στα πλαίσια λοιπόν του σχεδιασμού του συστήματος θα πρέπει να υπολογισθεί και ο ελάχιστος αριθμός των απαιτούμενων πτητικών και άλλων μέσων προκειμένου να επιτυγχάνονται οι στόχοι του συστήματος, και στη συνέχεια να καταρτισθεί και το σχετικό πρόγραμμα προμηθειών.

Βασική προϋπόθεση για την ορθή λειτουργία του συστήματος είναι η επαρκής και ορθή στελέχωση και διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας. Επομένως πρέπει στον σχεδιασμό να λυθούν όλα τα θέματα που εκκρεμούν και αποτελούν τροχοπέδη για την απρόσκοπτη λειτουργία του Πυροσβεστικού Σώματος. Δεν μπορεί να γίνει σωστή πυροπροστασία χωρίς πυροσβέστες, χωρίς πιλότους για τα αεροπλάνα και τα ελικόπτερα, χωρίς διοικητική υπηρεσία.

Συνοψίζω τα όσα ανέφερα μέχρι τώρα.

Ένα σύγχρονο σύστημα πυροπροστασίας πρέπει να περιλαμβάνει κατ’ ελάχιστον τα ακόλουθα:

• Σαφείς μετρήσιμους στόχους για την επίδοση του συστήματος στις διάφορες φάσεις μιας πυρκαγιάς, από την εκδήλωση μέχρι την κατάσβεση.
• Ένα Κέντρο Επιχειρήσεων που λαμβάνει το πολύ κάθε ... λεπτά και επεξεργάζεται σε ένα υποσύστημα γεωγραφικών πληροφοριών δορυφορικές εικόνες όλης της επικράτειας με θερμοκρασιακές ενδείξεις.
• Ένα υποσύστημα προσομοιώσεων πλήρους λειτουργίας του πυροσβεστικού σώματος με όλα τα διαθέσιμα μέσα, επιχειρησιακές βάσεις και ανθρώπινες δυνάμεις.
• Ένα υποσύστημα παρακολουθήσεως της εξέλιξης μιας πυρκαγιάς με πλήρη καταγραφή των δεδομένων.
• Ικανότητα απευθείας ασύρματης επικοινωνίας με όλες τις επιχειρησιακές μονάδες.

Είναι προφανές ότι ένα τέτοιο σύστημα είναι προσανατολισμένο στην πρόληψη και για τον λόγο αυτό θα έχει υψηλό κόστος κτήσεως και λειτουργίας.

Αυτό το κόστος κτήσεως και λειτουργίας (κόστος κύκλου ζωής) θα πρέπει να συγκριθεί με το κόστος των εκτεταμένων καταστροφών που επέρχονται με την σημερινή κατάσταση. Ο σχεδιασμός θα πρέπει να προβλέπει την σταδιακή υλοποίηση, αφού κάποιες ενέργειες θα πρέπει να γίνουν μέχρι το 2018, και άλλες μέχρι το 2019.

Οι πολιτικοί και ιδιαίτερα οι κυβερνώντες έχουν το καθήκον να προχωρήσουν άμεσα στην προετοιμασία και την λήψη των σχετικών αποφάσεων, ώστε το καλοκαίρι του 2018 να είναι έτοιμο για λειτουργία το νέο σύστημα, με τις νέες μονάδες, βάσεις, και μέσα. Μόνο τότε θα έχει νόημα η έκφραση ικανοποίησης από την πολιτική ηγεσία για τα αποτελέσματα μιας επιχείρησης πυρόσβεσης.

*Ο Νίκος Μορόπουλος είναι Σύμβουλος Εταιρικών Μετασχηματισμών (MSc)