Η θεραπευτική αξία των Τεχνών

Η Παγκόσμια Ημέρα της Τέχνης (15η Απριλίου) αποτελεί καλή αφορμή, πέρα από τις αναφορές σε μεγάλους δημιουργούς, να τονιστεί μια πολύ σημαντική διάσταση των Τεχνών, για την οποία δεν γίνεται συχνά λόγος: αυτή της μεγάλης θεραπευτικής αξίας τους. Γι’ αυτό, είναι άξια προβολής η πρωτοβουλία του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού για την Πολιτιστική Συνταγογράφηση (δείτε εδώ πληροφορίες για το θέμα).

Πρόκειται για ένα πρόγραμμα εντεταγμένο στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας “Ελλάδα 2.0”, που έχει ξεκινήσει τον Απρίλιο 2023 με το ερευνητικό έργο για τον σχεδιασμό, την εφαρμογή και την αξιολόγηση των επί μέρους δράσεων, με τη συνεργασία του ΥΠΠΟΑ και του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας, Νευροεπιστημών και Ιατρικής Ακρίβειας (ΕΠΙΨΥ). Το ερευνητικό στάδιο, που θα ολοκληρωθεί περί τα τέλη του 2025, θα το διαδεχθούν οι πολιτικές υλοποίησης και τα πιλοτικά έργα.

Η Πολιτιστική Συνταγογράφηση είναι ένα μεγάλο βήμα ανάπτυξης της κοινωνικής ενσυναίσθησης και συμπερίληψης στον τόπο μας. Ανάλογες πρακτικές διεθνώς είναι γνωστές και εφαρμόζονται στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο. Διαβάζω με ικανοποίηση πως στο πλαίσιο του προγράμματος στην Ελλάδα, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών θα συνεργαστεί με αρκετές -πάνω από 25- Μονάδες Ψυχικής Υγείας της Αττικής για την παρακολούθηση παραστάσεων από ψυχικά ασθενή άτομα, που θα έχουν και την ευκαιρία να εμπλακούν σε δημιουργικές δραστηριότητες έκφρασης και κοινωνικής επαφής. Στο επίπεδο της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, θυμούμαι το πρωτοποριακό τότε πρόγραμμα παρακολούθησης παραστάσεων που είχαμε οργανώσει πριν πολλά χρόνια, στο πλαίσιο της εταιρικής υπευθυνότητας και από τη θέση ευθύνης που είχα στην Interamerican, σε συνεργασία με τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση.

Είναι ενθαρρυντικό ότι σήμερα ορισμένες επιχειρήσεις αναλαμβάνουν ανάλογες πρωτοβουλίες. Από τα Ασκληπιεία της αρχαιότητας, τη δραματοθεραπεία και το ψυχόδραμα -όταν οι παραστάσεις αποτελούσαν μέρος της θεουργικής ιατρικής και ίασης- μέχρι την πολύπλοκη εποχή μας κατά την οποία τα ψυχικά νοσήματα έχουν πλέον τεράστια συχνότητα εμφάνισης, οι Τέχνες προάγουν την ψυχική ευεξία και συμβάλλουν στην ευκταία ευημερία. Όταν αναφερόμαστε στη Βιωσιμότητα και τους παγκόσμιους Στόχους του Ο.Η.Ε., ας μη λησμονούμε -όχι μόνο κατά την Παγκόσμια Ημέρα αλλά και κάθε ημέρα- τον ρόλο του Πολιτισμού και των Τεχνών στην προσέγγισή τους.

Για την εικαστική υποστήριξη της αναφοράς, νομίζω πως δεν χρειάζεται να εξηγήσω γιατί επέλεξα αυτόν τον σπουδαίο ζωγράφο για τη μάχη που έδωσε με την τέχνη του, για τον ίδιο καταφύγιο και συντροφιά στο δράμα της αρρώστιας του. Πρόκειται για τον Vincent Willem van Gogh και τον μετα-ιμπρεσσιονισμό του. Και μια προσωπική στιγμή δέους δίπλα σε μια από τις πιο γνωστές αυτοπροσωπογραφίες του (“The Potato Peeler” - με ψάθινο καπέλο), στο THE ΜΕΤ - Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης Νέας Υόρκης.