Τάσος Αναστασάτος (Eurobank): To 2025 έτος αλλαγής υποδείγματος για Ευρώπη και Ελλάδα

Ωστόσο, οι αναπτυξιακές προοπτικές για το 2025 εμφανίζονται διαφοποιημένες μεταξύ των βασικών οικονομιών: οι ΗΠΑ επιβραδύνουν αλλά παραμένουν σε υγιείς ρυθμούς ανάπτυξης, ενώ η Ευρωζώνη μετά βίας ξεφεύγει από την οικονομική στασιμότητα.

Αντίστοιχα, η νομισματική πολιτική αναμένεται να παρουσιάσει διαφορετικούς ρυθμούς χαλάρωσης συνεπεία των διαφορών στους κινδύνους. Η Κίνα συνεχίζει να υπεραποδίδει αναπτυξιακά έναντι της Δύσης, αντιμετωπίζει όμως πλέον διαρθρωτικά προβλήματα και μόνο η Ινδία εξακολουθεί σε ταχείς ρυθμούς ανάπτυξης.

Οι οικονομικές προοπτικές περιπλέκονται από την αβεβαιότητα που ενσπείρουν οι γεωπολιτικές εντάσεις και οι εξαγγελίες οικονομικής πολιτικής του κου Τραμπ στις ΗΠΑ.

Συνοπτικά, και στο βαθμό που ακολουθηθούν ως εξαγγέλθηκαν και δεν χρησιμοποιηθούν ως διαπραγματευτικό επιχείρημα, οι δασμοί θα επιδράσουν πτωτικά στην διεθνή ανάπτυξη και αυξητικά στον διεθνή πληθωρισμό (αλλά πιθανώς θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ βραχυχρόνια), η απορρύθμιση των αγορών και οι μειώσεις φόρων θα στηρίξουν την ανάπτυξη (αλλά θα επιβαρύνουν και το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ αν οι προσπάθειες περικοπής δημοσίων δαπανών αποδειχτούν αναποτελεσματικές), και οι περιορισμοί στη μετανάστευση ίσως αυξήσουν το κόστος στην παραγωγή χαμηλής τεχνολογίας (αλλά επίσης ίσως δώσουν ώθηση στις νέες τεχνολογίες υποκατάστασης).

Ο μεγάλος ασθενής όμως είναι η Ευρωζώνη: δομικές υστερήσεις στην τεχνολογία, ακριβή ενέργεια, βαρύ ρυθμιστικό περιβάλλον και αβελτηρία στις μεταρρυθμίσεις, ιδίως λόγω της πολιτικής αστάθειας σε Γερμανία και Γαλλία. Ελπίζεται ότι η συνειδητοποίηση της κρισιμότητας των προκλήσεων θα λειτουργήσει αφυπνιστικά, πριν η Ήπειρός μας βρεθεί αντιμέτωπη με συμπτώματα αποδρομής.

Η ελληνική οικονομία αναμένεται και το 2025 να υπεραποδώσει έναντι της Ευρωζώνης.

Εφόσον το εξωτερικό περιβάλλον εξομαλυνθεί και η ωρίμανση των έργων του ΤΑΑ προχωρήσει, η ανάπτυξη μπορεί να επιταχυνθεί προς το 2,4%.

Ωστόσο, το ελληνικό μοντέλο ανάπτυξης εμφανίζει ακόμη αδυναμίες του παρελθόντος: ανάπτυξη ταχύτερη από την Ευρωζώνη μεν αλλά με βασικό καύσιμο τους πόρους των ευρωπαϊκών ταμείων και την ιδιωτική κατανάλωση, ενώ το ποσοστό αποταμίευσης των νοικοκυριών παραμένει αρνητικό.

Επιπλέον, η οικονομία παραμένει προσανατολισμένη προς δραστηριότητες χαμηλής περιεκτικότητας σε γνώση και τεχνολογία και οι επενδύσεις που προσελκύονται στη χώρα παρουσιάζουν μία μονομέρεια προς τους τομείς του τουρισμού και της κτηματαγοράς.

Αυτό που, ευτυχώς, διαφέρει από το παρελθόν, είναι τα δημόσια οικονομικά, καθώς η χώρα παράγει συστηματικά σημαντικά πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα και ο λόγος δημόσιου χρέους προς ΑΕΠ βαίνει μειούμενος. Όμως, οι δομικές αδυναμίες της οικονομίας αντανακλώνται στο υψηλό και εμμένον έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο σωρεύει εξωτερικό χρέος.

Δεδομένων δε και των δυσμενών δημογραφικών προβολών, η διατηρησιμότητα της ανάπτυξης στο μακροχρόνιο διάστημα παραμένει ζητούμενο.

Όλα αυτά δεν είναι λόγοι απαισιοδοξίας αλλά επαγρύπνησης: η χώρα επιβάλλεται να τρέξει ταχύτερα τις αναγκαίες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, με έμφαση στην μεταρρύθμιση της εκπαίδευσης (που παρουσιάζει συμπτώματα υστέρησης και στις τρεις βαθμίδες), την επιτάχυνση της δικαιοσύνης, την ολοκλήρωση των χρήσεων γης για την διευκόλυνση των παραγωγικών επενδύσεων με παράλληλη ανάσχεση της υποβάθμισης του ελληνικού τοπίου, την αύξηση της συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό (και των «ευαίσθητων» κοινωνικών ομάδων), την αύξηση της αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης (με αξιολόγηση και ψηφιοποίηση, όχι μηχανοργάνωση της γραφειοκρατίας).

Οι μεταρρυθμίσεις μπορούν να εξασφαλίσουν ανάπτυξη μακροχρόνια, αρκεί να είναι ουσιαστικές και να ακολουθηθούν με συνέπεια σε βάθος χρόνου.

Δείτε εδώ το αφιέρωμα του CNN Greece με τις «20+5 απόψεις για την οικονομία το 2025»